Saga - 2007, Side 182

a› líta ná kvæm ari út tekt á gjör› um og áhrif um Maos e›a á erfitt
me› a› sætta sig vi› a› verk hans kunni a› hafa haft ein hverj ar já -
kvæ› ar af lei› ing ar. Jung Chang, a› al höf und ur ævi sög unn ar um
Mao sem hér er til um fjöll un ar, til heyr ir aug ljós lega seinni hópn -
um. Chang er einnig höf und ur bók ar inn ar Villt ir svan ir sem kom út
í Bret landi ári› 1991 og var fl‡dd yfir á fjöl mörg tungu mál (flar á
me› al ís lensku ári› 1994). Bók in vakti ómælda at hygli ví›a um
heim (fló ekki í Kína, flar sem hún er enn á bann lista) og fékk miki›
og ver› skuld a› lof. fiar fjall a›i Chang um flrjár kyn sló› ir kvenna í
Kína, ömmu sína, mó› ur og sjálfa sig, og veitti les end um me› hríf -
andi frá sögn sinni sér lega áhuga ver›a inn s‡n í hi› flókna póli tíska,
sam fé lags lega og ekki síst sál ræna um brota skei› sem kín verska
fljó› in flurfti a› flola á tutt ug ustu öld. fieg ar Mao ‡tti menn ing ar -
bylt ing unni úr vör ári› 1966 var Chang fjórt án ára og tók flátt í
bylt ing unni af ástrí›u fullri a› dá un á Mao sem rau› ur var› li›i. A› -
dá un in sner ist fló upp í fyr ir litn ingu me› bit urri reynslu bylt ing -
ar ár anna. Fjöl skylda henn ar var› illa fyr ir bar› inu á fleim múgsefj -
un aröfl um sem flá ré›u ríkj um. Me› al ann ars var fa› ir henn ar
ásak a› ur um „glæpi gegn Mao for manni“ og fyr ir vik i› hneppt ur
í var› hald og pynt a› ur. fieg ar bylt ing unni lauk end an lega, me›
and láti Maos ári› 1976, og Kína tók a› opn ast á n‡ gagn vart um -
heim in um n‡tti Chang tæki fær i›, hélt til náms í Bret landi og hef -
ur búi› flar sí› an.
fia› er ljóst a› me› ævi sögu sinni um Mao er Chang eink um a›
skera upp her ör gegn já kvæ›ri ímynd Maos í Kína. Eft ir máli bók -
ar inn ar, sem spann ar a› eins fjór ar lín ur, nefn ir ein ung is mynd ina
af Mao vi› torg i› í Beijing og holl ustu komm ún ista flokks ins vi›
arf leif› hans. fia› má fló lík legt telj ast a› eft ir komu sína til Bret -
lands hafi Chang einnig mis lík a› tví bent af sta›a Vest ur landa búa til
Maos. Sta› reynd in er sú a› á Vest ur lönd um hef ur ímynd hans ekki
al veg glat a› ákve›n um d‡r› ar ljóma. fiótt fleir séu nú fáir sem ekki
vi› ur kenna a› Mao hafi gert sig sek an um víta vert ábyrg› ar leysi og
grimmd ar verk, líta marg ir svo á a› hann hafi á sín um yngri árum
ver i› hug sjóna ma› ur sem sí› ar missti tök in á veru leik an um e›a
bylt ing ar sinni sem hlaut flau óheppi legu ör lög a› kom ast til valda
og gjör spill ast fyr ir vik i›. Hér eru vi› horf in ekki svo ‡kja langt frá
op in beru mati kín verskra stjórn valda.
Chang skrif ar ævi sögu Maos ásamt eig in manni sín um, Jon
Halli day, sem hef ur get i› sér ágætt or› fyr ir rann sókn ir sín ar á út -
flenslu stefnu Jap ana og Kóreu strí› inu. Rit hans um Kóreu strí› i›
geir sigurðsson182
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 182