Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.11.2018, Blaðsíða 4

Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.11.2018, Blaðsíða 4
INNLENT 4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25.11. 2018 Vægi verkgreina sláandi lágt Við viljum ráðast að rótumvandans, enda sýna grein-ingar að við þurfum að vinna með þetta á grunnstigum mennta- kerfisins. Þegar við skoðum stöðu þessara greina í grunnskólanum koma sláandi staðreyndir í ljós,“ seg- ir Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir, sviðs- stjóri reksturs Mennta- og mann- auðsmála hjá Samtökum iðnaðarins, og á þar við kennslu í list- og verk- greinum í grunnskólum landsins. Í viðmiðunarstundaskrám er hlut- fallið sem grunnskólum ber að verja til kennslu í téðum greinum ein af hverjum fimm mínútum í yngstu bekkjunum og fer niður í eina af hverjum þrettán mínútum í elstu bekkjunum. Að áliti Ingibjargar Aspar er þetta sláandi lágt hlutfall. „Ekki nóg með það, þegar rýnt er í stundaskrár grunnskóla kemur í ljós að skólarnir eru í fáum tilvikum að fylgja þessum stundaskrám. Við sjáum að á miðstigi, sem er 5. til 7. bekkur, uppfylla 80% skóla í Reykja- vík ekki þessi viðmið. Það er mjög al- varlegt,“ segir hún. Ingibjörg Ösp segir þetta koma sér illa þegar fyrir liggur að skortur á fólki með iðnmenntun á vinnu- markaði sé mikill, þannig að það hamli jafnvel þróun á starfsemi fyr- irtækja. Svigrúm innan kvótans Spurð hvað veldur segir Ingibjörg Ösp enga vísindalega könnun liggja til grundvallar en margt bendi þó til þess að skortur á starfsfólki með nauðsynlega færni og þekkingu ráði mestu og í einhverjum tilvikum að- stöðuskortur. „Það er líka ákveðið vandamál að innan kvótans hafa skólarnir töluvert svigrúm. Það þýð- ir að hafi skóli hæfan kennara í textíl- mennt í sínum röðum getur hann gengið langt í að fylla kvótann með því að láta nemendurna hekla. Þann- ig er þetta auðvitað ekki hugsað; við teljum eðlilegt að vinna þetta á breiddina. List- og verkgreinar eru svo ótrúlega marg- ar og fjölbreyttar.“ Ingibjörg Ösp segir mikilvægt að bæta aðgengi fólks sem hefur sér- menntun á sviði list- eða iðngreina að kennslu. „Eins og staðan er í dag tekur það eitt til tvö ár að öðlast kennsluréttindi, fyrir litla sem enga launahækkun. Það er vitaskuld ekki hvetjandi og alls ekki ásættanlegt. Fyrir vikið er mikilvægt að stytta og einfalda réttindaferlið og breyta regluverkinu með hliðsjón af því,“ segir Ingibjörg Ösp og bætir við að vandinn sé ekki bara bundinn við grunnskólann; þetta eigi líka við á leikskóla- og framhaldsskólastiginu. Þekkt eru dæmi um að sumir kennarar eigi auðveldara með að vekja áhuga nemenda á einstökum greinum en aðrir. Þetta á alveg eins við um list- og verkgreinar, að dómi Ingibjargar Aspar. „Það eru yfirleitt bestu kennararnir sem hafa hugsjón- ina, brenna fyrir starfið og ná hópn- um með sér. Við heyrum þær sögur en því miður ekki nógu oft,“ segir hún. Burt með barlóminn! Sjálf situr Ingibjörg Ösp í vinnuhópi á vegum menntamálaráðuneytisins um það hvernig auka megi nýliðun í kennaranáminu og kveðst á þeim vettvangi hafa bent á, að það felist tækifæri í að kennarar tali með öðr- um hætti um starf sitt en þeir hafi gert fram að þessu. „Það er erfitt að vinna með verkefnið þegar þróunin hefur því miður orðið sú að kennara- stéttin tjáir sig með neikvæðum hætti um starfið í fjölmiðlum; þetta er eilífðar barlómur; þar sem talað er um kjaramálin, mikið álag og þar fram eftir götunum en of sjaldan heyrum við jákvæðar sögur. Þetta virðist loða við kennarastéttina. Í því sambandi er ekki skrýtið að ungt fólk sæki ekki í kennaranám. Þessi nálg- un hjálpar ekki og þessu mega kenn- arar til með að breyta.“ Miðlun upplýsinga vegur þungt og Ingibjörg Ösp bendir á, að þegar nemendur eru spurðir að loknum grunnskóla hversu margar leiðir séu í boði varðandi verkmenntun geti Frá Barnaþingi í Laugarnesskóla á dögunum. Ein af hverjum 5 mín- útum í yngstu bekkjum á að fara í kennslu í list- og verkgreinum. Morgunblaðið/Kristinn Magnússon Samtökum iðnaðarins þykir vægi list- og verkgreina í grunnskólum landsins sláandi lágt og vilja ráðast að rótum vandans. Sam- tökunum þykir margt benda til þess að skortur á hæfu starfsfólki ráði mestu þar um og í einhverjum tilvikum aðstöðuskortur. Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is Þorgerður Laufey Diðriks- dóttir, formaður Félags grunn- skólakennara, segir stöðu list- og verkgreina í grunnskólum alls ekki nógu góða og félagið hafi, eins og fleiri, áhyggjur af henni. „Íslenskir grunnskólar eru sérstakir á þann hátt að gert er ráð fyrir því að þessar greinar séu skyldugreinar, líkt og sund og íþróttir, sem við höfum fram yfir þær þjóðir sem við viljum bera okkur saman við. Þetta fyrirkomulag byggist á hefðum sem við höfum viljað halda í en bakslag kom í það með nýrri aðalnámskrá, þegar þessar greinar voru allar settar undir sama hatt. Núna útskrifast nemendur sumsé með eina ein- kunn í listgreinum og eina ein- kunn í verkgreinum sem þýðir að lítið er gert úr þessum grein- um, svo sem list- og verk- greinakennarar hafa bent á,“ segir Þorgerður og bætir við að námsmat hljóti alltaf að vera hluti af kennslunni og fag- mennskunni í skólum. Spurð hvort ekki þurfi að snúa þessu við svarar Þorgerð- ur: „Þessi ákvörðun var ekki góð, ég held að allir sjái það núna og Menntamálastofnun mun væntanlega liðka fyrir þessu fyrr en síðar.“ Þorgerður staðfestir að mannekla sé hluti af vand- anum. „Kenn- urum sem tek- ið hafa þessar greinar sem viðbót fer fækk- andi, til dæmis hefur mjög lítið verið útskrifað af tónmenntakennurum undan- farið. Álagið í starfinu veldur því líka að margir kennarar, sem hafa menntað sig með list- og verkgreinar sem sérsvið, sækja síðar meir í kennslu í öðrum greinum innan grunnskólans. Þetta þýðir að endurnýjun er ekki nægilega góð og það bitnar að sjálfsögðu á greinunum; tím- um fækkar í samræmi við þann mannauð sem hver skóli hefur yfir að ráða og nemendur fá ekki heildstæða kennslu gegn- um alla sína grunnskólagöngu.“ Þorgerði þykir þetta bagalegt enda séu íslenskir grunnskólar alla jafna mjög stoltir af list- og verkgreinum og flaggi þeim á hátíðum eins og Skrekk, auk þess sem listaverk nemenda hangi víða upp um alla veggi í skólum landsins. „Í umgjörðinni er þessum greinum gert hátt undir höfði en það er samt hægt að gera svo miklu betur.“ Vill halda í hefðirnar Þorgerður Laufey Diðriksdóttir Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir þeir almennt nefnt fjórar til sex leið- ir. Staðreyndin er á hinn bóginn sú að 100 leiðir eru í boði, þar af sextíu sem tengjast starfsmenntun. „Þarna komum við að náms- og starfsráðgjöf í grunnskólum sem er afar mikilvæg. Námsráðgjafar eru býsna einsleitur hópur, með akadem- ískan bakgrunn. Þeirra störf virðast alla jafna vera frekar vandamála- drifin. Áherslan er á að greina frávik og vinna ýmiskonar erfiðleika á borð við kvíða og þess háttar. Vissulega mjög mikilvægt en því miður er það svo að starfsráðgjöfin líður fyrir það. Henni er ekki sinnt eins og þarf að sinna henni og börnin ekki upplýst um alla kosti sem eru í stöðunni. Það er ekki nóg að sinna bara þeim sem eru í bráðum vanda. Þarna teljum við að séu tækifæri í því að gera fleirum kleift að sinna starfsráðgjöf.“ Velja skóla en ekki nám Að sögn Ingibjargar Aspar kom fram í könnun sem Samtök iðnaðar- ins gerðu nýverið meðal nemenda í efstu bekkjum grunnskóla að margir þeirra geta hugsað sér að vinna í skapandi umhverfi og í höndunum í framtíðinni, frekar en að vinna á skrifstofu fyrir framan tölvu. Síðan var spurt í hvaða framhaldsskóla nemendurnir vildu helst fara og þá nefndu sömu nemendur MR og Verzló. Þegar spurt var hvers vegna kom í ljós að val vina og félagslífið réðu miklu. „Þannig að börnin eru að velja skóla en ekki nám. Það leiðir hugann að róttækustu tillögunni í nýju menntastefnunni okkar sem snýr að því að seinka þessum brot- punkti, það er að segja þegar kemur að því að velja milli bóknáms og starfsnáms. Eru krakkar almennt til- búnir að gera það fimmtán ára? Hvaða forsendur hafa þeir til að taka þessa risastóru ákvörðun á þeim aldri?“

x

Morgunblaðið - Sunnudagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið - Sunnudagur
https://timarit.is/publication/1078

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.