Saga - 2007, Side 134

presti og nota flá hug tak i› „bann fær ing“ a› eins um flau til vik fleg -
ar frami› var af brot e›a glæp ur sem dæmt var um í ytra dóms kerf -
inu, me› ö›r um or› um hi› meira bann. A› sama skapi eru hug tök -
in „skrift ir“ og „skrifta mál“ flá a› eins not u› yfir flær skrift ir sem
hlut ust af mál um sem tek in voru fyr ir á innra svi› inu og voru tal -
in trú ar legs e›l is. Ef fless ari hug taka notk un er fylgt eft ir og lit i› svo
á a› hug tak i› „bann fær ing“ hafi a› eins átt vi› um op in ber dóms -
mál, lei› ir af flví a› sá sem var bann fær› ur hafi í e›li sínu ver i› í
ö›ru ástandi en sá sem haf›i syndg a› flví a› synd hafi í sjálfu sér
ekki leitt til bann fær ing ar. fietta má einnig or›a svo a› bann fær ing
hafi a› eins fall i› fleg ar brot á bo› um kirkj unn ar komu fyr ir op in -
bera dóm stóla ytra kerf is ins, en synd í innra kerf inu hafi fali› í sér
refs ingu sem var ann ars e›l is. fiessi hug taka skiln ing ur ver› ur til
vegna fless a› geng i› er út frá flví a› skrift ir og bann fær ing hafi
ver i› hug takap ar, e›a tvær hli› ar á sam an pen ingi. Svo var fló ekki,
vegna fless a› skrift ir voru hluti af bann fær ing unni. Sé gert rá› fyr ir
flví a› hi› minna bann hafi fall i› fyr ir synd, eins og heim ild ir benda
ein dreg i› til, fer ekki milli mála a› synd ar ar voru bann fær› ir eins og
fleir sem höf›u frami› glæp, e›a lög brot me› ö›r um or› um.
Synd in, sem til heyr›i innra kerf inu, var skil greind út frá ákvör› -
un um og vilja til a› fremja ákve› in verk en skil grein ing glæps ins
mi› a› ist vi› verk i› sem haf›i ver i› frami›. Hvort tveggja, synd og
glæp ur, kraf› ist hins sama af hin um brot lega og kall a›i fram sömu
refs ingu a› hluta, nefni lega a› hann tæki skrift og af lausn; a› ö›r -
um kosti bi›i hans ei líf ur dau›i. Ni› ur sta›a mín er a› sta›a fólks í
hinu meira og hinu minna banni hafi ver i› sú sama a› flessu leyti.
Sá sem var í hinu minna banni haf›i fló ekki brot i› lög og var ekki
í banni „fyr ir mönn um“ — sem fl‡› ir a› hann heyr›i a› eins und ir
hi› innra dóms vald. Á hinn bóg inn var af lausn in í e›li sínu trú ar -
leg og til heyr›i flví innra svi›i kirkj unn ar hvort sem hún var op in -
ber e›a leynd. fiess vegna til heyr›i bann fær ing hin meiri bæ›i
innra og ytra svi›i kirkj unn ar. Rétt er a› ít reka a› flessi a› grein ing
á a› eins vi› fla› tíma bil sem kall a› er sí› mi› ald ir en ekki tím ann
fyr ir mi›ja 12. öld. Fyrstu merki um a› ís lensk kirkju yf ir völd ynnu
í anda fless ar ar a› grein ing ar voru á bisk ups ár um fior láks fiór halls -
son ar (1178–1193), en a› grein ing in var ekki a› fullu lög gild hér -
lend is fyrr en ári› 1275.
Hi› minna bann er a› al vi› fangs efni fless ar ar grein ar, fla› er a›
segja synd in sem olli flví og me› fer› slíkra brota inn an dóms kerf is
kirkj unn ar. Fjall a› er um fla› ferli sem greindi milli fless hvort
lára magnúsardóttir134
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:57 PM Page 134