Saga - 2007, Page 168

Sæ far ar inn ar. fió er hér og flar brug› i› út af flví og flar koma per s -
ónu leg vi› horf og túlk an ir skálds ins fram. Í fyrstu ljó› línu til eink -
ar Bene deit drottn ing unni, eig in konu Hin riks I., kvæ› i›. Hin rik var
tví gift ur og í sum um hand rit um kvæ› is ins er fla› til eink a› Ed ith-
Matildi, fyrri kon unni, en í ö›r um hand rit um er fla› til eink a› Adel -
ísu, seinni kon unni. Ed ith-Matilda var af skosk um ætt um, vel
mennt u› kona og tal a›i t.d. lat ínu. Eft ir a› hafa ali› manni sín um
tvö börn sett ist hún a› í West min st er og dró a› sér fræ›i menn,
skáld og mús í k anta og hugs an lega var Bene deit í fleirra hópi. Hún
lést 1118. A› tveim ur árum li›n um kvænt ist kóng ur á n‡ og flá
hinni und ur fögru frönsku Adel ísu. Hafi Bene deit ort Ed ith-Mat -
hildi kvæ› i› hef ur fla› ver i› á sí› ustu árum henn ar, en sé fla›
sami› fyr ir Adel ísu er tali› a› hann hafi gert fla› á fyrstu árum
henn ar. Kvæ› i› er flví tali› ort á fyrsta fjór› ungi 12. ald ar. Á fless -
um tíma er næsta víst a› fró› ir menn vi› hir› Engla kóngs hafi vit -
a› af Ís landi og heyrt um eld fjöll in flar. Hekla gaus sínu fyrsta gosi
á sögu leg um tíma ári› 1104 og nafn henn ar var› eft ir fla› smám
sam an flekkt ví›a um lönd. fia› er flví for vitni legt a› kafa ofan í
ljó› lín ur Bene deits og at huga hvort flar komi fram vís bend ing ar
um kunn ug leika á ís lenskri eld virkni e›a eitt hva› um fram flá al -
mennu flekk ingu á eld fjöll um sem birt ist í Sæ för Brend ans. En svo
vir› ist ekki vera; kvæ› i› bend ir ekki til neinn ar vit neskju um
Heklu sér stak lega, flví hi› eldspú andi fjall gæti átt vi› æ›i marg ar
eld stö›v ar jafnt ís lensk ar sem er lend ar. fia› ver› ur sann ast sagna
ekki sé› á text an um a› skáld i› hafi kunn a› hin minnstu skil á Ís -
landi. Bene deit tek ur sér stund um skálda leyfi og fer a›r ar lei› ir en
gert er í frum texta sög unn ar en l‡s ing arn ar frá Eyju smi› anna og af
eld fjall inu eru nær hin ar sömu og í frum ger› inni.
Hvenær var› Hekla fræg?
En fyrst fla› er ekki Bene deit sem á hei› ur inn af a› hafa kom i›
Heklu á fram færi í heims bók mennt un um, hver er fla› flá? Elsta er -
lenda heim ild in sem nefn ir ís lensk eld fjöll er rit i› Liber miraculor um
eft ir Her bert kapel lán í Clair vaux, sem sí› ar var› erki bisk up í
Torres á Sar din íu, sami› á ár un um 1178–1180. fiar er kafli sem
heitir De in ferno Hys landie (fl.e. Hi› ís lenska víti) og hefst á flenn an
hátt:
Nor› ur í heimi er vit a› um stóra eyju, sem köll u› er Hys landia
og tek i› hef ur kristna trú. Á henni er fjall nokk urt, bratt og
árni hjartarson168
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 168