Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.11.2018, Blaðsíða 17

Morgunblaðið - Sunnudagur - 25.11.2018, Blaðsíða 17
Á fyrri hluta 20. aldar voru skrif um börn gjarnan á þá leið að þau mættu ekki verða frek. Ekki mætti sýna of mikil atlot, passa upp á dekrið. Á síðari hluta aldarinnar komu uppeldisfræð- ingar sem voru ekki sammála því að hægt væri að ofdekra börn með hlýju, það væri frekar skortur á að foreldrar gæfu af sér og börnin yrðu óþekk af því, ekki dekri. 1911 Of mikið dekur gerir börnin heimtufrek og vanþakklát. Best er að gefa börnum í hófi. Og jafnan lítið. (Skólablaðið, 7. tbl.) 1971 Bernskudýrkun er tiltölulega nýtt fyrirbæri. [...] Barnið gerir sér brátt ljóst, að allt snýst um það og að velferð þess skiptir gíf- urlega máli. Sjaldan verður óskhyggjuávöxturinn eins og sáð var til hans, og þegar deilur rísa, sér móðirin eftir fórnum sínum. (Lesbók Morgunblaðsins, 11. tbl.) 2005 Miklu árangursríkara er að dekra við börnin sín með því að njóta samvista við þau. Þegar maður er bara lítill, er miklu skemmtilegra að lita með mömmu og pabba en að leika sér einn með dót inni í herbergi.“ (Húgó Þórisson, Morgunblaðið, 54. tbl.) Faðir með barn á bakinu á úti- markaði á Lækjartorgi 1978. Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon Passa „dekrið“ Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon Börn voru hrædd úr hófi fram langt fram eftir öldum með alls kyns árum, púkum, tröllum, djöflum, jólasveinum, útilegumönnum og hvers lags ljótum körlum en einnig líka yfirvaldinu svo sem lögreglunni. Svo mikið var þetta og olli þvílíku sálarangri að dönsk yfirvöld sáu ástæðu til að banna fólki að hræða börn, árið 1746, með óvættum á borð við jólasveinana. Það stóð og stendur þó enn í fullorðnu fólki að hætta að hræða börn. 1910 Það þykja nú smámunir, að hræða börn með draugum og öðru því- líku sem maður ekki trúir að til sé; að skrökva að þeim í gamni. Gera margir það, og það foreldrarnir sjálfir, ef til vill sumir kennarar. (Skólablaðið, 2. tbl.) 1936 Jeg segi börnunum, að guð sjái til þeirra, hvað sem þau geri og heyri alt, sem þau segi; Jeg kenni þeim að sjeu þau góð komist þau til guðs — en séu þau óþekk komi ljóti karlinn og taki þau. (Viðtal við Þuríði Sigríðardóttur, sem setti fyrst á stofn barnaheimili á Íslandi, Morgunblaðið) Lögregla á spjalli við börn í Smáíbúðahverfinu árið 1962. Ekki lengur hrædd 1979 Það er sjálfsagð- ur hlutur, að aldrei skyldi hræða börn með lögreglunni, lækninum, kenn- aranum, nágrönn- um eða öðru því um líku sem manni kann að detta í hug að grípa til. (Vísir, 40. tbl.) 25.11. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17 Kamilla Inga Ellertsdóttir er níu áraGarðbæingur. Hún telur fullorðna al-mennt vera afar gott fólk sem hugsar vel um börn. „Ef mér líður illa þá get ég sagt þeim frá því sem er í huganum á mér og þau hjálpa. Mér finnst fullorðið fólk skemmtilegt nema þegar það skammar mig.“ Hvað finnst þér mikilvægt fyrir stjórn- málamenn að vita um börn? „Sko, það eru rosalega, rosalega margar vinkonur mínar sem finnst rosalega óþægi- legt að vera einar heima. Þá er miklu betra að hafa meiri ljós úti því þá veit maður að það er ekkert að fara að gerast. Ef við slökkvum ljósin þá er alveg kolniðamyrkur. Ég er rosa- hrædd ef ég er ein úti að labba í myrkri. Ég hef alltaf endurskinsmerki, en það eru bara bílarnir sem sjá það. Það þarf fleiri ljósa- staura svo krakkar þurfi ekki að vera hrædd- ir.“ Heldurðu að fullorðnir viti meira en börn? „Stundum ekki. Ég var einhvern tímann að gera einhver reikningsdæmi heima og gerði eitt dæmi alveg rétt. Þá var pabbi eitthvað bara „hvað ertu að gera, hvað ertu að læra í skólanum?“ Ég sagði honum að ég væri bara að gera nákvæmlega eins og ég lærði í skól- anum og allir eru búnir að kenna mér og pabbi bara „nei, þú átt að gera svona aðferð“ og ég bara „nei pabbi, ég er að gera nákvæm- lega eins og er búið að kenna mér og nota að- ferð sem á að nota“ og ég sagði honum bara að kíkja í símann sinn og reikna þetta þar. Hann gerði það og þá var þetta bara allt bandvitlaust hjá honum og mitt var rétt.“ Eru börn þá kannski oft klárari en full- orðnir halda? „Já, einhvern tímann vorum við í skólanum og kennarinn sagðist ætla að koma með eitt- hvað rosalega erfitt dæmi. Hún sagði að við mættum taka okkur langan tíma í að reikna, en við vorum bara búin strax. Hún hélt að við þyrftum einhvern svaka tíma í þetta dæmi sem var bara skítlétt.“ Hvað eiga foreldrar og börn að gera saman? „Bara vera saman, til dæmis á kvöldmatar- tímanum. Ekki vera að standa upp til að tala í símann. Þegar þú kemur heim úr skólanum eða vinnunni þá á að gera eitthvað með fjöl- skyldunni, ekki fara aftur að vinna. Á laugar- dögum og sunnudögum á fjölskyldan að vera saman.“ Er fullorðið fólk mikið í símanum? „Já!“ Hvað er hægt að gera í því? „Stytta rafhlöður á öllum símum þannig að þeir verði fyrr batteríslausir. Og svo ætti að taka þrjá klukkutíma að hlaða símann aftur. Þá myndu þau ekki geta verið í símanum því rafhlaðan væri svo stutt.“ Hvort heldur þú að sé betra að vera barn 2018 eða þegar amma og afi voru börn? „Barn núna. Stundum var fólk svo fátækt í gamla daga að það gat ekki fengið sér nógan mat og fiskurinn var pakkaður inn í dagblöð. Stundum þegar var hált þá voru ekki til vetr- ardekk og þá runnu bara bílarnir eitthvað. En samt, þá voru ekki svona margir alltaf í símanum og tölvunni. Stundum var líka miklu styttra á milli staða en núna. Það var kannski bara lítill bær og allt var svona þétt og allir gátu farið á milli.“ Ef þú værir forsætisráðherra og mættir ráða, hvað myndirðu vilja gera fyrir börn? „Byrja að stytta rafhlöður á símum og síð- an myndi ég setja fleiri ljósastaura úti. Síðan myndi ég gera hleðslutæki sem tekur þrjá klukkutíma að hlaðast.“ Hefurðu áhyggjur af einhverju í heim- inum? „Sjávardýrunum og plastinu í sjónum, og bílunum. Bensínbílunum, ekki rafbílunum. Mér finnst að við ættum að nota minna plast og nota meira rafbíla. Nú er miklu, miklu, miklu meira af plasti í sjónum heldur en af dýrum, því það eru öll dýrin að deyja því við setjum svo mikið plast í sjóinn. Ef hvalamamma borðar plast þá verður mjólkin eitruð og síðan drekkur kálfurinn mjólkina sem er eitruð þá deyr kálfurinn og mamman líka.“ Finnst þér að við getum eitthvað gert í þessu? „Nota minna plast og ekki henda plasti út í náttúruna.“ Finnst þér fullorðnir alltaf nógu duglegir að hlusta á börn? „Nei, ekki alltaf. Stundum eru þau svo upp- tekin eitthvað. Ég byrja að tala og svo fara þau eitthvað í símann, eitthvað að fikta í vinnunni, og svo kemur annar að tala eitthvað á sms-um. Svo fer ég að tala við pabba og þá hringir einhver í hann og þá tekur kannski bara alveg klukkutíma að klára símtalið.“ Þannig að fullorðnir eiga að hætta í sím- anum og tala meira við börnin? „Já!“ Með þessum orðum lýkur viðtalinu og sími blaðamanns hringir. Tek upp símann og sendi skilaboð á þann sem hringdi, sé svo önnur skilaboð og svara þeim. Kamilla Inga setur í brýrnar og segir með áherslu: „Það er ná- kvæmlega þetta sem ég er að tala um. Þið er- uð alltaf í símanum!“ Kamilla Inga Ellertsdóttir 9 ára með yngri systur sinni Amelíu Eddu Ellertsdóttur 6 ára. Morgunblaðið/Árni Sæberg Fullorðnir þurfa að hætta í símanum

x

Morgunblaðið - Sunnudagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið - Sunnudagur
https://timarit.is/publication/1078

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.