Saga - 2007, Page 127

Kirkj urn ar á fiór ar ins stö› um og Geirs stö› um eru sem fyrr seg ir
mjög ólík ar, a› lík ind um vegna mis mun andi menn ing ar legs og fé -
lags legs upp runa. Sú sem fannst á Geirs stö› um til heyr ir elstu kyn -
sló› lít illa torf- og/e›a stein kirkna. Nefna má fless ar kirkj ur einka -
kirkj ur (sæ. pri vat kyrkor), flví reikna má me› a› fleir frjálsu bænd ur
sem hér sett ust a› á vík inga öld, og flekktu flá fleg ar til kristn inn ar,
hafi get a› reist sér sína eig in kirkju, einka kirkju, á jör› sinni. Sam -
bæri leg ar kirkj ur frá tím um frum kristni nor rænna hópa hafa ekki
bara fund ist hér á landi held ur einnig á Ír landi, Græn landi, í
Skotlandi, Fær eyj um og Nor egi nor› vest an ver› um, enda hafa flær
flótt benda til aug ljósra tengsla milli fless ara landa vi› Nor› ur-Atl -
ants haf i› á tím um út brei›slu kristni.36
Kirkj an sem fannst á fiór ar ins stö› um er ná kvæm lega eins og
elstu kirkj ur sem grafn ar hafa ver i› upp í Nor egi, Sví fljó›, Dan -
mörku, Englandi og á meg in landi Evr ópu. fiær voru yf ir leitt bún ar
veg leg um kirkju grip um og bygg› ar úr timbri ein göngu, me› ni› -
ur grafna horn stafi í mi› skipi og kór. Eng in fless ara kirkna er til
var› veitt í dag, held ur byggj ast upp l‡s ing ar um flær ein vör› ungu
á forn leifa rann sókn um. Nefna má slík ar kirkj ur trú bo›s kirkj ur (sæ.
mission skyr kor), enda eru flær tald ar ein kenn andi fyr ir tíma skei›
skipu legs trú bo›s í Nor› ur-Evr ópu. fiær viku a› flví er vir› ist fyrir
staf kirkju bygg ing unni í Nor egi og stein kirkj um í nor› ur evr ópsk -
um lönd um á 12. öld.37 Á Ís landi hélt af brig›i torf kirkju forms ins
velli en timb ur kirkj urn ar vir› ast hafa horf i› af sjón ar svi› inu fleg ar
fyrstu stig kristni töku ferl is ins tóku enda.
Fram hef ur kom i› a› í rit u› um mi› alda heim ild um er lög›
áhersla á hi› op in bera trú bo› sem beint var fyrst og fremst a›
höf› ingj um í vi› kom andi landi og fla› gert a› a› al at ri›i í kristni -
töku ferl inu, frek ar en a› beina at hygl inni a› hinni til vilj ana -
kenndu út brei›slu kristni me› al al menn ings. fiess kon ar ferli sem
sta› i› hef ur yfir í lang an tíma hl‡t ur a› skilja eft ir sig um merki í
forn leif un um.
kristnitakan 127
36 Stef an Brink, „New per spect i ves on the Christ i an ization of Scand in av ia and
the org an ization of the ear ly Church,“ Scand in av ia and Europe 800–1350:
Contact, Con flict, and Coex istence. Rit stj. J. Ad ams og K. Holm an (Turn hout
2004), bls. 173–174. — Steff an Stummann Han sen og John Sheeh an, „The
Leir vík „Bønhu stoft in“ and the Ear ly Christ i anity of the Faroe Is lands, and
Beyond“, bls. 27–54.
37 Håkon Christie, „Stabkirchen und Archäologie“, bls. 203 o.áfr. — Jørgen H.
Jen seni us, Tre kirkene før stav kirkene, bls. 2.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:57 PM Page 127