Dagblaðið Vísir - DV - 19.10.2018, Blaðsíða 52

52 FÓLK - VIÐTAL 19. október 2018
K
ristinn Rúnar Kristins-
son hefur barist við geð-
hvörf í tæpan áratug og
lent í ýmsum skrautleg-
um uppákomum í því alsæluá-
standi sem því fylgir. Hann komst
í fréttirnar þegar hann berháttaði
sig á Austur velli, reyndi að tengj-
ast Cristiano Ronaldo í gegnum
Herba life og stýrði umferð á sund-
skýlunni einni fata. Þetta skráset-
ur hann í bókinni Maníuraun-
ir: Reynslusaga strípalingsins
á Austur velli sem kemur út 25.
október. DV ræddi við Kristin um
þessa baráttu.
Árekstrar við fjölskyldu og vini
Kristinn er nú að leggja lokahönd
á bók þar sem hann lýsir baráttu
sinni við geðhvörf, en einnig fjallar
hann um æskuna og drauminn um
atvinnumennsku í íþróttum. Hann
segir að almenningur viti lítið um
geðhvörf og hann hafi viljað varpa
ljósi á hvernig sjúkdómurinn
virkar, hvernig maníurnar gerast.
„Ég hef haldið fyrirlestra fyrir
unglinga og alltaf spurt hvort
þeir viti hvað geðhvörf séu. Að-
eins um fimm prósent segjast
vita það, sem er sláandi. Ég get
fullyrt að um níutíu prósent full-
orðinna vita það ekki. Þegar ég
fór í mína fyrstu maníu, tvítugur,
hélt fólk í kringum mig að ég væri
í einhverju „flipp-tímabili“ af því
að ég var örari og hagaði mér
undarlega. Ég vissi ekki sjálfur
hvað þetta var. Þegar ég var búinn
að vera í þessu ástandi í sex vik-
ur heyrði ég orðið manía í fyrsta
skipti frá geðlækni.“
Kristinn greindist með geð-
hvörf árið 2009 og hefur skrifað
um sína reynslu, bæði í pistlum
í fjölmiðlum og á samfélagsmiðl-
um. Hann segir að fordómarnir
gagnvart fólki með andlegar
áskoranir séu að minnka, sér-
staklega eftir baráttu eins og „Ég
er ekki tabú“ og „Út með það.“
En mestu fordómarnir séu alltaf
hjá þeim sem þurfa að kljást við
þetta.
„Fólk um fimmtugt og eldra á
erfiðast með að tala um þetta. Svona
mál voru ekki rædd áður fyrr.“
Hefur fólk í kringum þig sýnt
ástandi þínu skilning?
„Nei, ég tala um það í bókinni
að mér hefur fundist sem fjöl-
skylda mín hafi ekki skilið geð-
hvörfin í gegnum tíðina. Maður
þarf að hafa upplifað þetta sjálf-
ur til að skilja þetta til fullnustu.
Ég hef lent í mörgum árekstrum
við fjölskyldu mína, sérstaklega í
maníunum sjálfum. Maður verð-
ur að passa hvað maður segir við
manneskju í þessu ástandi og
það getur verið eins og að skvetta
olíu á eld að ætla að grípa inn í.
Einn félagi minn spurði mig á
rúntinum á Hringbrautinni hvort
ég vildi hitta geðlækni. Þá sagði
ég honum að snarstoppa bíl-
inn, lamdi í plássið fyrir ofan
hanskahólfið, rauk út og gekk úr
Reykjavík heim í Kópavog. Ég bjó
hjá foreldrum mínum og systkin-
um á þessum tíma og það voru
daglegir árekstrar. Nú bý ég einn
og það er miklu betra.“
Kristinn hefur lært að vera sem
mest einn þegar hann er í þessu
ástandi. Hann lætur samfélags-
miðla að mestu leyti vera og svar-
ar oftast ekki í símann. Þá er hann
í sínum eigin heimi að sinna verk-
efnum.
Missti bróður í flugslysi
Kristinn er Kópavogsbúi í húð
og hár, alinn upp í sex systkina
hópi. Eldri bróðir hans Guðni lést
í flugslysi í Kanada sumarið 2007
aðeins 22 ára að aldri.
„Við vorum nánir og mér finnst
ég alltaf finna fyrir honum, sér-
staklega þegar ég er í maníu.
Hann ýtir á mig að skapa og skrifa.
Mér finnst hann eiga þátt í þessari
bók sem ég er að gefa út núna.“
Guðni, sem var einn fremsti
hjólabrettamaður landsins, var í
flugnámi í Kanada. Hann var að
taka síðustu tímana áður en hann
hefði fengið atvinnuflugmanns-
réttindi þegar vélin fórst í nauð-
lendingu í skógi. Mælirinn bilaði
og Guðni þurfti að hækka flugið
vegna óveðursskýs.
„Hann lenti vélinni þannig að
hann sjálfur tæki mesta höggið
því hann vissi að hann bæri
ábyrgð á þessu. Davíð Jónsson,
besti vinur hans, var með og tveir
aðrir. Davíð fór illa út úr þessu en
er í góðu ásigkomulagi í dag og
meira að segja enn þá að skeita.“
Kristinn var staddur á
Benidorm þegar vinkona móður
hans sem var í nágrenninu kom
til hans og sagði honum fréttirn-
ar. Hann segist hafa fengið ein-
hverja ónotatilfinningu áður en
hún kom til hans, einhvern fyrir-
boða um hvað var í vændum.
„Ég fór í eitthvert ástand strax,
grét, svaf ekkert, ráfaði um og
meðtók ekkert sem var sagt við
mig. Það var erfitt að upplifa þetta
fjarri fjölskyldunni og samferða-
fólk mitt þurfti að vakta mig. Ég
tók flug heim tveimur dögum síð-
ar og það var sérstaklega erfitt eft-
ir að hafa misst bróður sinn í flug-
slysi.“
Íhugaði sjálfsvíg hjá ömmu
Kristinn segist hafa verið mjög
sérstakur krakki. Hann las minn-
ingargreinar í Morgunblaðinu til
að sjá hvort hann hefði einhver
tengsl við fólkið. Hann var gömul
sál og átti auðvelt með að tengjast
eldra fólki.
Hann átti við námsörðugleika
að stríða og var mikill einfari
en gekk vel í íþróttum, bæði
knattspyrnu og körfuknattleik.
Fram að áttunda bekk var hann
með fremstu keppendum á
landinu í báðum greinum. En þá
kom skellurinn mikli.
„Ég fór úr 50 kílóum í 62 á einu
sumri. Getan og sjálfstraustið
hvarf og ég var á endanum settur
í markið. Það helltist yfir mig
svart þunglyndi og ég hélt að mér
myndi aldrei líða vel aftur.“
Það var á þessum tíma sem
Kristinn íhugaði sjálfsvíg, aðeins
þrettán ára gamall.
„Ég fór í heimsókn til ömmu
minnar, sem bjó á tíundu hæð í
Gullsmáranum, eftir fótboltaæf-
ingu og átti innihaldslaust spjall
við hana. Svo fór ég út á svalir og
hugsaði um að fleygja mér fram
af. En ég hætti við af því að mér
fannst ég ekki geta gert fjölskyldu
minni þetta. Tveimur dögum
seinna brotnaði ég saman fyrir
framan foreldra mína sem voru
búin að reyna að hressa mig við.“
Eftir þetta komu þunglyndis-
hrinurnar, tíu eða tólf dagar í
senn, og botninn yfirleitt á sjötta
eða sjöunda degi.
„Krakkarnir vissu ekkert hvað
var að gerast hjá mér og skóla-
yfirvöld sýndu mér skilning en
það var engin alvöru hjálp til stað-
ar. Þetta er enn þá svona í grunn-
skólunum. Kennararnir sem ég
hef rætt við eftir fyrirlestra hafa
sagt að þeir ræði ekki um geð-
sjúkdóma við krakkana.“
Reyndir þú að fela þetta?
„Já. Ég var í feluleik frá 2002
til 2014. Þá svipti leikarinn Robin
Williams sig lífi eftir baráttu við
þunglyndi. Vinkona mín sagði
mér að vitundarvakning væri að
fara af stað og allir sem hefðu
sögu að segja ættu að opna sig og
ég gerði það.“
Alsæluástand
Hvernig líður þér þegar þú ert í
maníu?
„Þetta er vellíðunarástand. Það
er sagt að þetta sé eins og að vera
á kókaíni, amfetamíni og sýru öllu
í einu, en ég hef ekki prófað
Kristinn Haukur Guðnason
kristinn@dv.is
Allsber í
maníu á
Austurvelli
„Þú verður
miðpunkt-
ur alheimsins og
heldur að þú getir
meira en þú getur
Maníuraunir Ítarlegar lýsingar á baráttu við geðhvörf.
MYND /HANNA
n Skrifar bók um geðhvörf sín
n Missti bróður í flugslysi
nStýrði umferð á sundskýlunni