Dagblaðið Vísir - DV - 25.10.2019, Blaðsíða 55

TÍMAVÉLIN 5525. október 2019
leið tryggt öryggi forsetans og
fylgdarliðs hans. Þess vegna var
nauðsynlegt fyrir íslensk yfirvöld
að bregðast við þeim straumi
mótmælenda til landsins sem
var fyrirsjáanlegur,“ sagði hún og
benti á hve vel íslensk stjórnvöld
hefðu unnið að því að efla sam-
skipti við kínversk stjórnvöld.
„Hluti af því að byggja upp og
treysta samskipti ríkja er opin-
berar heimsóknir. Íslenskir ráða-
menn, forseti og ráðamenn hafa
á undanförnum árum haldið í
opinberar heimsóknir til Kína.
Það er eðlilegt að endurgjalda
slíkar heimsóknir og sýna kín-
versku þjóðinni að við tökum af
sömu gestrisni á móti þeirra full-
trúum. Ef lögreglunni tekst ekki
að tryggja öryggi erlendra þjóð-
höfðingja hér á landi í tengsl-
um við opinberar heimsóknir þá
er ljóst að það verður ekkert af
slíkum heimsóknum. Þannig að
við stöndum frammi fyrir þeirri
spurningu hvort eðlilegt sé að
friðsöm hreyfing geti með skipu-
lögðum aðgerðum og flutningi
á fjölda mótmælenda hingað til
lands haft þannig áhrif á ákvarð-
anir íslenskra stjórnvalda um
hverjir koma hingað í heimsókn.“
Hótuðu að beita valdi
Meðal þeirra Falun Gong-liða
sem haldið var í Flugstöð Leifs Ei-
ríkssonar var þýski námsmaður-
inn Peter Rechnagel. Hann sagði
í viðtali við DV að hann hefði ver-
ið í yfirheyrslum í sex klukku-
stundir. Bætti
hann við að lög-
reglan hefði þjar-
mað að honum og
ekki gefið honum
skýringu á hand-
tökunni.
„Ég kom úr
flugvélinni um
klukkan 3 eft-
ir hádegi og þegar
ég kom að vega-
bréfsárituninni
var ég fluttur í yfir-
heyrsluherbergi.
Þar var ég spurð-
ur um mína trú,
líf mitt og ýmissa
annarra persónu-
legra spurninga.
Þetta tók um klukkutíma og eft-
ir að hafa svarað þessum óþægi-
legu spurningum sögðu þeir mér
að fara,“ sagði Peter og bætti við
að hann hefði beðið lögregluna
um að tala við þýska sendiráðið.
Lögreglumenn lofuðu honum að
gera það en að Peter ætti að bíða
eftir lögfræðingi.
„Ég beið í tvær mínútur eftir
þessum lögfræðingi eða þar til
lögreglumennirnir komu aftur og
tjáðu mér að ég væri handtekinn.
Þá tóku þeir nánast allt af mér;
veskið, bakpokann, og þegar ég
neitaði að láta þá fá farsímann
minn hótuðu þeir að beita valdi
svo að ég lét hann af hendi,“ sagði
Peter. „Enn seinna komu þeir aft-
ur og tjáðu mér að ég væri ekki
handtekinn en ætti samt sem
áður að fara með næstu vél aftur
til Frankfurt.“
Peter var í stopulu sambandi
við Ragnar Aðalsteinsson lög-
fræðing meðan á þessu stóð.
Ragnar beitti sér einmitt mik-
ið fyrir Falun Gong-liða og taldi
það skýrt lögbrot að halda fólk-
inu föngnu. Þögul mótmæli voru
haldin fyrir utan Njarðvíkur-
skóla, þar sem 26 iðkendur voru
í haldi, til að sýna Falun Gong-
-liðum stuðning. Í frétt Morgun-
blaðsins um mótmælin stendur
til að mynda þetta:
„Mótmælendur lýstu furðu
sinni og vanþóknun á innilok-
un fólksins við Óskar Þórmunds-
son varðstjóra. Varðstjóri sagði að
fólkinu liði vel og hafnaði full-
yrðingum um að það væri í fang-
elsi; tæknilega séð væri það ekki
komið inn í landið og væri því „í
takmarki“ þar til fyrirmæli bær-
ust frá íslenskum stjórnvöldum
um annað.“
Lofuðu að hlýða lögreglu
Svo gerðist það síðla kvölds 11.
júní að Davíð Oddsson, þáver-
andi forsætisráðherra, Halldór
Ásgrímsson, þáverandi utanríkis-
ráðherra, og Sólveig Pétursdóttir,
þáverandi dómsmálaráðherra,
ákváðu að heimila öllum Falun
Gong-meðlimum sem voru í
haldi á Íslandi landgöngu.
„Í ljósi viðræðna hefur verið
samþykkt að lögregluyfirvöld taki
við yfirlýsingu framangreindra
talsmanna Falun Gong-félaga
þar sem þeir heita því að fara í
hvívetna að fyrirmælum lögreglu
meðan á heimsókn forseta Kína
hingað til lands stendur, virða ör-
yggissvæði og koma saman á sér-
stökum svæðum samþykktum af
lögreglu. Jafnframt hefur verið
ákveðið að veita landgöngu öll-
um þeim Falun Gong-meðlimum
sem dvalið hafa í dag í Flugstöð
Leifs Eiríkssonar og Njarðvíkur-
skóla að því tilskildu að þeir
undirriti samsvarandi yfirlýs-
ingu og að framan greinir. Íslensk
stjórnvöld hafa ákveðið að tak-
marka sem kostur er komu fleiri
meðlima Falun Gong á næstu
dögum,“ sagði í tilkynningu frá
stjórnvöldum.
Einn af þeim sem gagnrýndu
aðgerðir stjórnvalda í þessu máli
var Björn Bjarnason, sem þá var
oddviti minnihluta Sjálfstæðis-
flokks í borgarstjórn. Hann sagði
í pistli á heimasíðu sinni „harka-
legt að gera iðkendur Falun Gong
útlæga frá Íslandi, á meðan kín-
verski valdsmaðurinn er hér á
landi með miklu fylgdarliði sínu.“
Ferðamálafrömuðir höfðu einnig
áhyggjur af ástandinu, þar á með-
al Tómas Þór Tómasson, mark-
aðsstjóri Ferðamálaráðs.
„Óneitanlega hefur þetta ver-
ið töluvert rætt og menn spyrja
sig um umfang þessara aðgerða.
Það er engin launung á því að fólk
í ferðaþjónustunni hefur áhyggj-
ur af þessu og þeirri neikvæðu af-
spurn sem þetta kann að valda,“
sagði hann.
Ekki sanngjörn gagnrýni
Þann 15. júní var síðan efnt til
langþráðs mótmælafundar á
Austurvelli í tilefni af opinberri
heimsókn Jian Zemin, forseta
Kína. Um tvö þúsund manns tóku
þátt í fundinum sem ungliða-
hreyfingar stjórnmálaflokkanna
og námsmannahreyfingarnar
stóðu fyrir. Margir Falun Gong-
liðar tóku þátt í mótmælunum.
Áberandi voru á fundinum gul
mótmælaspjöld og borðar með
boðskap Falun Gong og margir
voru með svarta klúta fyrir munni
til marks um að tjáningarfrelsi
væru skorður settar í Kína. Fjöl-
margir fundarmenn lýstu einnig
yfir andúð sinni á framgöngu
stjórnvalda í málefnum fylgis-
manna Falun Gong.
Daginn áður hafði Jian Zemin
eytt deginum með þáverandi for-
seta Íslands, Ólafi Ragnari Gríms-
syni. Sagði Ólafur í samtali við DV
að fundur hefði verið árangursrík-
ur. Meðal þess sem var rætt voru
málefni er vörðuðu sjávarútveg,
jarðhita og ferðamennsku. Ólaf-
ur sagði mikilvægt fyrir íslensku
þjóðina að rækta samskiptin við
Kína og að ítarlegar umræður um
stöðu lýðræðis hefðu farið fram.
„Ég lýsti því fyrir forsetan-
um að hið opna lýðræðislega
samfélag væri mjög ríkur þáttur,
ekki aðeins í stjórnkerfi okkar Ís-
lendinga heldur einnig í viðhorf-
um okkar og menningu og að það
væri okkur kappsmál að leggja
áherslu á þessa þætti í viðræð-
um okkar við aðrar þjóðir,“ sagði
Ólafur. Hann gladdist yfir því að
Íslendingar hefðu tekið Falun
Gong-liðum opnum örmum.
„Mér finnst það í raun ekki
sanngjörn gagnrýni á stjórnvöld
að við höfum ekki gefið Falun
Gong tækifæri til þess að láta
rödd sína heyrast. Ég held að
margar mótmælendahreyfingar
hefðu fagnað því að hafa jafn
greiðan aðgang að fjölmiðlum
og fengið jafn víðtækan stuðn-
ing meðal þjóðarinnar og Falun
Gong hefur fengið á Íslandi.“
Hvernig gátu listar yfir
iðkendurna orðið til?
Nokkrum dögum síðar sendu
Falun Gong-iðkendur frá sér til-
kynningu og þökkuðu íslenskum
almenningi fyrir gestrisnina.
„Í hinum óvæntu og
ófyrirsjáanlegu erfiðleik-
um sem mættu okkur
hér, voru það þið, fólkið
á Íslandi og fjölmiðlar Ís-
lands, sem sýnduð okkur
fulla samstöðu og sam-
hygð. Samhygð til þess
að standa vörð um al-
heimssannindin, sann-
leiksiðkun, kærleika og
umburðarlyndi og til
varnar grundvallar-
réttindum og frelsi fólks
til skoðana, tjáningar
og samfélags. Við erum
ykkur innilega þakk-
lát fyrir að sýna kín-
verska einræðisherran-
um með sameiginlegu
átaki ykkar að mann-
réttindi og frelsi eru virt
í lýðræðissamfélagi.
Stuðningur ykkar hef-
ur sýnt heimsbyggðinni
að ofsóknirnar á hend-
ur Falun Gong eru
ekki einungis mann-
réttindamál heldur
einnig siðferðislegt mál.
Þið hafið sýnt öllum
heiminum að Íslendingar muni
undir öllum kringumstæðum
standa vörð um það sem er rétt.
Ótrúlega kröftugur stuðningur
ykkar hefur hjálpað öllum Falun
Gong-iðkendum í Kína að hljóta
áheyrn. Góðvild og styrkur allra
ykkar sem tókuð ykkur tíma til
þess að veita okkur lið og styðja
málstað okkar hefur snert okkur
djúpt. Þið verðið okkur ævinlega
hjartfólgin. Það sem þið gerðuð
til þess að styðja Falun Gong er
sögulegur minnisvarði um góð-
vild ykkar. Með dýpstu virðingu
þökkum við fólkinu á Íslandi.
Sameiginlega getum við haldið
á lofti grundvallaratriðunum,
sannleiksiðkun, kærleika og
umburðarlyndi og gert heim-
inn betri öllum til handa,“ sagði
meðal annars í tilkynningunni.
Þótt Falun Gong-liðar hefðu
horfið jafn fljótt á brott og þeir
komu skildi heimsókn þeirra eftir
sig margar spurningar í íslensku
samfélagi. Var það helst þessi
„svarti listi“ sem íslensk stjórn-
völd kokgleyptu frá þeim kín-
versku sem var umdeildur. Meðal
þeirra sem veltu fyrir sér aðgerð-
um stjórnvalda í heimsókn Falun
Gong var kennarinn og Falun
Gong-iðkandinn Þórdís Hauks-
dóttir, en hún skrifaði meðal
annars í skoðanapistli í Morgun-
blaðinu í júlí:
„Þeirri ákvörðun íslenskra
stjórnvalda að takmarka komu
Falun Gong-iðkenda til Íslands
var framfylgt með vafasamri að-
ferð. Hvernig gátu listar yfir iðk-
endurna orðið til? Eins og fyrr
var sagt er Falun Gong hvorki fé-
lag né skipulögð samtök af neinu
tagi, og skrá iðkendur því hvergi
nöfn sín, né sækja um aðild að
einu né neinu. Listarnir hljóta
því að hafa verið búnir til með
því að fylgjast með fólki, kom-
ast að nöfnum þess og skrá þau.
Ef íslensk stjórnvöld fengu ekki
umrædda lista frá stjórnvöld-
um í Kína hvaðan komu þeir þá?
Hvaða önnur ríki myndu leggja
á sig þá miklu vinnu sem felst
í því að leita uppi einstaklinga
sem leggja stund á ákveðið form
kínverskra æfinga til sjálfsrækt-
ar?“ n
Allir vinir Falun Gong-liðar héldu því
statt og stöðugt fram að heimsóknin yrði
friðsamleg.
Þetta eru æfingarnar Í helgarblaði DV
var farið yfir Falun Gong-æfingarnar.
Klassísk leiðtogaheimsókn Ólafu
r
sýndi forseta Kína meðal annars Þ
ingvelli.