Skessuhorn - 18.03.2015, Qupperneq 46

46 MIÐVIKUDAGUR 18. MARS 2015
Mikil umræða hefur átt sér stað um
fjárhagslega stöðu Landbúnaðarhá­
skóla Íslands síðustu misserin. Lít­
ið hefur hins vegar verið fjallað um
þá faglegu starfsemi sem fer fram á
Hvanneyri; starfsemi sem stendur
á mjög gömlum merg. Bændaskól­
inn á Hvanneyri, fyrirrennari LbhÍ,
bauð fyrstur háskóla á Íslandi upp á
kennslu í náttúrufræðigreinum með
stofnun Búvísindadeildar árið 1947.
Í dag er Landbúnaðarháskólinn enn
sá eini í landinu sem menntar fólk í
búvísindum en hefur einnig skot­
ið breiðari grunni og stoðum undir
grænar greinar raunvísinda. Það er
gert með því að bjóða upp á sérstaka
námsbraut í náttúru­ og umhverfis­
fræðum. Anna Guðrún Þórhalls­
dóttir prófessor hefur verið náms­
brautarstjóri Náttúru­ og umhverf­
isbrautar frá upphafi og átt veg og
vanda að uppbyggingu námsins við
brautina. Í samtali við Skessuhorn
sagði Anna Guðrún að fyrirmynd­
ir að námsbrautinni væri að finna
bæði í Evrópu og í Bandaríkjunum.
Þar hefðu landbúnaðarháskólar al­
mennt á sjöunda og áttunda áratug
síðustu aldar víkkað út námsfram­
boð sitt, frá hefðbundnum land­
búnaði í átt að almennri landnýt­
ingu, náttúrufræðum og umhverf­
ismálum. Það hefði verið gert í tak
við þarfir samfélagsins á þeim tíma
eins og núna í Íslandi í seinni tíð.
Landnýting á Íslandi hefði breyst
mikið síðustu árataugina, einkum
vegna vaxandi atvinnugreina eins
og ferðaþjónustunnar. Uppbygg­
ing náttúru­ og umhverfisfræða við
Landbúnaðarháskólann hefði því
verið eðlileg þróun gamla Bænda­
skólans á Hvanneyri.
Kom með grænar
áherslur í námið
Anna Guðrún, sem ólst upp í
Reykjavík, segist snemma hafa ver­
ið send í sveit og fengið þar áhuga á
skepnum og búskap. Hún lauk bæði
stúdentsprófi frá MH og búfræði­
prófi frá Bændaskólanum vorið
1977. Anna Guðrún hóf nám við
landbúnaðarháskólann í Ási í Nor­
egi sama haust í náttúrunýtingu og
náttúruvernd (naturforvaltning) og
lauk þar meistaranámi vorið 1981.
Eftir að hafa stundað doktorsnám
við sama skóla í tvö ár ákvað hún að
söðla um og hélt til Utah í Banda­
ríkjunum í ársbyrjun 1984. „Ég lauk
þar fyrst meistaranámi í úthagavist­
fræði, með áherslu á beit og síðan
doktorsnámi í sömu fræðum haust­
ið 1988. Ég starfaði svo við Land­
græðsluna í ár en hélt síðan til Bret­
lands og var þar við beitarrannsókn­
ir í beitarfræðum næstu tvö árin“,
segir Anna Guðrún. Að Hvanneyri
kom hún svo vorið 1992 og tók þá
við stöðu aðalkennara í búfjárrækt
við Búvísindadeild Bændaskólans.
„Á þeim tíma var tekið inn í búvís­
indadeildina annað hvert ár og við
vorum fjórir aðalkennararnir við
deildina, hver á sínu sviði. Ég lagði
áherslu á að færa „grænar áherslur“
inn í námið; með kennslu í vist­
fræði, landnýtingu og beitarfræði
auk þess sem ég kom inn kennslu
í heimspeki og siðfræði náttúr­
unnar. Landnýtingarbraut var síð­
an stofnuð árið 2000, við hliðina á
Búvísindabrautinni og á sama tíma
var einnig byrjað að kenna á Um­
hverfisskipulagsbraut. Þegar Land­
búnaðarháskóli Íslands var stofn­
aður árið 2005 var síðan ákveðið
að breyta Landnýtingarbrautinni í
Náttúru­ og umhverfisfræðibraut.
Fyrirmyndin var í raun Náttúru­
nýtingar og náttúruverndarbrautin
sem ég hafði sjálf numið við í Ási
í Noregi á sínum tíma, aðlöguð að
íslenskum aðstæðum.“
Samspil manns, náttúru
og umhverfis
En af hverju Náttúru­ og Umhverf­
isfræði? Anna Guðrún segir að
námið við Náttúru­ og umhverfis­
fræðibrautina sé mjög þverfaglegt.
Tekið sé ekki einungis á hinum líf­
ræna þætti, það er líffræðinni, held­
ur einnig þeim þáttum sem hafa
áhrif á lífríkið svo sem jarðfræði,
veðurfræði og landnýtingu. Þann­
ig sé lagður skilningur á samspili
manns, náttúru og umhverfis og
þar með íslenskra vistkerfa. Þessi
breiða nálgun hafi sýnt sig að vera
kjörin fyrir þá sem hyggjast afla
sér kennsluréttinda í náttúrufræð­
um á grunn­ og framhaldsskóla­
stigi og einnig góð undirstaða fyrir
allt framhaldsnám í náttúruvísind­
um. Námið henti vel fyrir marg­
vísleg störf sem krefjast sérþekk­
ingar á íslenskri náttúru, s.s. um­
sjón, stjórn og skipulagi umhverf­
ismála og landnýtingar, sjálfbærri
nýtingu náttúrunnar, eftirliti og
umsjón með náttúruverndarsvæð­
um og við gerð mats á umhverfisá­
hrifum. Anna Guðrún bendir á að
ásókn í íslenska náttúru hafi marg­
faldast. Það kalli á betri og almenn­
ari þekkingu á náttúrunni, verð­
mætum hennar og verndargildum
og áhrifum mismunandi nýtingar.
Með þetta í huga geti nemendur
valið á milli fjögurra áherslna innan
Náttúru­ og umhverfisfræðibraut­
ar. Það eru almenn náttúrufræði,
náttúrunýting, þjóðgarðar­vernd­
arsvæði og náttúra og saga. Frek­
ari upplýsingar er að finna á heima­
síðu Landbúnaðarháskólans (www.
lbhi.is).
Verðum að geta lesið
náttúruna
Anna Guðrún segir að vandað sé
til kennslunnar á Náttúru­ og um­
hverfisbraut eins og frekast er kost­
ur. Námið hafi fengið fulla viður­
kenningu menntamálaráðuneytis­
ins, eftir úttekt erlendra aðila sam­
kvæmt alþjóðlegum stöðlum. „Við
höfum sérfræðinga innan dyra
svo sem í plöntum, jarðvegi, land­
nýtingu og umhverfismálum. Við
erum með samstarfssamninga við
Náttúrufræðistofnun, Háskóla Ís­
lands, Veiðimálastofnun og Nátt­
úrustofurnar út um allt land um
tiltekna kennslu og leiðbeiningar
í verkefnum við nemendur. Þetta
samstarf er mjög gott og gefandi.
Í öllu þessu leggjum við áherslu á
íslenska náttúru, sérstöðu henn­
ar og fáum til kennslu sérfræðinga
sem eru að vinna í rannsóknum.
Við leggjum mikla áherslu á sum­
arkúrsa og útiverkefni, enda ómet­
anlegt að vera staðsett þar sem við
„Sóum minna – nýtum meira“
er yfirskrift ráðstefnu um lífræn­
an úrgang sem haldin verður í
Gunnarsholti á Rangárvöllum
föstudaginn 20. mars kl. 10­17.
„Fjallað verður á margvíslegan
hátt um þá möguleika sem fel­
ast í nýtingu lífræns úrgangs,
meðal annars til skógræktar og
landgræðslu. Í hádegishléi verð­
ur í boði léttur málsverður,“ seg­
ir í tilkynningu frá Landgræðsl­
unni.
Viðfangsefni ráðstefnunnar er
nýting þeirra verðmæta sem fel­
ast í lífrænum úrgangi. Fjallað
verður um hugtökin úrgang og
hráefni og farið yfir stöðuna hér­
lendis, hvaða farvegir eru fyrir líf­
rænan úrgang og um lausnir sem
notaðar eru á ýmsum stöðum á
landinu. Rætt verður um lög og
reglugerðir, þróun vinnslutækni
og nýtingar, stefnumótun hjá
ríki og sveitarfélögum og hver
skuli draga vagninn í þessum
efnum. Sömuleiðis verða sagð­
ar reynslusögur af ræktun með
hjálp lífræns úrgangs, lífrænni
ræktun í Skaftholti í Skeiða­ og
Gnúpverjahreppi, notkun kjöt­
mjöls í Hekluskógum og land­
græðslu með kjötmjöli og gor.
Aðstandendur ráðstefnunn­
ar eru Sorpurðun Vesturlands,
Molta ehf. Samband íslenskra
sveitarfélaga og Samtök sunn­
lenskra sveitarfélaga ásamt
Landgræðslu ríkisins og Skóg­
rækt ríkisins. Ágúst Sigurðsson,
sveitarstjóri Rangárþings ytra,
verður ráðstefnustjóri. mm
Matvæli. Ljósm. Magnús Jóhannsson.
Ráðstefna um
lífrænan úrgang
Aukin ásókn í náttúruna kallar á meiri þekkingu
Spjallað við Önnu Guðrúnu Þórhallsdóttur um Náttúru- og umhverfisbrautina á Hvanneyri
erum, á Hvanneyri ,“ segir Anna
Guðrún. „Við verðum að geta les­
ið náttúruna, þar á meðal að gera
greinarmun á mosum og fléttum
sem Ísland er jú þakið. Hér á landi
er mjög umfangsmikil landnýting.
Þekking er forsendan fyrir því að
við getum stundað hana til lang­
frama. Það er að við höfum fólk
sem hefur góða þekkingu á nátt­
úrunni, áhrifum nýtingarinnar og
skilji mikilvægi sjálfbærrar nýtingar
fyrir framtíðina.“
Umræðan reynst
skólanum erfið
Anna Guðrún segir að umræð­
an síðustu árin hafi reynst Land­
búnaðarháskólanum mjög erfið,
Náttúru­ og umhverfisdeildinni
sem og öðrum deildum skólans.
Hún hafi ótvírætt komið niður á
aðsókn í skólann. „Við hefðum
gjarnan viljað fá til okkar fleiri
nemendur og vonumst til að
þeim fjölgi. Að jafnaði hafa verið
teknir inn í deildina um tólf nem­
endur á ári. Af þeim sem hafa út­
skrifast hafa 53% farið í fram­
haldsnám. Það er ótrúlega hátt
hlutfall. Ég held það sýni best að
okkar nám er gott og hvetur fólk
til að halda áfram og bæta enn við
í þekkingar­ og reynslubankann,“
segir Anna Guðrún Þórhallsdótt­
ir.
þá
Anna Guðrún Þórhallsdóttir prófessor
er námsbrautarstjóri Náttúru- og um-
hverfisbrautar Landbúnaðarháskóla
Íslands.
Sumarkúrs í plöntugreiningum á fyrsta ári, þar sem nemendur læra að þekkja
einstakar plöntur. Það gefur mikilvægan grunn fyrir námið við Náttúru- og um-
hverfisfræðibraut.
Bæjarstarfsmenn
til Malmö
AKRANES: Dagana 14. – 17.
maí næstkomandi fara 25 starfs­
menn Akranesbæjar í fræðslu­
ferð til borgarinnar Malmö í
Svíþjóð. Regína Ásvaldsdóttir
bæjastjóri lagði fram tillögu á
bæjarráðsfundi Akraness í síð­
ustu viku að starfsmönnunum
sem fara í ferðina yrði veitt leyfi
föstudaginn 15. maí. Samkvæmt
tillögunni er tilgangur ferðar­
innar „að auka hæfni og þekk­
ingu starfsmanna bæjarskrif­
stofunnar og veita þeim inn­
sýn í hvernig sambærileg störf
eru unnin í öðru landi og um
leið afla nýrra hugmynda sem
bætt geta starfsemina.“ Starfs­
fólk Akranesbæjar greiðir all­
an kostnað af ferðinni sjálft,
bæði úr eigin vasa en einnig
með framlögum úr fræðslusjóði
stéttarfélaganna. Tillagan var
samþykkt.
–mþh
Svipað atvinnu-
leysi milli mánaða
LANDIÐ: Skráð atvinnu­
leysi í liðnum febrúar var 3,6%
að meðaltali í landinu og voru
5.842 atvinnulausir í mán­
uðinum. Fjölgaði atvinnulaus­
um um 115 að meðaltali frá
janúar en hlutfallstala atvinnu­
leysis breyttist ekki milli mán­
aða. Í febrúar fjölgaði atvinnu­
lausum körlum um 19 frá janú­
ar en að meðaltali voru 2.840
karlar á atvinnuleysisskrá og var
atvinnuleysi 3,2% meðal karla.
Atvinnulausum konum fjölg­
aði um 96 frá janúar og voru
3.002 konur á atvinnuleysisskrá
og var atvinnuleysi 4,1% með­
al kvenna. Þetta kemur fram
í mánaðarlegu yfirliti Vinnu­
málastofnunar um atvinnu­
ástandið í landinu. Atvinnulaus­
um fjölgaði að meðaltali um 102
á höfuðborgarsvæðinu og var
atvinnuleysi þar 3,6% í febrúar.
Á landsbyggðinni fjölgaði at­
vinnulausum um 13 frá janúar.
Mest var atvinnuleysið á Suð­
urnesjum 5,7%. Fæstir voru án
atvinnu á Norðurlandi vestra,
2,6%, á Vesturlandi 2,7% og
2,8% á Austurlandi.
–þá
Betri afkoma
Faxafóhafna en
áætlað var
SV-LAND: Afkoma Faxaflóa­
hafna sf. árið 2014 var betri en
gert var ráð fyrir í fjárhagsáætl­
un. Þetta kemur fram í nýbirt­
um ársreikningi hafnasamlags­
ins fyrir síðasta ár. Tekjur voru
220,9 milljónum króna umfram
áætlun en rekstrarútgjöld voru
56,2 milljónum króna undir
áætluðum útgjöldum. Þá voru
fjármagnsliðir undir því sem
áætlað var í fjárhagsáætlun og
skýrist það af lækkun lána og
óverulegri verðbólgu. Rekstr­
arhagnaður fyrir fjármagnsliði
varð því meiri en áætlað hafði
verið, eða sem nemur 277 millj­
ónum króna. Gjaldamegin skýr­
ast frávikin af minni eignagjöld­
um og lægri afskriftum eigna en
gert var ráð fyrir. Í greinargerð
Gísla Gíslasonar hafnarstjóra
með ársreikningnum segir að
þegar á heildina sé litið er af­
koma Faxaflóahafna sf. vel við­
unandi og í aðalatriðum nokkru
betri en sú fjárhagsáætlun sem
lagt var upp með.
–þá