Dagblaðið Vísir - DV - 09.08.2019, Blaðsíða 31

PRESSAN 319. ágúst 2019
Er Teboðshreyfingin öll?
n Hreyfingin hefur verið langt til hægri á hinu pólitíska litrófi
H
in bandaríska Teboðs­
hreyfing hefur verið áber­
andi í bandarískum stjórn­
málum undanfarinn
áratug og hefur haft mikil áhrif.
Hreyfingin varð til 2009 og var í
upphafi hreyfing íhaldsmanna
meðal almennings. Hún mótmælti
og barðist gegn opinberum hjálp­
arpökkum til bankanna í kjölfar
fjármálakreppunnar en pakkarnir
voru fjár magnaðir með ríkisfé. En
Teboðshreyfingin færði fljótt út
kvíarnar og fór að berjast gegn fóst­
ureyðingum, Obamacare­sjúkra­
tryggingakerfinu sem var að mati
hreyfingarinnar ekkert annað en
tilraun til að innleiða sósíalisma
í Bandaríkjunum. Einnig barðist
hreyfingin fyrir trúfrelsi og rétti
fólks til að bera vopn. Nafn hreyf­
ingarinnar er dregið af atburðum í
Boston 1773 þegar sköttum Breta á
te var mótmælt þar í borg. Það var
fyrsta skrefið að sjálfstæði Banda­
ríkjanna frá bresku krúnunni.
En nú telja margir stjórnmála­
skýrendur að dagar hreyfingar­
innar séu taldir. Eitt af því sem
ýtir undir þá kenningu er að ný­
lega tókst Bandaríkjaþingi að
ná samkomulagi um fjárlög til
næstu tveggja ára. Um sjald­
gæfa þverpólitíska samstöðu er
að ræða, en hún kemur í veg fyrir
að starfsemi alríkisstofnana stöð­
vist eins og hefur ítrekað gerst á
undanförnum misserum þegar
þingið og forsetinn hafa ekki get­
að komið sér saman um fjárlög.
En þessi þverpólitíska samstaða
markar að öllum líkindum einnig
endalok Teboðshreyfingarinn­
ar. Hreyfingin hefur verið langt
til hægri á hinu pólitíska litrófi og
staðið langt til hægri við marga
liðsmenn Repúblikanaflokksins
en hreyfingin er, eða kannski öllu
heldur var, einn vængur flokksins.
Samkomulagið um fjár­
lögin gengur þvert á boðskap
Teboðshreyfingarinnar sem
barðist fyrir lægri sköttum, lægri
opinberum útgjöldum og jafnvægi
í ríkisfjármálum. Stærsti sigurinn
í sögu hreyfingarinnar er hið svo­
kallaða Budget Control Act, sem
er skuldaþak, sem var sett 2011.
Nú hefur þessu skuldaþaki ver­
ið kastað út í hafsauga án mikilla
átaka og ekki er að sjá að frekar
verði rætt um það fyrr en eftir
forsetakosningarnar á næsta ári.
Af þessum sökum segja margir að
Teboðshreyfingin heyri sögunni
til. Brian Riedl, hjá hægrisinnuðu
hugveitunni Manhattan Institu­
te, segir að fjárlögin hafi verið
„síðasti naglinn í líkkistu Teboðs­
hreyfingarinnar“. Clarence Page,
stjórnmálaskýrandi hjá Chicago
Tribune, tekur í sama streng og
segir hreyfinguna steindauða.
Rand Paul, einn þekktasti meðlim­
ur hreyfingarinnar í öldungadeild
þingsins, hefur lýst því yfir að „Te­
boðshreyfingin sé ekki lengur til“.
Mikill útgjaldahalli
Þegar Donald Trump barðist
við Hillary Clinton um forseta­
embættið hét hann því að koma
jafnvægi á fjármál ríkisins inn­
an fimm ára. Opinberlega er ára­
fjöldinn nú orðinn 15. Hann
lofsamaði Teboðshreyfinguna og
sagði Repúblikana vera veika fyr­
ir þegar þeir koma til Washint­
on til að taka sæti á þingi. Þeir lofi
hinu og þessu en standi ekki við
neitt. Hann sagði það ekki gerast
hjá honum.
En eitthvað gengur honum illa
að efna loforðið um jafnvægi í ríkis­
fjármálum. Skuldir alríkisins nema
nú 22.000 milljörðum dollara og
hækka með hverri mínútu. Skuld­
irnar aukast hraðar en þær hafa
nokkru sinni gert þegar efnahags­
lífið hefur verið í uppsveiflu eins
og nú. Frá því að Trump tók við
völdum hafa skuldirnar aukist um
2.000 milljarða dollara. Aðallega
vegna skattalækkana á atvinnu­
lífið en ekki var gripið til neinna
mótvægisaðgerða vegna þeirra. Á
næsta áratug munu nýju fjárlög­
in ein hækka skuldirnar um 1.700
milljarða dollara.
Það er því erfitt fyrir Repúblik­
ana að halda því fram að flokk­
urinn sýni ábyrgð þegar kemur að
ríkisfjármálum, segir Peter Schiff,
forstjóri Euro Pacific Capital fjár­
festingarfyrirtækisins. Þessi þróun
í skuldamálum og útgjöldum rík­
isins er birtingarmynd þess að
aðeins 15 prósent af kjósend­
um Repúblikana flokksins styðja
niðurskurð í útgjöldum til félags­
og heilbrigðismála til að lækka
skuldir ríkisins. Af þessum sök­
um heyrist lítið frá harðasta kjarna
stuðningsmanna Trump um
skuldirnar. Hann hefur sjálfur lagt
sitt af mörkum til að beina athygl­
inni frá þessu með því að beina
áherslum Repúblikana að mál­
um sem má telja til popúlískrar
íhaldsstefnu.
Trump skrifaði undir fjár­
lögin í síðustu viku. Samkvæmt
þeim fær herinn meira fé að
kröfu Repúblikana en Demókrat­
ar kröfðust meira fjármagns til
vinsælla verkefna á landsvísu og
fengu það í gegn. Mick Mulvaney,
starfsmannastjóri Hvíta hússins
og áður einn af mestu áhrifa­
mönnum Teboðs hreyfingarinnar,
sagði fjárlögin vera sigur fyrir
Trump og sagði Demókrötum að
kenna að skuldir ríkisins vaxa. n
Brian Riedl
Donald Trump