Saga - 2007, Side 236

Ef velja ætti grein ar í fram haldi af flessu rit ger›a safni, me› hli› sjón af
sögu leg um rann sókn um, má benda á grein ar á bor› vi› „Stjórn mál og
grein ing or› ræ›u“, sem upp haf lega birt ist ári› 1968 í tíma rit inu Esprit og
hét flá ein fald lega „Svar vi› spurn ingu“, og vi› tali› „Um a› fer› ir vi› a›
skrifa sögu“, sem upp haf lega birt ist í Les lettres françaises í júní 1967, hvort
tveggja svör vi› vi› brög› um vi› bók inni Or› og hlut ir (Les mots et les choses)
sem kom út 1966. fia› var einmitt í slík um rit smí› um, sem oft ar en ekki eru
skrá› ar af ö›r um en birt ar me› sam flykki Foucaults, sem kenn inga leg um -
ræ›a af hans hálfu fór gjarna fram. Hags mun ir sagn fræ› inga lægju fló
kannski ekki sí› ur í a› fl‡›a heil ar bæk ur Foucaults me› frum rann sókn um,
t.d. 2. og 3. bindi af Sögu kyn hneig› ar inn ar.
Not in af sjón ar horni Foucaults vi› a› greina or› ræ›u eru ekki sí› ur
póli tísk en fræ›i leg. Eitt helsta gagn sem vi› get um haft af verk um
Foucaults — og flar me› greina safn inu — er a› sjá a› nú tíma sam fé lag i›
hef ur ekki frels a› okk ur frá valdi held ur hag ar vald sér ö›ru vísi en fla›
ger›i á fyrri tí›. „Vald hag ar sér“, segi ég: fia› er í sam ræmi vi› segja a›
vald beiti sér. Or›a til tæk i› er til raun til a› segja á lipru máli a› flegn ar nú -
tíma sam fé laga sjá a› mestu um fla› sjálf ir a› halda uppi skikk í sam fé lag -
inu. Verk Foucaults hafa hjálp a› okk ur a› horfast í augu vi› hvern ig
„magn a› ar nautn ir og flrautseigt vald kvikn ar og sáir sér út um hvipp inn
og hvapp inn“ (bls. 211, fl‡› ing á loka or› um 2. kafla 1. bind is Sögu kyn -
hneig› ar inn ar).
Inn gang ur inn hef›i a› ósekju mátt gera ít ar legri grein fyr ir vi› tök um á
hug mynd um og a› fer› um Foucaults á Ís landi e›a sty›j ast vi› fjöl breytt ari
ís lensk ar heim ild ir. fiær sem eru nefnd ar eru all ar úr bók mennta fræ› um
me› an til er grúi rita og greina, t.d. í heim speki, kynja fræ›i, mennt un ar -
fræ› um og sagn fræ›i, flar sem stu›st er vi› a› fer› ir og hug tök Foucaults.
Ef til vill hef›i fla› kraf ist nokk urr ar rann sókn ar af hálfu rit stjór ans, rann -
sókn ar sem hef›i far i› út fyr ir hi› ver› uga mark mi› bók ar inn ar a› gera
frum texta a› gengi lega á gó›u ís lensku máli.
Greina safn i› er ná kvæm lega fla› sem fla› seg ist vera; fla› er safn sjö
greina. Sem bet ur fer er litlu rúmi eytt í ævi á grip Foucaults — fló nægi lega
miklu til a› svala mestu af e›li legri for vitni les anda. A› al at ri› i› er a› fá a›
lesa texta eft ir Foucault á gó›u ís lensku máli me› vönd u› um sk‡r ing um í
inn gangi og ne› an máls grein um. Von andi láta a› stand end ur ekki sta› ar
numi› í fl‡› ing um á verk um Foucaults.
Frá gang ur er snyrti leg ur og án al var legra hnökra. Or›a-, hug taka- e›a
nafna skrá vant ar í rit i›. Er fla› raun ar eini galli fless sem ég tel um tals ver› -
an flví flótt grein ar ger› í inn gangi um fl‡› ing ar sé gó› er flar ekki ger›
grein fyrir ‡ms um hug tök um sem máli skipta og hef›i mátt fá betri s‡n yfir
me› or›a- e›a hug taka skrá. fia› hef›i bætt úr a› nokkru leyti a› hafa bók -
fræ›i um rit Foucaults í bók ar lok frem ur en hálf falda í lok inn gangs.
Ingólf ur Ás geir Jó hann es son
ritfregnir236
Saga vor 2007_Saga haust 2004 - NOTA 1/28/12 7:58 PM Page 236