Saga - 2008, Síða 208

Félagsfærni: Munnleg saga er mikilvæg til að efla félagsþroska
nem enda. Með því að taka viðtöl þroskar nemandinn með sér þol-
inmæði, hæfni til samskipta, virka hlustun og þá færni að hugsa
um að láta öðrum líða vel í návist sinni. Nemandinn fær innsýn í
reynsluheim annarra í fortíðinni. Hann öðlast skilning á því hvern ig
sá reynsluheimur er ólíkur hans eigin heimi í dag og hvers vegna.
Hann fær því tækifæri til að setja sig í spor annarra. Hann getur
fundið til samkenndar með öðrum og staðið frammi fyrir flóknum
gildum og viðhorfum til lífsins.10
Gagnrýnin hugsun: Það er eðli munnlegrar sögu að spyrja spurn-
inga um það sem spyrlinum finnst skipta máli til að fá vitneskju um
fortíðina. Nemandinn stendur frammi fyrir þeirri áskorun að læra
um sögu venjulegs fólks, sem oft er í andstöðu við þá sögu sem
fjallað er um í stórsögunni. Stórsagan gengur meðal annars út á að
tengja fortíðina við „mikilvægt“ fólk; forseta, herforingja og aðra
leiðtoga. Munnleg saga kynnir nemandanum þversögnina í sagn -
fræðilegum heimildum. Ef tuttugu einstaklingar eru spurðir hvernig
hafi verið að alast upp á ákveðnum stað, þá er mjög líklegt að það
fáist tuttugu ólíkar frásagnir sem oft eru jafnvel í mótsögn hver við
aðra. Þrátt fyrir þennan fjölbreytileika eru þær allar sannar út frá
sjónarhorni viðmælandans. Nemandinn þarf að fást við and stæð -
urnar milli þess sem viðmælandinn segir og þess sem stendur í
bókunum og finna leiðir til að útskýra þann mun og ákveða sann-
leiksgildi heimildanna. Það ferli þjálfar gagnrýna hugsun.11
Val á verkefni og undirbúningur
Þegar nemendur eiga að vinna verkefni þar sem notuð er munnleg
saga felur það ekki eingöngu í sér að senda þá af stað með upp-
tökutæki og til að taka viðtöl við fólk, heldur byggist munnleg saga
á ákveðnu ferli, eins og áður hefur verið nefnt. Kennarinn þarf að
leiða þá í gegnum ferlið og gera hvern og einn ábyrgan fyrir sínum
hluta verkefnisins. Nemendur eru misjafnlega settir hvað varðar
undirbúning í sögunámi; sumir eru mjög vel að sér í sögulegum
viðfangsefnum og tilteknum tímabilum en aðrir ekki. Góð und-
irstöðuþekking er nauðsynleg til að auka skilning nemenda á sögu-
legum viðfangsefnum sínum. Því er mikilvægt að þeir fái tækifæri
birna björnsdóttir208
10 Paul Thompson, The Voice of the Past, bls. 193.
11 Vef. Kathryn Walbert og Jean Shawver Sweeney, „Oral history in the class -
room“.
Saga haust 2008 nota:Saga haust 2004 - NOTA 25.11.2008 15:38 Page 208