Dagblaðið Vísir - DV - 09.08.2019, Blaðsíða 6

6 9. águst 2019FRÉTTIR
Sætoppur ehf. l Lónsbraut 6 l 220 Hafnarfirði l Sími 551 7170 l www.saetoppur.is
LÓNSBRAUT 6 • 220 HAFNARFIRÐI • SÍMI 551 7170 • SAETOPPUR.IS
F
æðingatíðni á Íslandi er
í sögulegu lágmarki um
þessar mundir. Á seinasta
ári var frjósemi íslenskra
kvenna rúmlega 1,7 börn á ævi
hverrar konu og hefur hún aldrei
verið lægri frá því að mælingar
hófust árið 1853.
Þeim fer fjölgandi sem hafa kos-
ið að eignast ekki börn. Einstak-
lingar sem DV ræddi við nefna
meðal annars fjárhag, heilsu, tak-
markað frelsi og umhverfisáhrif
sem ástæður fyrir því að þeir hafa
kosið að lifa barnlausu lífi.
Sérfræðingar hafa bent á
að bæta þurfi skilyrði til barn-
eigna hér á landi; lengja fæðingar-
orlof og hækka greiðsluþakið.
Auka þurfi stuðning stjórnvalda
við barnafjölskyldur.
Ástæður sem nefndar hafa verið
eru meðal annars þrengri fjár-
hagsleg staða ungs fólks samhliða
vaxandi kostnaði við barneignir
og daggæslu auk versnandi stöðu
á húsnæðismarkaði. Sömuleiðis
aukin ásókn ungs fólks, þá sérstak-
lega ungra kvenna, í háskólanám.
Árið 2016 flutti fjármála-
og efnahagsráðherra Alþingi
skýrslu um þróun á efnahagslegri
stöðu fólks á aldrinum 20–35
ára  Niðurstöður skýrslunnar sýna
meðal annars að hlutfall ráð-
stöfunartekna ungs fólks af heild-
arráðstöfunartekjum hefur farið
lækkandi á undanförnum árum.
Þróunin hér á landi hefur því að
einhverju leyti verið svipuð og er-
lendis.
Atvinnuleysi, auknar skuldir og
aukin hnattvæðing
Í mars síðastliðnum birtist röð
greina í breska dagblaðinu The
Guardian sem fjölluðu um stöðu
svokallaðrar aldamótakynslóðar
(e. millennials), en til kynslóðar-
innar teljast þeir sem fæddir eru á
milli 1980 og 1995. Umrædd kyn-
slóð gengur einnig undir nafninu
kynslóð Y (e. generation Y).
Niðurstöður rannsókna The
Guardian benda til þess að í
sjö ríkjum Norður-Ameríku og
Evrópu standi umrædd kynslóð
verr að vígi í efnahagslegu tilliti í
samanburði við aðra þjóðfélags-
hópa heldur en raunin var fyrir til
dæmis þremur áratugum síðan.
Í greinaröð The Guardian kem-
ur fram að kynslóðin taki til sín
umtalsvert lægra hlutfall heildar-
tekna en jafnaldrar hennar 30
árum áður. Þá kemur einnig fram
að aukið atvinnuleysi ungs fólks
standi kynslóðinni fyrir þrifum.
Aðrir þættir sem The Guardian tel-
ur að hafi dregið úr möguleikum
ungs fólks til að fóta sig í nútíma-
samfélagi eru meðal annars aukn-
ar skuldir, aukin hnattvæðing og
hækkun húsnæðisverðs.
Meðalaldur frumbyrja 28 ár
Í apríl á þessu ári greindi Hagstofa
Íslands frá því að frjósemi kvenna
á Íslandi árið 2018 hefði verið
minni en nokkru sinni áður. Yfir-
leitt er miðað við að frjósemi þurfi
að vera um 2,1 barn til að viðhalda
mannfjöldanum til lengri tíma
litið.
Þá fer meðalaldur frumbyrja
sífellt hækkandi. Frá byrjun sjö-
unda áratugarins og fram yfir 1980
var meðalaldur frumbyrja und-
ir 22 árum. Eftir miðjan tíunda
áratuginn fór meðalaldurinn að
hækka. Á seinasta ári var meðal-
aldur frumbyrja 28,2 ár. Algeng-
asti barneignaaldurinn er á milli
25–29 ára.
Skipuleggja þarf barneignir
„Þetta er áhyggjuefni þar sem að
samfélagið byggir á öllum aldurs-
hópum. Það myndi raskast mjög
mikið jafnvægið ef okkur fer að
fækka og þjóðin samanstend-
ur fyrst og fremst af eldra fólki,“
sagði Ragnhildur Magnúsdótt-
ir læknir í samtali við Kastljós fyrr
á þessu ári. Ragnhildur telur fólk
ekki nógu upplýst um eðlilegan
frjósemisaldur og skipuleggi ekki
barneignir í samræmi við það.
„Ef þú ætlar að eignast þrjú
börn og tölfræðin er tekin og
reiknuð út, þá segir hún að ef þú
ætlar að verða 90 prósent viss um
það, þá þarftu að byrja sirka 23
ára. Þetta er eitthvað sem ég held
að konur geri sér ekki grein fyrir.“
Í samtali við Fréttablaðið í
janúar síðastliðnum benti Ólöf
Garðarsdóttir, prófessor í sagn-
fræði, að fækkun barneigna væri
áhyggjuefni stjórnvalda víða
um heim. Hins vegar mætti ekki
gleyma þeim vandamálum sem
stafa af fjölgun jarðarbúa.
Auður Ösp Guðmundsdóttir
audur@dv.is
BARNEIGNATÍÐNI
Í SÖGULEGU LÁGMARKI„Mig langar
ekki að
fæða barn inn í
þennan heim.