Saga - 2007, Blaðsíða 157

ist í var einnig glæp ur. Má flar nefna leg or›s mál, en svo voru flau
mál köll u› sem vör› u›u kyn líf kvenna. fiau voru aug ljós lega alltaf
lux uria, e›a losta synd, en fla› sem ger›i fla› a› verk um a› flau
voru tek in fyr ir af op in ber um emb ætt um voru vi› bót ar brot; fólk i›
var til dæm is of skylt og frænd sem is spell voru banns verk og vör› -
u›u vi› lög. Vi› slík an verkn a› féll bann af sjálfu verk inu. Einnig
gat ver i› a› vi› kom andi par vildi ekki „láta af“ sam band inu og
haf›i flá gerst sekt um óhl‡›ni vi› bisk up, en af flví gat hlot ist
banns dóm ur. Eins var til a› menn ger› ust sek ir um skriftrof, sem
einnig var banns verk. Vi› kom andi haf›i flá skrift a› og lof a› a› láta
af brot legri heg› un sinni en ekki sta› i› vi› heit i›. Vi› flannig a› -
stæ› ur gat brot sem upp haf lega var leyni legt leitt af sér bann á op -
in bera svi› inu.
Frá 16. öld er til dæmi um a› dæmt hafi ver i› eft ir lög um frá 14.
öld sem ger›u höf u› synd ina leti a› lög broti. Ein ar Brynj ólfs son var
bann fær› ur í Hóla bisk ups dæmi ári› 1518 fyr ir a› koma ekki til
sókn ar kirkju sinn ar flrisvar sinn um flrjá lög helga daga sam fleytt
flrátt fyr ir a› var an ir.71 Í dómn um er vitn a› í lög um kirkju sókn.72
Ein ar taldi fla› sér til máls bóta a› hálf kirkja var a› heim ili hans, en
for svars menn kirkj unn ar töldu fla› ekki nægja. Leti til gu›s fljón -
ustu ná›i yfir hvort tveggja, a› taka ekki sakra menti og al menna
leti til kirkju fer›a. fiví má lei›a rök a› flví a› í máli Ein ars Brynj ólfs -
son ar hafi höf u› synd in leti or› i› „svo mik il a› ma› ur gef ur upp flá
hluti sem hon um eru nau› syn leg ir til sálu hjálp ar“, eins og Skrifta -
speg ill inn or› ar fla›.73 Og flá fer hún a› var›a vi› lög. fieg ar Ein ar
flrjóska› ist vi› flrátt fyr ir a› var an ir bisk ups dæmd ist hann bann -
fær› ur.
Ni› ur stö› ur
fieg ar skrifta bo› komu fyrst fram á Ís landi á sí› ari hluta 12. ald ar
var gildi fleirra a› renna sitt skei› inn an kirkju stofn un ar inn ar
vegna fless a› dóms kerfi henn ar haf›i ver i› skipt í innri og ytri
mál efni. Skrifta bo› in voru upp l‡sandi var› andi höf u› synd ir,
hverj ar flær væru og hvern ig flær gætu kom i› fram í verki. Í fleim
er ekki ger› ur grein ar mun ur á ytra og innra svi› inu og flví til heyra
syndin fyrir dómstóla 157
71 D.I. VIII, bls. 660–662.
72 D.I. III, bls. 93–94. Statúta Gyr› is bisk ups (1350–1360).
73 „Specul um peni t ent is“, bls. 215.
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 157