Saga - 2008, Page 202

Getur verið að fullmargir sagnfræðingar sjái alls enga ástæðu til
þess að koma vinnu sinni á framfæri við almenning? Stundum
freist ast maður til að halda að þeim þyki það ekki nógu fínt eða að
þeir hugsi sem svo að vilji fólk kynna sér vandaðar rannsóknir skuli
það bara bera sig eftir björginni í fræðiritum — og þá aðeins þegar
þar að kemur. En má ekki halda því fram að það sé einmitt eitt
megin hlutverk sagnfræðinga að taka þátt í umræðum líðandi stund-
ar í samfélaginu og setja þær í sögulegt samhengi eftir bestu getu?
Á móti má nefna að þeir eru ekki svo margir sem vinna við sagn -
fræðirannsóknir og geta gefið sér tíma til að skrifa greinar eða flytja
erindi með stuttum fyrirvara. Kannski stendur það akademískri sagn -
fræði á Íslandi einmitt helst fyrir þrifum að of fáir geta einbeitt sér að
henni. Hér má benda á að vel á annan tug rannsóknardósenta og -pró-
fessora geta sinnt rannsóknum í miðaldasögu, íslensku og bókmennt-
um við Árnastofnun, en á Íslandi öllu er ekki til ein einasta rannsókn -
arstaða í seinni tíma sögu. Þetta er líklega einsdæmi á Vesturlöndum.
Og hvar er krafturinn, frumkvæðið og framsæknin við sagn -
fræði- og heimspekideild Háskóla Íslands? Þar vinna margir ágæt-
ir prófessorar en þeir sinna hver sínu miklu frekar en að þeir móti
sameiginlega sóknarstefnu. Þannig eru yfirgripsmikil yfirlitsnám-
skeið enn fyrirferðarmikil í BA-námi og nemendur hafa sagt mér að
í sumum þessara „kjarnanámskeiða“, þar sem reynt er að fara yfir
löng tímabil mannkyns- eða Íslandssögunnar, líði þeim eins og þeir
séu aftur komnir í framhaldsskóla.
Væri ekki hægt að byggja nám í sagnfræði upp öðruvísi? Þá felst
svarið ekki endilega í því að krefjast breytinga við Háskóla Íslands,
því nú eru aðrir háskólar í landinu sem gætu hæglega boðið upp á
nám í sagnfræði til BA- og MA-prófs. Lögfræði er kennd við fjóra
háskóla á Íslandi og viðskiptafræði sömuleiðis, en hvers vegna eru
sagnfræði og önnur hugvísindi enn að mestu bundin við Háskóla
Íslands? Ef til vill er eftirspurnin svona lítil eða kannski hefur eng-
inn þorað eða viljað taka af skarið. Heilbrigð samkeppni á innlend-
um vettvangi kæmi sagnfræði við Háskóla Íslands örugglega til
góða. Hún myndi hvetja menn til dáða og jafnvel bæta stöðu fags-
ins innan Háskólans sjálfs, því reynslan er þegar farin að sýna að
þær deildir hans sem keppa um nemendur og rannsóknafé við aðra
háskóla fá frekar fé til auglýsinga og kynningar á starfi sínu.
Nýir tímar eru runnir upp í háskólanámi á Íslandi og miðlun
þekkingar í samfélaginu, en þess gætir því miður ekki nógu vel í
íslenskri sagnfræði.
guðni th. jóhannesson202
Saga haust 2008 nota:Saga haust 2004 - NOTA 25.11.2008 15:38 Page 202