Saga - 2007, Síða 94

s‡na fram á ein kennd ust flessi sam skipti af bolla legg ing um um fla›
me› hva›a hætti væn leg ast væri a› haga sam fylk ing ar stefnu
Komm ún ista flokks ins, hvers kon ar sam starfstil bo› mætti gera Al -
fl‡›u flokki og Fram sókn ar flokki og hva›a til slak an ir e›li legt væri
a› gera frá stefnu flokks ins í flví skyni a› ná sam stö›u me› ö›r um
flokk um.2
Sam band i› vi› Moskvu: tvær kenn ing ar
A› ild Komm ún ista flokks Ís lands a› Al fljó›a sam bandi komm ún -
ista, Kom intern, á me› an flokk ur inn var vi› l‡›i, frá 1930 til 1938,
hef ur vak i› nokkr ar deil ur í gegn um tí› ina. Sum ir höf und ar hafa
vilj a› túlka sam band i› svo a› ís lensk ir komm ún ist ar hafi fyrst og
fremst tek i› vi› og hl‡tt fyr ir mæl um frá Moskvu, og flví a› hyllst
fla› sem kalla má hl‡›ni kenn ingu um sam band ís lenskra komm ún -
ista og Kom interns. A›r ir hafa hald i› flví fram a› ís lensk ir komm -
ún ist ar hafi a› mestu leyti mót a› stefnu mál sín sjálf ir, fló a› sam -
rá› hafi ver i› um hana vi› Kom intern, og flví má segja a› fless ir
höf und ar hafi sjálf stjórn ar kenn ingu um tengsl in. Eng in ein sko› un
hef ur flví ver i› vi› tek in um sam band i›, en tvö meg in vi› horf um
fla› hafa tek ist á.
Hl‡›ni kenn ing in er áber andi í riti fiórs Whitehead, Komm ún ista -
hreyf ing in á Ís landi 1921–1934, og Arn ór Hanni bals son a› hyllist
sama sjón ar mi› í bók sinni Moskvu lín an.3 Arn ór nefn ir mörg dæmi
um fyr ir mæli Kom interns og línu komm ún ista hverju sinni máli
sínu til stu›n ings. Dæmi um sjálf stjórn ar kenn ing una má finna í
um fjöll un fior leifs Fri› riks son ar í riti hans Gullna flug an.4 Sama vi› -
jón ólafsson94
hef ég lít i› af bein um til vitn un um í flær í grein inni sjálfri. Öll skjöl in sem hér
er vís a› til eru úr skjala safni í Moskvu sem geym ir gögn úr sögu Al fljó›a sam -
bands komm ún ista og sögu Komm ún ista flokks Sov ét ríkj anna fram til 1953.
Safn i› heit ir Rossíj skíj Gosudar stvennij Ark hív Sotsi al noj í Poli títsjeskoj Istor ii,
skamm staf a› RGA SPI.
2 Ég hef fjall a› á›ur um heim ild irn ar sem ég nota í fless ari grein, a›r ar en minn -
is bla› Flor ins, eink um í Kæru fé lag ar. Ís lensk ir sós í alist ar og Sov ét rík in 1920–1960
(Reykja vík 1999), bls. 85–99. Arn ór Hanni bals son fjall ar einnig um sum ar fleirra
í bók sinni Moskvu lín an. Komm ún ista flokk ur Ís lands og Kom intern. Hall dór Lax ness
og Sov ét rík in (Reykja vík 1999), bls. 143–151.
3 fiór Whitehead, Komm ún ista hreyf ing in á Ís landi 1921–1934. Sagn fræ›i rann sókn -
ir 5 (Reykja vík 1979). — Arn ór Hanni bals son, Moskvu lín an.
4 fior leif ur Fri› riks son, Gullna flug an. Saga átaka í Al fl‡›u flokkn um og er lendr ar
íhlut un ar um ís lensk stjórn mál í krafti fjár magns (Reykja vík 1987).
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:57 PM Page 94