Saga - 2007, Side 203

skuli hafa ver i› hægt a› nota neitt af flví gamla“ (VI, bls. 70). Um Knapps -
sta›a kirkju kemst fior steinn Gunn ars son m.a. svo a› or›i: „Í stóru og smáu
var haft a› lei› ar ljósi a› ver i› væri a› gera vi› gaml an hlut en ekki smí›a
n‡j an“ (VI, bls. 238). fiví er ágæt lega l‡st hvern ig kirkj um hef ur ver i› hald -
i› mis vel vi› og flær lag fær› ar eft ir venju fless tíma fleg ar vi› ger› in fór
fram. fiótt ekki sé um langt tíma bil a› ræ›a er greini legt a› vi› ger› og vi› -
hald kirkna hef ur tek i› mikl um breyt ing um í tím ans rás. fia› er eitt af fleim
at ri› um sem fró› legt er a› lesa um í Kirkj um Ís lands.
Und ir kafl ar í bygg ing ar söguköfl um nefn ast Vi› ger› ar saga, Vand inn a›
vi› halda gó› um grip, Vi› hald og breyt ing ar og Stækk un kirkj unn ar, svo dæmi
séu nefnd. fieg ar fram fór gagn ger vi› ger› á Go› dala kirkju árin 1958–1959
var tali› sjálf sagt a› smí›a n‡tt í sta› fless a› gera vi›. Sam tím inn vir› ist
hafa lit i› á flessa a› ger› sem mikla end ur bót. Vi› flessa vi› ger› glat a› ist fló
margt upp runa legt úr kirkj unni, en henni var› fla› til happs a› til voru af
henni mjög gó› ar l‡s ing ar, upp drætt ir og ljós mynd ir. Í kirkj unni hafa flrátt
fyr ir allt ver i› fla› marg ir heil leg ir hlut ir a› hægt var a› end ur gera hana.
fia› var gert á ár un um 1994–1998. Ekki hafa all ar kirkj ur kom ist svo vel frá
„end ur bót um“ sem ger› ar voru um e›a upp úr mi›ri 20. öld og má flar
nefna Reykja kirkju og Ví›i dalstungu kirkju. Sta› ar kirkja í Hrúta fir›i slapp
naum lega und an ni› ur rifi ári› 1981 og fró› legt er a› lesa um hvern ig sta› -
i› var a› vi› ger› henn ar. Au› kúlu kirkja var tal in svo lé leg ári› 1956 a› ekki
flótti borga sig a› gera vi› hana. fiess ari ein stöku kirkju var bjarg a› fleg ar
fiór Magn ús son fljó› minja vör› ur hét flví ári› 1970 a› fijó› minja safn i›
myndi styrkja end ur bæt ur henn ar. Frá flví á sjötta ára tugn um hef ur vi› horf
manna til gam alla húsa ver i› a› breyt ast. Vi› end ur sko› un fljó› minja laga,
sem sam flykkt voru á Al flingi ári› 1969, var sett ur inn sér stak ur kafli um
fri› un húsa og ann arra mann virkja. Var› mönn um ljós ara en á›ur gildi
fless a› halda göml um hús um vi› í flví horfi sem sam ræmd ist upp haf legri
ger› fleirra. Áhrifa fless ar ar vi› horfs breyt ing ar gætti í fljó› minja lög um
sem tóku gildi ári› 1990. fiar var kve› i› á um a› öll hús sem reist voru fyrir
1850 skyldu vera fri› u› og all ar kirkj ur sem smí› a› ar voru fyr ir 1918. fiessi
ákvæ›i eru óbreytt í lög um um húsa fri› un sem tóku gildi ári› 2001.
L‡s ing kirkj unn ar er flri›ji kafli hverr ar kirkju l‡s ing ar og skipt ist hann
í ytri og innri ger›. Kirkj un um er l‡st, efn isvali fleirra, flak ger›, sökkl um,
glugg um, turni, lita vali utan sem inn an, bekkj um, list um og ö›r um frá -
gangi. L‡s ing ar eru yf ir leitt mjög ít ar leg ar og taka til nú ver andi ástands.
Und an tekn ing frá flví er Kald rana nes kirkja, en ástandi henn ar er l‡st eft ir
end ur bæt ur, sem stó›u yfir me› an rit i› var í vinnslu. Í köfl um fless um eru
einnig l‡s ing ar á alt ari, grát um, predik un ar stól, söng lofti ef fla› fyr ir finnst,
hvelf ingu, forkirkju o.fl. Marg ar skemmti leg ar l‡s ing ar eru m.a. á skrauti
inn an dyra. Oft rík ir mik il lita gle›i; t.d. eru í Sta› ar bakka kirkju blá grá gólf,
vegg ir eru föl rau› ir, staf ir og syll ur ljós brún, loft ígrátt, glugg ar og fald ar
hvít ir, hur› ir o.fl. brún lit a›, hvelf ing og skamm bita loft dökk blá. Gólf Sta› -
ritdómar 203
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 203