Ársrit um starfsendurhæfingu - 2019, Síða 26

Já, það eru
ekki fordómar
lengur fyrir því
að vera í endur-
hæfingu hjá VIRK,
maður fann aðeins
fyrir því viðhorfi
í upphafi þessa
starfs. Það veit
enginn hver missir
heilsuna, það fer
ekki eftir stétt né
stöðu. Allir geta
misst heilsuna.“
geðræn vandamál þá spyr maður hvern
hann vilji hitta til að bæta líðanina – vill
hann til dæmis fara á námskeið eða í
einstaklingsviðtöl?
Sumir einstaklingar þurfa virkilega á því
að halda að rjúfa félagslega einangrun en
eru ekki tilbúnir að fara strax í samtals-
meðferð hjá sálfræðingi eða í þverfaglega
endurhæfingu. Þá er það í lagi – þetta
tekur stundum sinn tíma að þróast. Svo
er hin hliðin – að vilja gera allt í einu, það
er heldur ekki gott. Þeir sem eru í starfs-
endurhæfingu eru þar vegna þess að þeir
hafa ekki fulla starfsgetu, það er ekki
gott að hafa of stífa dagskrá. Hinn gullni
meðalvegur er bestur.“
Kulnunareinkenni tíðari
nú en áður
Hvernig gengur að fá hlutastörf fyrir
fólk sem kemur úr endurhæfingu?
„Það hefur ekki gengið sérstaklega vel. Á
móti kemur að einstaklingar sem verið hafa
í endurhæfingu hjá VIRK og finna sig til-
búna til að reyna sig á vinnumarkaðinum
hafa stokkið á störf sem auglýst hafa verið
og líkjast þeim vinnustöðum þar sem við-
komandi hefur verið í vinnuprófunum. Slíkar
prófanir standa frá átta og upp í tólf vikur.
Einstaklingar sem til okkar leita glíma
ýmist við geðræn vandamál eða heilsuleysi
af líkamlegum toga og stundum fer þetta
saman. Manneskja sem upplifir mikla
verki líður líka illa andlega. Við ráðgjafarnir
höldum utan um alla þræði og sjáum til
þess að endurhæfingin skili árangri. Við
erum í góðu sambandi við úrræðaaðila.
Ef einstaklingur mætir illa ræðum við það
við viðkomandi. Einstaklingar skrifa undir
þátttökusamning í upphafi þjónustu sem
felur í sér áttatíu prósent mætingu í viðtöl til
ráðgjafa og í þjónustu hjá öðrum fagaðilum
sem VIRK geiðir fyrir.
Komi fólk í þjónustu hjá VIRK og finnst hún
ekki vera að skila sér miklu þá er betra fyrir
einstaklinginn að fara í mat á vegum VIRK
til að skoða hvað veldur heldur en að hætta
í þjónustunni. Við matið kemur í ljós hvort
starfsendurhæfing er fullreynd eða ekki.
Mjög margir leita eftir endurhæfingarlífeyri
meðan á meðferð stendur og fá hann.“
Verður þú vör við að einkenni kulnunar
hafi aukist?
„Mín tilfinning er að kulnunareinkenni
séu algengari núna en þegar ég byrjaði að
vinna hjá VIRK.“
Finnst þér starfsemi VIRK hafa breyst
mikið á þeim átta árum sem þú hefur
starfað þar?
„Já mjög mikið. Ákveðið verklag hefur
smám saman komist á sem gagnast okkur
öllum sem vinnum hjá VIRK. Það er gott
að verklagið er eins allsstaðar á landinu.
Konur er heldur fleiri í endurhæfingu hjá
VIRK. Þær eru líklega duglegri að leita sér
aðstoðar – og að minni hyggju almennt
lausnamiðaðari.“
Minni fordómar og
opnari umræða
Koma margir til ykkar sem hafa
sjálfsvígshugsanir?
„Nei, þeir eru ekki margir en það eru þó
líklega einna erfiðustu tilvikin. Slíkt kemur í
ljós í skimunarspurningum sem fólk svarar
áður en það kemur til okkar.“
Telur þú að VIRK hafi leitt til opnari
umræðu meðal almennings um
heilsuvanda?
„Já, það eru ekki fordómar lengur gagnvart
því að vera í endurhæfingu hjá VIRK.
Maður fann aðeins fyrir slíku viðhorfi í
upphafi þessa starfs. Það veit enginn hver
missir heilsuna, það fer ekki eftir stétt né
stöðu. Allir geta misst heilsuna.“
Hvernig gengur þér sjálfri að halda heilsu
undir álagi?
„Ég tek auðvitað oft inn á mig erfiðleika
annarra í einhverjum mæli. En ég ákvað
það þegar ég fór að vinna í þessum geira
fyrir mörgum árum að taka vinnuna ekki
með mér heim að lokum vinnudegi. Þetta
tókst mér að tileinka mér. Þannig sá ég fyrir
mér að verða langlífari í starfi. Ella myndi
ég „brenna út“ eins og það er kallað. Við
ráðgjafar hjá VIRK eigum kost á því að
fara í handleiðslu hjá sálfræðingi ef illa
gengur með tiltekin mál. Ég hef nýtt mér
það og hefur það reynst vel. Ég vil koma
því á framfæri við alla þá sem eru úti á
vinnumarkaðinum að huga að eigin líðan
með hollu mataræði og reglulegri hreyfingu
til að njóta sín í lífi og starfi. Allt í hófi – það
er best.“
Texti: Guðrún Guðlaugsdóttir
26 virk.is