Saga - 2007, Side 85

n‡rri mi› stö› á Hofi (og gild ir flá einu hvort mann vist flar stó› á
göml um merg). Son ur Val gar›s var Mör› ur, án efa einn óvin sæl asti
ma› ur Ís lands sög unn ar, og voru fleir fe›g ar and stæ› ing ar kristni -
tök unn ar84 en Val gar› ur er eini Ís lend ing ur inn sem sög ur fara af a›
hafi barist gegn kristni eft ir a› hún var lög tek in.85 Hér er vit an lega
kom i› út á hálan ís en freist andi er a› líta á höf› ing dæmi Val gar›s
og Mar› ar sem dæmi um n‡ja menn sem voru a› efl ast til valda á
seinni hluta 10. ald ar og kusu a› byggja völd sín á íhalds samri and -
stö›u vi› auk in krist in áhrif og bygg›u stóra veislu skála til a› efla
hin hei›nu gildi. fieir ve›j u›u aug ljós lega á rang an hest og fla›
sk‡r ir flá hvers vegna ætt Val gar›s hverf ur úr sög unni, hvers
vegna fleir lenda í hlut verki ill menna í Njáls sögu og hvers vegna
Hof hverf ur í skugg ann af Odda, en flar á bæ ve›j u›u menn á kristni
me› af ger andi hætti er Sæ mund ur Sig fús son var send ur utan til
náms. Í flessu sam hengi má einnig benda á a› vest an vi› Geita sand
eru tvö b‡li sem heita Kirkju bær. Í Eystra Kirkju bæ var hálf kirkja á
sí› mi› öld um og til heyr›u bæ irn ir Keldna fling um. Ef til vill má líta
á Kirkju bæ sem til raun smá höf› ingja til a› efl ast til valda á grund -
velli kristni, í and stö›u vi› Hof verja hand an sands ins. fia› gæti ein-
mitt hafa s‡nst lík legt til ár ang urs ef bú end ur í Odda voru á sama
tíma og sól Hof verja skein sem hæst ekki lík leg ir til póli tískra stór -
ræ›a, en jafn skjótt og fleir ná›u sér aft ur á strik — senni lega ekki
sí› ar en á seinni hluta 11. ald ar — hef ur ver i› úti um höf› ing dæmi
á Hofi e›a í Kirkju bæ.
Hof á Rang ár völl um er dæmi um stór b‡li sem er ekki hluti af
lík leg um lands nám skjarna held ur vir› ist til heyra ö›ru stigi land -
náms ins. Vera má a› sagn ir um höf› ing dæmi Val gar›s gráa feli í
sér minni um a› á Hofi hafi ver i› reynt a› koma upp hér a›smi› -
stö› á seinni huta 10. ald ar en ljóst er a› hún var horf in í skugg ann
af Odda og Keld um fleg ar kom i› var fram á 12. öld.
Dreif ing og bygg›a sögu legt sam hengi bæja me› hof-nöfn um
gef ur ekki ótví ræ›a ni› ur stö›u. Sum ir falla ekki aug ljós lega a›
fleirri mynd sem ég hef reynt a› s‡na fram á hér, sem sé a› bæir
me› hof-nöfn um séu all ir me› vit a› stofn a› ir til a› vera mi› stö›v ar
fyr ir bygg› sem fleg ar var kom in á legg. Í nokkrum til fell um — t.d.
um Hof sta›i í Skaga fir›i og Hof í D‡ra fir›i — má færa jafn gild rök
me› og á móti en í ö›r um er erfitt a› sjá nokkra póli tíska merk ingu.
„hann reisti hof mikið …“ 85
84 Ís lenzk forn rit XII, bls. 261.
85 Ís lenzk forn rit XII, bls. 274–275.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:57 PM Page 85