Saga - 2007, Page 153

held ur ‡tt und ir hana.58 Skrifta bo› fior láks frá 1179 fjalla a› miklu
leyti um kyn fer› is brot og í skrifta bo› um Jóns Hall dórs son ar frá
1326 er me› al ann ars lagt bann vi› kyn mök um tveggja karla, tveggja
kvenna, kyn mök um vi› d‡r, kyn mök um vi› kon ur ann arra manna,
e›a kon ur sem voru of skyld ar fleim, og kyn mök um á helg um dög -
um.59 Sk‡r ing in á ná kvæm um út list un um á yf ir bót ar verk um fyr ir
kyn fer› is brot er fló ef til vill praktísk frek ar en a› henn ar sé a› leita
í mikl um áhuga kirkj unn ar á kyn fer› is mál um. Í ís lenska Skrifta -
spegl in um er ekki a› merkja a› áhug inn sé áber andi meiri á kyn -
fer› is synd um en ö›r um svi› um fleg ar synd ir eru tald ar. fiar er
sk‡rt tek i› fram a› dramb semi sé drottn ing allra synda og a› all ir
lest ir fæ› ist af henni.60 Um hana er fjall a› í 32 lín um í prent u›u út -
gáf unni, um ágirnd í 36 lín um, en um hór an ir í 39 lín um.61 fia› er
a› vísu lengsta um fjöll un in, en hún sker sig ekki úr hva› lengd
var› ar og fla› bend ir til fless a› kyn fer› is brot hafi ekki vak i› meiri
áhuga kirkj unn ar en a›r ar synd ir. Ástæ› ur fless a› skrift ir fyr ir
kyn fer› is synd ir eru ræki lega tí und a› ar í skrifta bo› um tel ég a› sé
a› finna í flóknu sam spili milli e›l is manns ins, vilj ans og verks ins.
Mögu leik arn ir á flví a› falla í freistni á kyn fer› is svi› inu voru bæ›i
fleiri og flókn ari, en ekki síst au› merkj an legri en til dæm is á of áti
e›a drambi, og flví lík legra a› kyn fer› is mál lendi oft inni á bor›i
hjá skrifta fe›r un um. fiví flurfti prest ur inn a› hafa ná kvæm fyr ir -
mæli í fleim mála flokki. Enn frem ur má benda á a› kyn fer› is brot
voru oft ast op in ber ir glæp ir og sköp u›u flví ef til vill flörf á sér -
stakri um fjöll un, ekki síst á fleim tíma sem skrifta bo› in ur›u til, fla›
er á›ur en kirkj an greindi á milli fless sem var op in bert og heim ul -
legt, hins ytra og hins innra, glæps og ein faldr ar synd ar, me› jafn -
afger andi hætti og sí› ar var›. Á sí› mi› öld um, eft ir a› sú a› grein -
ing haf›i ver i› ger› í dóms kerf inu, voru vi› ur lög vi› op in ber um
kyn fer› is brot um tí und u› í lög um og vör› u›u bann af sjálfu verk -
inu á me› an höf u› synd ir voru bætt ar ein göngu hjá sókn ar presti.
syndin fyrir dómstóla 153
58 James A. Brunda ge, Medi eval Canon Law 25. — James A. Brunda ge, Law, Sex,
and Christ i an Soci ety in Medi eval Europe, bls. 153. — Helga Kress, „Con fessio
turp issima“: um skrifta mál Ólafar ríku Lofts dótt ur“, N‡ saga 11 (1999), bls. 9.
Sjá einnig: Svein björn Rafns son, „Skrifta bo› fior láks bisk ups“.
59 Skrifta bo› Jóns Hall dórs son ar ár sett 1326 í Ís lenzku forn bréfa safni. D.I. II, bls.
596–598.
60 „Specul um peni t ent is“, bls. 212–213.
61 Til sam an bur› ar má nefna a› um öf und eru skrif a› ar níu lín ur og sömu lei› -
is um leti, en um rei›i tíu lín ur. „Specul um peni t ent is“, bls. 214–215.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 153