Saga - 2007, Page 204

ar kirkju í Hrúta fir›i eru sl‡ græn, en í Ví›i dalstungu kirkju eru gólf in mosa -
græn. L‡s ing um fless um fylgja upp mæl ing ar, teikn ing ar og ljós mynd ir
sem sty›ja vi› text ann. Sums sta› ar hef›i ver i› fró› legt a› sjá nær mynd ir
af ein stök um hlut um sem l‡st er mjög vand lega, svo sem hur› og dyra um -
bún a›i, t.d. í Go› dala kirkju. L‡s ing in er fló svo ná kvæm a› fla› er nán ast
hægt a› sjá hlut ina fyr ir sér.
Næsti kafli fjall ar um bygg ing ar list kirkn anna. Bygg ing ar stíl fleirra er
l‡st og les and inn leidd ur inn í leynd ar dóma bygg ing ar list ar inn ar. Me› al
ann ars er bent á sér kenni hverr ar kirkju og stílein kenni, hva› sé n‡lunda í
kirkju bygg ing um og hva› ekki og hver séu höf und ar ein kenni fleirra smi›a
sem stjórn u›u verk inu. Svo dæmi sé tek i› eru höf und ar ein kenni fior steins
Sig ur›s son ar kirkju smi›s greini leg, sem vel má sjá t.d. á turn um og glugga -
um bún a›i Silfra sta›a kirkju, Au› kúlu kirkju, Blöndu ós kirkju og Holta -
sta›a kirkju. Kirkj ur me› turni, sem svip ar til turns Dóm kirkj unn ar í
Reykja vík, eru t.a.m. Bar›s kirkja, Brei›a ból sta› ar kirkja, Reyni sta› ar kirkja
og Ví›i dalstungu kirkja. Kom i› er til skila hvar áhrifa frá got nesk um stíl,
barokki o.s.frv. gæt ir í bygg ing ar stíl kirkn anna. fior steinn Gunn ars son seg -
ir um Hóla dóm kirkju: „Hóla dóm kirkja er bar rokk hús af ein föld ustu ger›,
ekki há reist en fag urt a› formi og stórt í sni› um hi› innra“ (VI, bls. 188).
Enn frem ur: „En töfr ar Hóla dóm kirkju fel ast ekki ein asta í bar rokk húsi
Thurah, held ur einnig og kannski ekki sí› ur í ‡ms um frá vik um og seinni
tíma íauk um“ (VI, bls. 188). Ann a› dæmi um sér lega fal lega og vel skrif a›a
l‡s ingu á bygg ing ar list er texti Har› ar Ágústs son ar um Ví›i m‡r ar kirkju.
A›r ir höf und ar vitna í rit Har› ar, t.d. um ís lenska bygg ing ar arf leif›, flar
sem hann skipt ir timb ur kirkj um 19. ald ar í nokkra flokka. Vekja til vitn an ir
fless ar áhuga les enda á a› kynna sér fleiri rit sem tengj ast efn inu. fior steinn
Gunn ars son fer á kost um er hann l‡s ir bygg ing ar list Au› kúlu kirkju og
skemmti leg ar vanga velt ur eru um fyr ir mynd ir kirkj unn ar og leit ina a›
mynd í dönsku bla›i. Sama má segja um l‡s ingu Júlíönu Gott skálks dótt ur
á Silfra sta›a kirkju. Hlut föll um í kirkj un um er l‡st og sko› a› hvort flær séu
bygg› ar sam kvæmt göml um hef› um í bygg ing ar list. Gu› mund ur L. Haf -
steins son rit ar um Ból sta› ar hlí› ar kirkju: „Fram kirkj an er fer hyrn ing ur um -
rit a› ur um jafn hli›a flrí hyrn ing, — ad tri an gul um e›a flrí skeyta. Forkirkja
og kór eru hvor um sig fern ing ur um rit a› ur um tvo jafn hli›a flrí hyrn inga,
ad qu adrat um e›a fer skeyta“ (VIII, bls. 118). Ánægju legt er a› sjá meit l u›
ís lensk or› yfir svona hug tök. Ann a› dæmi um vel or› a›a l‡s ingu er fró› -
leg og fal leg frá sögn Gu› rún ar Jóns dótt ur af Sverri Run ólfs syni steinsmi›i
í bygg ing ar list ar kafla fiing eyra kirkju: „Dags birt an í kirkj unni me› sínu
skugga spili, stjörnu him inn inn og fagr ir mun ir, sem í henni eru, kalla fram
sterk og fá tí› hug hrif, er vitna um stór brotna sögu kirkju og sta› ar og
menn ing ar tengsl vi› a›r ar fljó› ir í ald anna rás“ (VIII, bls. 285).
Í köfl un um um kirkju bún a›, messu föng, gripi og áhöld l‡sa höf und ar
alt ari, alt ar i stöflu, alt ar is klæ› um, kerta stjök um, ljósakrón um, kaleik og
ritdómar204
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 204