Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.11.2018, Blaðsíða 16

Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.11.2018, Blaðsíða 16
Að refsa börnum, líkamlega og andlega er þekkt úr sögu landsins en á 20. öldinni varð sam- félaginu ljóst hve hart og miskunnarlaust uppeldi margra barna hafði verið og þessu yrði að linna. Þó eimdi eftir af því viðhorfi að foreldrar nytu þess sjálfsagða rétts að nota hirtingar sem uppeldistæki, langt fram eftir 20. öldinni. 1910 Sumir hirta börn með því að kippa í hár þeirra og eyru, eða slá þau á hendurnar. Skárra er það en höf- uðhöggin. En ekki þykir mér það nú samt fallegt. Hýð- ingu með vendi á gamla staðinn, utan á fötin samt, tel ég skásta hirtingu af líkamlegum refsingum. (Skólablaðið, 10. tbl) 1943 En nú á dögum flytja sumir þann boðskap, að ekki megi beita börn hörðu og jafnvel ekki banna þeim, en það get ég sagt þessum mönnum, að þó að við tímum ekki að sýna börnum okkar alvöru, þá tímir lífið því vel og það hlífir þeim ekki, ef okkur hefur láðst að reyna að gera þau að sæmilegum þegnum. (Jörð, 4. tbl.) 1978 Margir foreldrar neita því að þeir beiti börn sín líkamlegu valdi, af því að þeir slá ekki fast en dangla bara laust í þau. Allar tegundir af lík- amlegri hegningu geta hins vegar verið óskiljan- legar og vakið hræðslu hjá litlum börnum. Þetta á líka við um hegningar- aðferðir eins og að ein- angra barnið og loka það eitt inni í herbergi. (Vikan, 51. tbl.) Foreldrar og kenn- arar litu það lengi sem sjálfsagðan rétt sinn að beita lík- amlegum refsinum. Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon Börn til að hirta Börn hafa ekki alltaf átt að njóta utanumhalds. Raunar var viðhorfið fyrir áratugum að helsta hættan í uppeldi væri of mikil umhyggja og ofeldi. Hættuástand gat skapast ef systkinahóp- urinn var lítill, því þá fékk barnið of mikla athygli. 1926 „Þar sem fá börn eru, er líklegt að upp- eldið verði verra vegna þess að þau alast upp í meira eftirlæti. Þau verða oft mið- punktar heimilanna, sem allt snýst um, og því miður mun oft verða sá endirinn, að þau verði húsbændur heimilanna, ráði yfir fullorðna fólkinu. En gamall málsháttur segir: „Sjaldan launar kálfurinn ofeldið.“ Það er í ofeldinu að hættan liggur. Sú hætta er miklu minni, þegar um mörg börn er að ræða. Náttúran fær þá að ráða meiru. Börnin ganga meira sjálfala.“ (Tímaritið Hlín, 1.tbl.) 1989 Verulegur hluti barna gengur sjálfala á daginn og upplausn heimila og fjölskyldna er vaxandi vandamál, fjölskyldutengsl hafa rofnað í vaxandi mæli. Margir ræða um að barnalán sé vandfundið í dag en oft- ar en ekki væri nær að tala um að börnin búi ekki við foreldralán. Vandræði hafa hlotist af og kallað er á aðstoð æ fleiri sérfræðinga og stofnana. Vandann ber þó frekar að leysa með að treysta fjölskylduböndin. Börnin þarfnast öryggis, hlýju og leiðandi handa. (Ólafur Ólafsson, þáverandi landlæknir, 1989) Fyrsti snjórinn á Arnarhóli kringum 1950. Áður þótti það kostur frekar en ekki að börn gengu sjálfala. Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon Eftirlæti eða umhyggja BÖRN 16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25.11. 2018 Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon Ný við- horf til barna Ekki er ýkja langt síðan farið var að líta á hlutverk, þarfir, skyldur og réttindi barna nýjum augum. Tæp þrjátíu ár eru síðan Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna var sam- þykktur og er helsti samningurinn sem gerður hefur verið með barna- vernd að markmiði. Einn mikil- vægasti hluti sáttmálans er að börn- um voru tryggð réttindi sem einstaklingum í stað þess að vera eins konar „eign“ foreldra sinna. Forvitnilegt er að skoða viðhorfs- breytingar til barna eins og þær hafa birst í tímaritum og bókum. Eyrún Magnúsdóttir eyrun@mbl.is Júlía Margrét Alexandersdóttir julia@mbl.is

x

Morgunblaðið - Sunnudagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið - Sunnudagur
https://timarit.is/publication/1078

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.