Saga - 2007, Page 141

giska á a› ís lensku skrifta bo› in hafi hald i› gildi sínu á innra svi› -
inu og n‡st sókn ar prest um sí› mi› alda til a› setja mönn um skrift ir,
sem var for senda fless a› veita mætti af lausn fyr ir hi› minna bann.
Hins veg ar get ur ver i› a› bisk up hafi not a› upp l‡s ing ar úr
skrifta bo› um fleg ar op in ber ir banns menn tóku af lausn hjá hon um
úr hinu meira banni, vegna fless a› af lausn in var trú ar leg og fless
vegna innra mál efni, jafn vel flótt brot i› væri op in bert og mál i› tek -
i› fyr ir hjá op in ber um dóm ara. Í lög um var ekki sagt fyr ir um
hvern ig skyldi setja mönn um skrift ir og skrifta bo› in voru flannig
einu lei› bein ing arn ar sem klerk ar höf›u í hönd un um.13 fia› er fló
ekki ástæ›a til a› líta svo á a› skrifta bo› hafi haft laga gildi hér lend -
is e›a a› innra og ytra svi› i› hafi skar ast frek ar en ann ar sta› ar
ger› ist, enda hef›i fla› stang ast á vi› e›li skrifta bo›a og í raun ver -
i› lög brot. Ágiskun in kem ur raun ar a› eins til af flví a› skrift ir voru
eins hvort sem flær komu til vegna brota á innra e›a ytra svi› inu
og flví hljóta klerk ar a› hafa not ast vi› sömu hug mynd ir er fleir
settu mönn um fyr ir yf ir bót ar verk. Hafa ver› ur í huga a› til fless a›
fá a› taka op in bera af lausn var› einnig a› bæta fyr ir flann ver ald -
lega ska›a sem vi› kom andi kunni a› hafa vald i› me› glæp sín um.
fió ber a› var ast a› taka skrifta bo› in bók staf lega sem heim ild ir
um af böt un ar verk sem mönn um voru raun veru lega sett fyr ir. Í
skjali ár settu til 1503 er full yrt a› ómögu legt sé a› halda flær skrift -
ir sem vi› eig andi væru fyr ir mann anna synd ir og flví tí›k ist a›
setja væg ari skrift ir:
Nú af flví a› eng inn prest ur plag ar a› setja nokkrum manni
svo mikla skrift, sem hon um ber a› hafa fyr ir sín ar dau› leg ar
synd ir, flví a› í hvert sinn sem ma› ur gjör ir eina af fleim, flá
bæri hon um a› setj ast sjö ára skrift fyr ir hverja eina dau› lega
synd. Nú af flví a› synd ug ur mann get ur eigi flessa skrift upp
hald i› …14
Auk flessa má benda á a› gert var rá› fyr ir a› skrift ir væru mis -
mun andi eft ir efn um og ástæ› um og flví hef ur sama refs ing ekki átt
vi› í öll um til vik um. Í skrifta bo› um Jóns bisk ups Hall dórs son ar frá
ár inu 1326 er fletta or› a› svo:
Meira skal ávallt bjó›a au›g um manni en snau› um fyr ir jafna
synd, meira heil um en van heil um, meira lær› um en ólær› um,
syndin fyrir dómstóla 141
13 Magn ús Stef áns son, „Frá go›a kirkju til bisk upa kirkju“, Saga Ís lands III. fi‡›.
og rit stj. Sig ur› ur Lín dal (Reykja vík 1978), bls. 153.
14 D.I. VII, bls. 669–670.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:57 PM Page 141