Saga - 2007, Qupperneq 226

sögu leg ir text ar og hugs an lega hef›i ver i› betra hjá höf undi a› skrifa ein -
vör› ungu sjálfsævi sögu sem s‡ndi Ein ar Ol geirs son me› henn ar aug um frá
upp hafi til enda.
Ingi björg Sig ur› ar dótt ir
Gu›ni Th. Jó hann es son, ÓVIN IR RÍK IS INS. ÓGN IR OG INNRA ÖR -
YGGI Í KALDA STRÍÐ INU Á ÍS LANDI. Mál og menn ing. Reykja vík
2006. 411 bls. Aft an máls grein ar, mynda-, heim ilda- og nafna skrá.
Allt frá fyr ir lestri Gu›na Th. Jó hann es son ar á flri›ja ís lenska sögu fling inu í
maí ári› 2006 hef ur um ræ›a um hler an ir og ör yggi í kalda strí› inu ver i›
áber andi í fjöl mi›l um enda var› fljót lega ljóst a› hér var um hita- og til finn -
inga mál a› ræ›a. fia› er reglu lega ánægju legt a› fylgj ast me› flví fleg ar
rann sókn ir fræ›i manna ná at hygli fjöl mi›la og al menn ings, en sök um fless
hversu tíma frek ar sagn fræ›i rann sókn ir oft ast eru flá er sjald gæft a› sagn -
fræ› ing ar nái a› halda í vi› sam tímaum ræ› una. Gu›na tókst nokk u› sem
fáum fræ›i mönn um tekst — rúm lega hálfu ári eft ir fyr ir lest ur inn gaf hann
út ít ar lega og vand a›a rann sókn og lag›i flannig ló› á vog ar skál ar sam -
tímaum ræ› unn ar, en fleg ar fletta er rit a›, í árs byrj un 2007, sér ekki fyr ir
end ann á um ræ› unni um ör ygg is mál í kalda strí› inu.
Af rakst ur inn er bók in Óvin ir rík is ins. Ógn ir og innra ör yggi í kalda strí› -
inu á Ís landi en fló svo a› n‡j ung ar gildi bók ar inn ar liggi helst í af hjúp un á
síma hler un um, sem leyf› ar voru á ög ur stund um a› mati hand hafa rík is -
valds ins, eru hler an ir langt í frá a› al um fjöll un ar efni henn ar. Bók inni er
frek ar ætl a› a› vera nokk urs kon ar um gjör› um flau sex hler un ar mál sem
Gu›ni af hjúpa›i, út sk‡ra flau og setja síma hler an irn ar í sam hengi vi› a› -
stæ› ur og and rúms loft hverju sinni. Hér er flannig kom i› heild stæ› asta yf -
ir lit sem vi› nú eig um yfir a› ger› ir gegn mót mæl um, and ófi og „ak sjón -
um“ ‡ms um á Ís landi frá lok um sí› ari heims styrj ald ar til loka sí› asta
florska strí›s ins ári› 1976. Óvin ir rík is ins hefst reynd ar á stuttu yf ir liti yfir
óeir› ir og upp reisn ir á Ís landi og ber flar hæst drengs mál i› ári› 1921 og
Gúttó slag inn ári› 1930. Færa mætti rök fyr ir flví a› áhuga vert hef›i ver i›
a› fara nær okk ur í tíma og sko›a t.d. vi› bún a› lög reglu og ís lenskra
stjórn valda vegna lei› toga fund ar Reag ans og Gor bat sjovs á Ís landi ári›
1986, en Gu›ni tók flá ákvör› un a› láta flrjá tíu ára reglu fijó› skjala safns ins
um heim ild ir er var›a ör yggi og varn ir fljó› ar inn ar st‡ra flví hvenær rann -
sókn in end a›i og me› til liti til fless a› Óvin ir rík is ins er fyrst og fremst sög›
út frá sjón ar hóli rík is valds ins flá er flessi ákvör› un Gu›na bæ›i skilj an leg
og skyn sam leg.
Gu›ni leit a›i ví›a fanga í fless ari rann sókn sinni og hef ur gó› tök á ís -
lensk um eft ir heim ild um er mál i› var›a. Hann dreg ur líka ‡m is legt n‡tt
ritdómar226
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 226