Saga - 2007, Qupperneq 17

tug 20. ald ar en djass inn var upp runn inn í Banda ríkj un um skömmu
fyr ir alda mót in 1900. Á fyrri hluta 20. ald ar var hann löng um
skemmtitón list og leik inn vi› ‡mis tæki færi. Eft ir heims styrj öld ina
fyrri og fram á fjór›a ára tug inn ö›l a› ist svoköll u› „dix ieland tón -
list“ vin sæld ir og var tals vert leik in fyr ir dansi en fleg ar „swing tón -
list in“ ná›i hylli í Banda ríkj un um um mi›j an fjór›a ára tug inn
gagn tók djass inn dans líf i› flar í landi.
fieg ar djass inn barst til Ís lands um mi›j an flri›ja ára tug inn átti
hann frek ar erfitt upp drátt ar. fió var hér dá lít ill hóp ur ungs fólks
sem heill a› ist af fless ari tón list og reyndi af veik um mætti a› kynna
hana fyr ir lands mönn um.5 fia› átti hins veg ar fáa sam herja í kynn -
ing ar starf sem inni; t.d. mun tón list ar deild Rík is út varps ins a› eins
hafa átt milli tíu og fimmt án djass hljóm plöt ur frá flví a› fla› var
stofn a› ári› 1930 og fram a› sí› ari heims styrj öld, a› flví er Jón Múli
Árna son út varps ma› ur seg ir í bók sinni Djass.6 Og skemmti sta› ir
voru fáir sem bu›u upp á slíka tón list. En flrátt fyr ir erf i› leika voru
flekkt djasslög og danslög me› sveiflu leik in á sí› ari hluta fjór›a
ára tug ar ins, eink um í dans hús um Reykja vík ur.7
Á strí›s ár un um komu banda rísku her menn irn ir me› hljóm -
plöt ur í stöfl um en her inn haf›i áhrif á ‡ms um svi› um dæg ur tón -
list ar inn ar. Björn R. Ein ars son, sem starf a›i sem hár skeri her -
manna í Trípolík ampi í Reykja vík á strí›s ár un um, sag›i m.a. sí› ar
svo frá: „Her menn irn ir stækk u›u sjón deild ar hring inn hjá okk ur.
fieir komu me› hljóm plöt ur me› á›ur óflekktri tón list og gáfu ís -
lensk um kunn ingj um. Ég kynnt ist full or›n um am er ísk um sjóli›a
og fór a› læra hjá hon um. Hann heim sótti mig á rak ara stof una
ö›ru hvoru og flar fór kennsl an fram.“8 Björn var› sí› ar fljó› -
flekkt ur tón list ar ma› ur, en fyrstu skref in í dæg ur tón list inni tók
hann á strí›s ár un um líkt og ‡ms ir a›r ir. Ann ar lands fræg ur músík -
ant, Ólaf ur Gauk ur fiór halls son, var ung ling ur á strí›s ár un um og
fór flá:
„eru þeir orðnir vitlausir!“ 17
5 Sbr. Nanna Rögn vald ar dótt ir, Ævi mín og sag an sem ekki mátti segja. End ur minn -
ing ar Björns Sv. Björns son ar (Reykja vík 1989), bls. 44–51. — Jón Múli Árna son,
Djass (Reykja vík 1985), bls. 215–218.
6 Sbr. Jón Múli Árna son, Djass, bls. 218. — TT, tón list ar tíma rit i› 1:1 (1981), bls.
13–14. — Sjá um plötu eign út varps ins á fless um tíma: Les bók Morg un bla›s ins 12.
sept. 1943, bls. 277, 280.
7 Sbr. Lbs–Hbs. Tómas R. Ein ars son, Fyrsta blóma skei› i› í ís lensku djass lífi
(1947–1953). BA-rit ger› í sagn fræ›i vi› HÍ 1980, bls. 26.
8 Vik an 42:50 (11. des. 1980), bls. 26.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:56 PM Page 17