Saga - 2007, Blaðsíða 142

meira víg› um en óvíg› um, meira sæl um en ve sæl um, meira
eldra manni en tví tug um, meira tví tug um en fleim sem yngri
er.15
Skrifta bo› gefa flannig ekki færi á flví a› álykta ná kvæm lega um
skrift ir sem al mennt hafi ver i› sett ar fyr ir til tek in brot, flótt flau gefi
vissu lega vís bend ing ar um e›li yf ir bót ar verka. fiau höf›u held ur
ekki laga gildi og ver›a flví ekki not u› sem laga heim ild ir.
Synd og glæp ur
Skrifta bo› in sög›u til um skrift ir sem skyldi setja mönn um fyr ir
synd ir en fla› voru fló ekki hva›a synd ir sem var, eins og kom i›
hef ur fram. Synd in var af flrenn um toga sem Tómas af Aquino
greindi ít ar lega á 13. öld sam kvæmt hef› mi› alda kirkj unn ar. fietta
voru erf›a synd, fyr ir gef an leg ar synd ir (veni al) og dau› leg ar synd ir
sem a› eins gu› gat fyr ir gef i›.16 Fyr ir all ar synd ir skyldi taka út
refs ingu til fless a› geta höndl a› ná› gu›s. fiví var til dæm is l‡st
svo: „Eng in er sú synd, smá né stór, a› eigi flurfi líkn og fyr ir gefn -
ing flví fla› er rétt læt is regla a› hverri sem einni synd fylg ir skrift og
pína og flví má eng inn frjáls ver›a af pínu synd ar inn ar nema hann
sé á›ur leyst ur af synd inni.“17 Mann kyn i› skyldi gjalda fyr ir synd -
ir Ad ams og Evu í Para dís en lei› in til a› hreins ast í eitt skipti fyrir
öll af erf›a synd inni, sem all ir fædd ust me› á bak inu, var a› skíra
börn. Hin ar tvær ger› ir synd ar voru flær sem ma› ur inn framdi í lífi
sínu: Fyr ir gef an leg ar synd ir og dau› leg ar synd ir. Af fleim fyrr -
nefndu mátti hreinsa sig í jar› líf inu en dau› leg ar synd ir voru ann -
ars e›l is, flví sá sem dr‡g›i slíka synd fékk blett á sál ina og fyr ir
flær flurfti a› taka út refs ingu beggja vegna graf ar og fla› voru flær
sem átti a› skrifta fyr ir hjá sókn ar presti. Hann gat fló ekki veitt
fyrir gefn ingu flví gu› var hinn end an legi dóm ari.18 Um dau› leg ar
lára magnúsardóttir142
15 D.I. II, bls. 598. Í Skip an Ei lífs og Jóns seg ir a› sjúk um manni skuli ekki setja
skrift. D.I. II, bls. 524. Tek i› skal fram a› flótt skrifta b› flessi séu kennd vi›
Jón Hall dórs son í Ís lenzku forn bréfa safni eru flau bygg› á fior láks skrift um og
bæ›i tíma setn ing og teng ing vi› Jón bisk up eru hrein ágisk un. Sjá Svein björn
Rafns son, „Skrifta bo› fior láks bisk ups“.
16 Sjá til dæm is af láts skrá frá upp hafi 16. ald ar: D.I. VII, bls. 667–671.
17 „Specul um peni t ent is“, Op uscula VIII. Knud-Erik Holme Ped er sen og Jonna
Lou is-Jen sen sáu um út gáf una (Kaup manna höfn 1985), bls. 222.
18 Sama heim ild, sama sta›.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:57 PM Page 142