Saga - 2007, Síða 205

pat ínu, ásamt ö›r um grip um sem pr‡›a kirkj urn ar. Sér stak ur grip ur er
Gu› brands biblí an sem Gu› brand ur bisk up fior láks son gaf „kirki unni a
Hnapp stod um j nafne Drott ins“ skömmu eft ir 1584 (VI, bls. 249). Sem
dæmi um áhuga ver› an grip má einnig nefna silf ur kross í Go› dala kirkju,
sem hn‡tt ur er sam an úr snúnu silf ur bandi, me› flriggja slaufu hnút sem
eng inn hnút a sér fræ› ing ur hef ur get a› út sk‡rt e›a hn‡tt eins, en saga
kross ins er mjög sér stök. Svo ekki sé minnst á forn ar alt ar i stöfl ur, sem oft -
ar en ekki hafa ver i› not a› ar í kirkju fram af kirkju og eru flví mjög oft elsti
bún a› ur inn í kirkj un um. Eins og geng ur eru menn ekki alltaf sam mála um
ágæti, ver› mæti og upp runa alt ar istaflna. Dæmi um fla› er tafl an í Ár nes -
kirkju á Strönd um, sem fiór Magn ús son seg ir í um fjöll un sinni vera „ekki
fag lega gert“ mál verk eft ir dansk an mál ara (VII, bls. 33). Í vísi tasíu 1860 er
tal a› um „snilld ar verk“ út veg a› frá Kaup manna höfn, en í pró fasts vísi tasíu
1994 er tafl an sög› áheit frá hol lensk um skip stjóra í sjáv ar háska og er
mynd in tal in „ver› mæt sem oft um hol lensk ar mynd ir“! (VII, bls. 34).
Nokkr ar alt ar i stöfl ur eru mál verk af Bibl íu mó tíf um me› ís lensku lands lagi
í bak s‡n og eru töfl urn ar í Ví›i dalstungu kirkju og Und ir fells kirkju, sem
Ás grím ur Jóns son mál a›i, og alt ar istafla Ey flórs Ey fells í Sta› ar bakka kirkju
dæmi um fla›.
fieg ar hugs a› er til lífs ins í sveit um Ís lands á li›n um öld um, flar sem
flest ir bjuggu í torf bæj um, er merki legt a› svo marg ir fagr ir kirkjumun ir
skuli hafa lit i› dags ins ljós; út saum ur, vefn a› ur og silf ur smí›i. fiessu mi›la
Kirkj ur Ís lands ákaf lega vel. fieg ar Gunn ar Bolla son l‡s ir kirkju bún a›i og
messu föng um Silfra sta›a kirkju get ur hann um hljóm bur› kirkj unn ar me›
fless um or› um: „Und ir kúp ullaga hvelf ing unni í Silfra sta›a kirkju nem ur
aug a› sam stund is flrenn ingu or› ræ› unn ar, harm on íumi›, alt ar i› og predik -
un ar stól inn. Tal og tón ar „hljóma“ hér afar vel“ (V, bls. 221). Er fletta gott
dæmi um a› höf und ar bókanna láta sér annt um a› mi›la sem mestu af flví
sem fyr ir augu og eyru ber og s‡n ir vel vænt um flykju í gar› verk efn is ins.
Minn ing ar mörk er sér stak ur kafli, en flar er a› finna l‡s ing ar og frá -
sagn ir um merk ustu leg steina og minn is merki, oft ast í kirkju gör› um. fiessi
kafli er sér stak lega ít ar leg ur og áhuga ver› ur í um fjöll un fior steins Gunn -
ars son ar um Hóla dóm kirkju, en flar eru forn ir og fagr ir leg stein ar inn an
kirkju, minn ing ar mörk í klukkuturni og leg stein ar í kirkju gar›i. Rit rö› in
Kirkj ur Ís lands stu›l ar ótví rætt a› var› veislu minn ing ar marka. Í rit inu er
ekki tek in af sta›a til fless hvort var› veita eigi kirkju gar› ana í sinni upp haf -
legu mynd. Ví›a eru n‡ leg dæmi um a› gar› ar hafi ver i› jafn a› ir; gar› ar
Sta› ar kirkju í Stein gríms fir›i og Vest ur hóps hóla kirkju voru jafn a› ir um
1990, gar› ur Silfra sta›a kirkju var slétt a› ur 1998 og Ból sta› ar hlí› ar kirkju
ári› 1999. Óslétt a› ir gar› ar eru enn til, m.a. gar› ar Kald rana nes kirkju og
Hofs sta›a kirkju. Sú hugs un læ› ist fló a› les and an um a› var› veislu and inn
hva› var› ar kirkju gar› ana sé á sama stigi nú og hann var á sjötta ára tug 20.
ald ar gagn vart kirkj un um sjálf um.
ritdómar 205
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 205