Saga - 2007, Side 215

tals ma› ur kven rétt inda, flutti fyr ir lestra sem slík ur, setti sam an mergj u›
ljó›.
Grí› ar lega mik i› efni er til um og eft ir Matth í as Jochums son: Sendi bréf
til og frá Matth í asi, var› veitt á söfn um og í einka eign. Út gef in bréf. Hand -
rit a› ræ› um, minn is bæk ur. Bæk ur og rit ger› ir um Matth í as, sam fé lag og
sam fer›a menn. Og skrif hans sjálfs. Úr fless um haf sjó heim ilda hef ur fiór -
unn Erlu Valdi mars dótt ir ra› a› sam an lífi Matth í as ar Jochums son ar. Sjálf -
um flótti Matth í as glím an vi› sjálfsævi sög una erf i› og taldi ævi sögu
„bygg›a á minn ing um … aldrei ann a› en leik a› óljós um brot um“. fiór unn
hef ur úr meiru a› mo›a en minn ing um Matth í as ar, e›a eins og hún seg ir
sjálf: „Sagn fræ›i leg heim ilda vinna fyll ir upp í flessa mynd og gef ur ví› ari
s‡n“ (bls. 11).
Hægt er a› skrifa sögu manns á marga mis mun andi vegu. Í hug ann
koma ævi saga Sig rí› ar Dúnu Krist munds dótt ur mann fræ› ings um Björgu
C. fior láks son (2001) og bók Matth í as ar Vi› ars Sæ munds son ar bók mennta -
fræ› ings um Hé› in Valdi mars son og fjöl skyldu hans (2004) en um bá› ar
fless ar bæk ur hef ég fjall a› á sí› um Sögu. Bók Sig rí› ar Dúnu var n‡ stár leg
fyr ir kynja fræ›i lega a› fer›a fræ›i og sjón ar horn en fylgdi frem ur hef› -
bund inni tíma rö› frá fæ› ingu til dau›a. Rau› ur flrá› ur í fleirri bók er bar -
átta Bjarg ar vi› flær skor› ur sem sam fé lag i› setti henni sem konu. Bók
Matth í as ar Vi› ars l‡t ur frem ur lög mál um órei› unn ar flví flar ægir sam an
frá sögn um af fólki og at bur› um, bæ›i ímynd u› um og bygg› um á heim ild -
um, sem ætl a› er a› varpa ljósi á sam tí› sögu hetj unn ar og fjöl skyldu henn -
ar. Hvort tveggja eru ögrandi verk flar sem sam fé lag og sögu hetja kall ast á.
Sig rún Páls dótt ir sagn fræ› ing ur ræ› ir a›ra lei› í grein um fióru Pét urs -
dótt ur bisk ups flar sem hún velt ir flví fyr ir sér hvern ig hægt sé a› rann saka
og skrá líf fióru. Sig rún hef ur meiri áhuga á „innra sam hengi“ en stóru lín -
un um og lít ur á fióru sem vi› fangs efni í sjálfri sér. fiannig felst „mik il vægi
sögu per són unn ar … í flví a› hún hef ur skrá sett sitt eig i› líf frek ar en a›
vera full trúi ein hverra gilda e›a efni vi› ur í stærri spurn ing ar e›a sög ur“
(Kvenna sló› ir 2001, bls. 259). fietta nefni ég hér vegna fless a› fla› er áhuga -
vert a› Matth í as Jochums son skrá setti eig i› líf á marg vís leg an hátt me› á› -
ur nefndri sjálfsævi sögu, sí felld um bréfa skrif um og fer›a sög um, svo fátt
eitt sé nefnt. fia› væri flví hægt a› nálg ast hann sem slík an og spyrja hvern -
ig hann mót a›i og skildi sitt eig i› líf — og túlk a›i fleg ar hann tókst á vi› a›
skrá ævi sína. fiór unn tekst ekki sér stak lega á vi› flessi sjálfs skrif en vík ur
a› flví ö›ru hvoru a› minn i› sé brig›ult, lei› rétt ir eitt og ann a› sem Matth -
í as fer ekki rétt me› í sjálfsævi sögu sinni e›a bend ir á hve sjálfs gagn r‡n inn
hann sé á stund um.
fia› er erfitt a› a› skilja Matth í as og fla› sam fé lag sem fóstr a›i hann,
enda vel ur fiór unn flá lei› a› leggja áherslu á a› s‡na úr hva›a jar› vegi
Matth í as spratt, flá stofna sem a› hon um stó›u og hvern ig æska og upp -
eldi, jafn vel ætt erni, mót u›u hann og tekst flannig á vi› grund vall ar spurn -
ritdómar 215
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 215