Saga - 2007, Side 120

sig á›ur en sest var a› hér á landi. Nor rænt fólk skildi jú á fer› um
sín um eft ir sig um merki á stór um land svæ› um, allt frá Vín landi í
vestri og Rúss landi í austri, frá lok um 8. ald ar fram yfir mi›ja 11.
öld. Hern a› og rán vir› ist fla› a› eins hafa stund a› á fyrstu ára tug -
um fer›a sinna en sí› ar land nám og versl un. Á Ís landi má til dæm -
is greina sk‡r ari teng ingu kumla vi› nyrstu svæ›i Bret landseyja en
vi› Skand in av íu, fló svo a› haug fé í fleim sé í mörg um til fell um
skand in av ískt a› upp runa, eins og meiri hluti Ís lend inga sjálfra
sam kvæmt erf›a fræ›i leg um rann sókn um.24 Hins veg ar má ekki
gleyma flví a› erf›a fræ›i leg ar rann sókn ir s‡na ein ung is fram á líf -
fræ›i leg an upp runa en ekki menn ing ar leg an.
Stór ir graf haug ar, bát kuml og bálfar ir voru al geng í Nor egi og
Sví fljó› á vík inga öld, nokk u› sem er nán ast óflekkt á Ís landi og í
bygg› um nor ræns fólks á Bret landseyj um. Haug fé er einnig langt -
um ríku legra í skand in av ísk um kuml um en skosk um og ís lensk -
um. Í raun eru minj ar um hei› inn nor ræn an átrún a› mjög fáar hér -
lend is, sé tek i› mi› af flví a› ein ung is ríf lega 300 kuml hafa fund ist
flótt tali› sé a› á milli 30 og 40 flús und manns hafi sest a› hér á›ur
en kristni var lög tek in.25 fió a› kerf is bund in leit a› kuml um hafi
enn ekki far i› fram á Ís landi er held ur ólík legt a› ófund in kuml
skipti tug um flús unda. Greina má jafn framt sk‡r an menn ing ar -
bund inn mun sem fram kem ur á elstu ger› um kirkna í land inu,
eins og sí› ar ver› ur vik i› a›.
Of an tal in at ri›i benda til fless a› fla› fólk sem sett ist a› á Ís landi
á land náms öld hafi fleg ar or› i› fyr ir um tals ver› um áhrif um af
krist inni menn ingu og til eink a› sér ein hverja flætti henn ar vegna
kynna sinna vi› menn ing ar strauma land anna vi› Nor› ur-Atl ants -
haf, líkt og nor ræn ir land nem ar ger›u á Bret landseyj um. Auk fless
bend ir graf ar um bún a› ur og haug fé í kuml um al mennt til fless a›
nor rænt fólk hafi sí› ur en svo ver i› eins leit ur hóp ur, held ur hafi
fla› til heyrt mörg um lands hluta- og/e›a erf›a tengd um hóp um
sem hver og einn i›k a›i sína trú me› sín um hætti.
steinunn kristjánsdóttir120
24 Krist ján Eld járn, Kuml og haug fé í hei›n um si› á Ís landi. Fyrst gef in út 1956. Vi› -
auki skrif a› ur af Ad olf Fri› riks syni (Reykja vík 2000), bls. 289–290. — Agn ar
Helga son, Sig rún Sig ur› ar dótt ir, Jef frey R. Gulcher, Ryk Ward og Kári Stef -
áns son, „mt DNA and the orig in of the Iceland ers: Decip her ing signals of
recent population hi story,“ Amer ic an Jo urnal of Hum an Genet ics 66 (2000), bls.
999–1016
25 Krist ján Eld járn, Kuml og haug fé í hei›n um si› á Ís landi.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:57 PM Page 120