Saga - 2007, Page 128

fió svo a› nau› syn legt sé a› rann saka fleiri kirkj ur frá mi› öld -
um til fless a› betri mynd fá ist af kristni töku ferl inu, er ljóst af fyr ir -
liggj andi ni› ur stö› um forn leifa rann sókna a› tvenns kon ar kirkju -
bygg ing ar voru í notk un sam tím is hér lend is me› an á flví stó›.
Ni› ur sta› an er flví sú a› vegna menn ing ar bund inna ein kenna
hvorr ar teg und ar fyr ir sig megi rekja upp runa torf kirkn anna til
kristni sem vir› ist hafa átt ræt ur í írsk-skoskri menn ingu en upp -
runa timb ur kirkj anna til eng il sax nesk-skand in av ískr ar kristni.
Fleira kann a› sk‡ra af hverju tvær ger› ir kirkna hafa ver i› í
notk un sam tím is hér lend is me› an á kristni töku ferl inu stó›, en
freist andi er a› tengja kirkju ger› irn ar tvær ann ars veg ar vi› til vilj -
ana kennda út brei›slu kristni (e. in filtration) og hins veg ar vi›
skipu legt trú bo› (e. mission) sem vir› ist eink um sprott i› frá og hafa
beinst a› höf› ingj um í land inu. Torf kirkj urn ar mátti reisa me› lít -
illi fyr ir höfn, yf ir leitt úr nær tæk um efni vi› úr nán asta um hverfi, en
timb ur kirkj urn ar voru hins veg ar mun flókn ari smí› sem gjarn an
kraf› ist a› flutts bygg ing ar efn is og inn an stokks muna.
Tími til vilj ana kenndr ar út brei›slu kristni og skipu legs trú bo›s
hef ur án efa skar ast. Enn frem ur má reikna me› a› flessi til vilj ana -
kennda út brei›sla hafi haf ist fleg ar vi› land nám en ná› há marki
um og eft ir kristni tök una ári› 1000. Hi› skipu lega trú bo› hef ur a›
lík ind um haf ist mun seinna og hald i› áfram eft ir a› kristnitak an (e.
con version) haf›i átt sér sta›, um lei› og skipu lagn ing (e. org an -
isation) kirkj unn ar sem stofn un ar hófst um alda mót in 1200.
Loka or›
Kristni taka Ís lend inga og ann arra Nor› ur landa fljó›a er fjarri flví a›
vera ein falt rann sókn ar efni. Vegna fleirr ar breyti legu fé lags legu og
menn ing ar legu sam blönd un ar sem stö›ugt hef ur átt sér sta› me› -
al nor ræns fólks og fleirra fljó› fé lags hópa sem fla› átti sam skipti
vi›, geta minj ar um flá nor rænu vart talist eins leit ar né au› veld ar
vi› fangs. Áber andi er fless vegna or› i› í fræ›i legri um ræ›u a› lit -
i› sé á flá sem tvístra›a dreifi ein ingu (e. di aspora) á vík inga öld frem -
ur en fljó› fé lags hóp sem bund inn er vi› ákve› i› land svæ›i. Hvorki
menn ing né trú eru sta› bundn ar, óbreyt an leg ar ein ing ar, held ur
eru flær í stö›ugri end ur sköp un vegna fram andi áhrifa. fieg ar fljó› -
fé lags hóp ar me› mis mun andi menn ingu og trú mæt ast taka fleir
me› vit a› og óme› vit a› til sín at ri›i hvor frá ö›r um og laga a› sín -
um. Um breyt ing arn ar geta allt eins leitt til bland a›ra si›a ekki sí› -
steinunn kristjánsdóttir128
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:57 PM Page 128