Saga - 2008, Qupperneq 201

guðni th. jóhannesson
Nýir tímar, gömul saga?
Hver er staða íslenskrar sagnfræði í dag? Er hún viðunandi eða
gagnrýnisverð? Íslenskir sagnfræðingar hafa lengi velt vöngum
yfir þessum og viðlíka spurningum og oftast hefur mönnum tekist
að benda á eitthvað sem betur mætti fara. Rætt hefur verið um
stöðu fræðigreinarinnar í samfélaginu, afstöðu ríkisvaldsins til
henn ar, innbyrðis ágreining sagnfræðinga um fræði sín, stöðu
sagn fræðinnar í háskólasamfélaginu og þar fram eftir götunum.
Sagnfræði nýtur þess vissulega að almenningur hefur áhuga á
liðinni tíð — hversu oft höfum við ekki heyrt talað um „sögu -
þjóðina“ á „sögueyjunni“? Hins vegar er þessi söguvitund Íslend-
inga örugglega ýkt og kannski er kynslóðamunur líka að koma í
ljós. Kannski hafa yngri landsmenn, aldir upp í alþjóðavæddum
heimi, lítinn áhuga á sögu þrátt fyrir allt. Og getur líka verið að
sagnfræðingar hafi ekki verið nógu duglegir við að nýta sér nýjar
miðlunarleiðir; sjónvarp, kvikmyndir, veraldarvefinn, blogg og
hlaðvarp? Á því eru vissulega undantekningar en sagnfræðingar
mega vel velta því fyrir sér hvort þeir þurfi ekki að nýta betur
nýjustu leiðir til að koma rannsóknum sínum á framfæri.
Þeir verða líka að átta sig á því að geri þeir það ekki taka aðrir
upp merki þeirra. Sjálfsagt er að fólk spyrji hvað háskólamenntaður
sagnfræðingur hafi eiginlega fram yfir gráðulausan mann með
brennandi áhuga á sögu. Þá væri hægt að bæta því við að þeir sem
sjá um að miðla sögulegum fróðleik til almennings eru ekkert endi-
lega með próf í faginu. Nýlega hóf tímaritið Sagan öll til dæmis
göngu sína. Þetta er að mörgu leyti frábært framtak en efnistök eru
þó að mörgu leyti hefðbundin; ein grein hið minnsta um stríð,
önnur um fornöldina og mestallt í „hvað gerðist hvenær“-stíl.
Gaman væri að fá umfjöllun um aðferðafræðileg vandamál við
rannsóknir og miðlun sögu (sem er vel hægt að gera á læsilegan og
spennandi hátt) og hver veit nema það væri gert ef ritstjóri væri
háskólamenntaður sagnfræðingur.
Saga XLVI:2 (2008), bls. 201–202.
HUGLE IÐ ING
Saga haust 2008 nota:Saga haust 2004 - NOTA 25.11.2008 15:38 Page 201