Dagblaðið Vísir - DV - 03.05.2019, Blaðsíða 11

3. maí 2019 FRÉTTIR 11
námsaðferða.“
Björn segir að grunnmenntun
kennara hafi ekki tekið mið af
snjalltækjavæðingunni og það sé
vafasamt að byrja tilraunirnar á
grunnskólastiginu. Betra væri að
feta sig áfram á framhaldsskóla­
stiginu, þar sem unglingar á þeim
aldri hafi meiri þroska og sjálfsaga.
Gerir þú nægilegan greinar-
mun á virkum og óvirkum skjá-
tíma?
Skjátíminn hérlendis var
orðinn mikill hjá börnum og ung­
lingum, jafnvel áður en snjall­
tækjabyltingin reið í garð. Yngstu
börnin ráða ekki við þetta frelsi því
það er stöðug freisting í gangi um
að gera eitthvað annað en fást við
námsefnið. En ég tek algjörlega
undir það að það er mikill mun­
ur á námsefni og tölvuleikjum og
þvíumlíku. Alþjóðaheilbrigðis­
málastofnunin hefur komið fram
með nýja greiningu sem er leikja­
röskun (gaming disorder).“
Lítur til Austurlanda fjær
Þú dregur fram mjög svarta mynd,
getur hún staðist?
„Ég hef reynt að fylgja leiðbein­
ingum bandarísku barnalækna­
samtakanna sem hafa verið vak­
in og sofin yfir þessari byltingu og
veitt foreldrum markvissa ráðgjöf.
Þetta er ný og öflug tækni og við
verðum að nýta hana eins skyn­
samlega og við getum. Varðandi
til dæmis ofþyngdina er hægt að
sjá beintengingu við skjátíma í
rannsóknum. En hvað varðar auk­
ingu á greiningu krabbameina, þá
tek ég það skýrt fram á fyrirlestr­
um að við vitum ekki hvernig á
því stendur. Það gæti tengst öðr­
um þáttum í umhverfinu. Í fyrir­
lestri mínum bendi ég einfaldlega
á þá lýðheilsuþætti hjá börnum og
unglingum sem eru að breytast á
sama tíma og stafræna byltingin
reið í garð. Ef það eru til stað­
ar skaðleg áhrif af snjalltækjum
þurfum við að vernda börnin fyrir
þeim. Það er siðferðileg skylda
okkar fullorðna fólksins.“
Hvað varðar Victoriu L.
Dunckley, þá viðurkennir Björn að
hún sé umdeild en hafi reynslu og
hafi skrifað bók um málefnið, Res­
et your child’s brain árið 2015.
„Ég legg ríka áherslu á það í
mínum fyrirlestrum að þetta séu
ekki ritrýnd skrif heldur henn­
ar kenningar og hugarsmíð studd
fjölmörgum klínískum dæm­
um úr sjúklingasamlagi Victor­
íu. Ég flyt erindi hennar því með
þeim fyrirvara, en eftir hvern fyrir­
lestur koma til mín áhyggjufull­
ir foreldrar sem segjast kannast
við einhver af þessum einkenn­
um sem Victoria L. Dunckley lýs­
ir hjá börnum þar sem skjátími
er orðinn lengri en barnið þol­
ir. Rannsóknum fleygir fram og
ég hef litið mikið til Austurlanda
fjær í minni heimildaöflun, því
þar reið stafræna byltingin fyrst í
garð. Stjórnvöld í þessum löndum
líta á hina stafrænu byltingu sem
lýðheilsuvanda. Ég er alls ekki að
boða einhvern endanlegan sann­
leik heldur hvet til samfélagslegrar
umræðu um þessa miklu byltingu.
Við þurfum að gæta að því að
byltingin borði ekki börnin okkar.“
Tækin eru nútíminn sem börn-
in lifa í. Er ekki verið að vekja upp
hræðslu hjá fólki við nútímanum?
„Þetta eru miklar samfélags­
breytingar sem tækin koma með
og það væri mikil bjartsýni að
halda því fram að þær væru al­
góðar. Allt sem ég bið um er að við
umgöngumst þetta af skynsemi og
yfirvegun. Hámörkum not okkar
fyrir þessa nýju og öflugu tækni og
lágmörkum fylgikvillana. Það hlýt­
ur að verða sameiginlegt markmið
okkar allra.“
Rætt í stjórnmálum og skólum
Snjallsímabönn hafa verið mikið
til umræðu í samfélaginu á
undanförnum árum, bæði er­
lendis og hér á Íslandi. Sveinbjörg
Birna Sveinbjörnsdóttir, þáver­
andi óháður borgarfulltrúi, lagði
fram tillögu um snjallsímabann
í Reykjavík vorið 2018. Hlaut til­
lagan ekki brautargengi. Hún
barðist einnig fyrir snjallsíma­
banni í kosningabaráttunni til
sveitarstjórnar í fyrravor. Þá var
hún oddviti flokksins Borgin okk­
ar en hlaut einungis 0,4 prósenta
stuðning kjósenda.
Aðrir stjórnmálamenn hafa
látið sig málið varða. Til dæmis
Björn Leví Gunnarsson, þingmað­
ur Pírata. Hann hefur skrifað um
að snjallsímar í skólum séu ekki
vandamál í sjálfu sér. En nauðsyn­
legt væri að fræða börnin um
hvernig ætti að nota tæknina.
Snjallsímabönn hafa vitaskuld
verið mikið rædd innan skól­
anna. Síðastliðið haust lagði
Fræðslunefnd Fjarðabyggðar til að
nemendum yrði bannað að koma
með snjalltæki í skólana. En tæk­
in væru svo mikilvæg í kennslu að
bannið væri ekki hægt að setja á
fyrr en skólinn sjálfur hefði eignast
nógu mikið af tækjum.
Í september síðastliðnum ræddi
RÚV við Helgu Kristínu Gunnars­
dóttur, aðstoðarskólastjóra Val­
húsaskóla á Seltjarnarnesi. Sagði
hún þá óraunhæft í framkvæmd
að banna farsíma í skólum. Aðeins
foreldrar gætu sett strangari reglur
um farsíma. n
Smiðjuvegur 4C - 202 Kópavogur - S 587 2202
Ryðga ekki
Brotna ekki
HAGBLIKK
Álþakrennur & niðurföll
Litir á lager:
Svart, hvítt, ólitað, rautt, silvurgrátt og dökkgrátt
Kennarar hugsi vegna fyrirlestrar Björns um skjátækjanotkun
n Gera verður greinarmun á virkum og óvirkum skjátíma n Vill meta árangurinn af tilraunaverkefni Kópavogs
„Ég held að það sé
enginn kennari á
Íslandi, sem er að nota
þessi tæki, sem tengir
við neitt af því sem hann
er að segja.
Glærusýning Dregur
upp mjög dökka mynd
af skjánotkun barna
og unglinga.
Björn Hjálmarsson Hefur varað
við mikill skjátækjanotkun barna.