Saga - 2007, Qupperneq 15

eggert þór bernharðsson
„Eru þeir orðnir vitlausir!“
Djass, dæg ur lög, Kan inn og Völl ur inn 1940–1963
Á ár un um 1940–1963 hrifu djass og dæg ur lög margt ungt fólk hér á landi
og banda rísk áhrif voru fyr ir fer› ar mik il í dæg ur menn ing unni. En hver
voru vi› brög› in vi› djass in um sem var› svo áber andi á árum sí› ari heims -
styrj ald ar, fleg ar tug flús und ir breskra og banda rískra her manna voru sta› -
sett ar á Ís landi? Hér ver› ur m.a. leit a› svara vi› fless ari spurn ingu me› flví
a› greina vöxt og vi› gang ís lenskr ar dæg ur tón list ar eft ir strí›. Spurt ver› -
ur hva›a áhrif út varps stö› banda ríska hers ins á Kefla vík ur flug velli og sí› -
ar Kana sjón varp i› höf›u á fram gang dæg ur tón list ar inn ar: Styrkti her stö› -
in t.a.m. starfs grund völl inn lendra hljóm sveita? A› lok um ver› ur hug a› a›
flví hvern ig rokk inu var tek i› fleg ar fla› kom fram á sjón ar svi› i› á sí› ari
hluta sjötta ára tug ar ins.
„„Hef ur›u heyrt í El vis Presley?“ spur›i hann.
„Nei, ég get varla sagt fla›,“ svar a›i Kjart an.
„Hann er líka eig in lega aldrei í út varp inu. En ég get stund um
hlust a› á út lensk ar út varps stö›v ar á nótt unni fleg ar fla› eru gó›
skil yr›i í loft inu. fieir spila mik i› El vis. Ég er bú inn a› setja upp
loft net.““1
fiannig komst Benni, ö›ru nafni Benja mín Gu› jóns son, a› or›i í
n‡ legri skáld sögu Vikt ors Arn ars Ing ólfs son ar, Flat eyj ar gátu, en
sag an á a› ger ast ári› 1960. Benni virt ist nokk u› áhrifa gjarn en
hann vildi láta kalla sig Ben eft ir hinni frægu per sónu „Ben Húr“
sem banda ríski rit höf und ur inn Lew Wallace ger›i ódau› lega í
sam nefndri skáld sögu sinni ári› 1880 og nokkr ar kvik mynd ir voru
sí› an ger› ar eft ir. Benni var ekki einn á báti. Um og upp úr mi›ri
20. öld virt ist æska Ís lands afar mót tæki leg fyr ir er lend um áhrif um
og æsku fólk i› átti drjúg an flátt í flví a› n‡ mús ík menn ing festi ræt -
ur á Ís landi — dæg ur tón list in.2
Saga XLV:1 (2007), bls. 15–52.
GRE INAR
1 Vikt or Arn ar Ing ólfs son, Flat eyj ar gáta. Glæpa saga (Reykja vík 2002), bls. 62.
2 Til tölu lega lít i› hef ur ver i› fjall a› um sögu dæg ur tón list ar á Ís landi á ár un um
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:56 PM Page 15