Saga - 2007, Síða 154

Sem dæmi um op in bert kyn fer› is brot má nefna hór og frillu lífi og
um flau eru til marg ar heim ild ir frá ís lensk um kirkju dóm stól um á
sí› mi› öld um. Leyni legra brota, synda, er á hinn bóg inn lít i› get i› í
slík um heim ild um, en dæmi um flau gæti til dæm is ver i› sjálfs fró -
un sem ógn a›i a› eins and legu lífi ein stak lings og var ekki tali› hafa
sam fé lags leg áhrif e›a ógna sjálf stæ›i kirkj unn ar.
Heim ild ir um skrift ir
Lít i› er til af ís lensk um rann sókn um á flví hvern ig al menn ar skrift -
ir fóru fram. Skrift ir voru aldrei fær› ar í let ur og í 21. grein laga frá
IV. La ter an fling inu ári› 1215 eru flung vi› ur lög fyr ir klerka sem
ger›u fla› op in bert sem fleir heyr›u í skrifta stóli.62 Og vegna fless
a› bann vegna höf u› synd ar var leyni legt eru ekki til heim ild ir um
slík mál.63 Hins veg ar er til ótíma sett ur synda játn ing ar for máli frá
mi› öld um sem er prent a› ur í Ís lenzku forn bréfa safni. Sá sem ját ar
skal hafa fletta eft ir prest in um:
Eg, synd ug ur ma› ur, gef mig gu›i alls vald anda skyldug an, og
vorri frú sancte Marie og öll um gu›s helg um mönn um, fyri all -
ar mín ar synd ir flví a› eg hef ir marg fald lega brot i› móti mín -
um skap ara, bæ›i í or› um og í verk um og í hugs an rangri og í
gleymsku, flví a› eg hef ir margt fla› gert sem eg skyldi lát i›
hafa, margt fla› lát i› sem eg skyldi gert hafa. Bi› ur eg vora frú
sanktam Mari am og alla gu›s heilaga menn a› fleir sé bi›j andi
fyri mér til míns skap ara a› hann geri mér rétta i›r an og yf ir -
bæt ur minna synda og geri mig ver› ug an a› fliggja hans ná› ir
og mis kunn flessa heims en ann ars heims ævi leg an fagn a›.64
Eft ir a› hafa far i› me› for mála vir› ist lík legt a› sá sem skrift ar tí -
undi flær synd ir sem hann tel ur a› flurfi e›a játi til tek in brot, s‡ni
i›r un og heiti a› láta af fleim. Einnig get ur ver i› a› flessi texti hafi
ver i› les inn sam an af söfn u› in um og flví sé ekki um eig in leg an
skrifta for mála a› ræ›a.65 Í ís lensku hóm il íu bók inni er svip u›
synda játn ing en me› enn ná kvæm ari upp taln ingu synda og ö›r um
mögu leg um brot um; höf u› synd ir, óhl‡›ni vi› kirkj una, ljúg vitni,
rang ir ei› ar og leti til skrifta. Sá texti flyk ir mér fló lík legra a› hafi
lára magnúsardóttir154
62 Sjá einnig skip an Ei lífs og Jóns. D.I. II, bls. 524.
63 Sjá t.d.: Helga Kress, „Con fessio turp issima“, bls. 8.
64 D.I. II, bls. 49. Í Ís lenzku forn bréfa safni er flessi for máli tal inn frá tím um Árna
fior láks son ar e›a Árna Helga son ar bisk ups.
65 Helga Kress, „Con fessio turp issima“, bls. 9.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 154