Ársrit um starfsendurhæfingu - 2019, Blaðsíða 56

Jákvæð forysta
Kim Cameron5, prófessor við háskólann í
Michigan og stofnandi Center for Positive
Organizations, setti fram hugtakið jákvæð
forysta sem á rætur sínar að rekja til jákvæðrar
sálfræði. Cameron skilgreinir jákvæða forystu
út frá fjórum þáttum: jákvæðu starfsumhverfi,
jákvæðum tengslum, jákvæðum samskiptum
og jákvæðum tilgangi. Hann hvetur stjórn-
endur til að skapa jákvætt starfsumhverfi
sem gerir öllum starfsmönnum kleift að fara
fram úr væntingum og ná stöðugum góðum
árangri. Með því að einblína á styrkleika og
hæfileika fólks fær það að blómstra og njóta
sín. Cameron bendir á að stjórnendur verði
að þróa og viðhalda jákvæðum samskiptum
en einnig að nýta tækifæri sem felast í
neikvæðum atburðum og læra af þeim.
Áhrifaríkur stjórnandi hvetur starfsmenn
til að setja sér jákvæð háleit markmið sem
einblína á möguleika og tækifæri. Til að
skapa það sem Cameron kallar „gnægð
jákvæðrar menningar“ þarf stjórnandi síðast
en ekki síst að passa vel upp á sjálfan sig og
sýna gott fordæmi.
Í rannsóknum sínum hefur Cameron sýnt
fram á að þegar fólk finnur jákvæðan tilgang
með því sem það er að gera nær það að
blómstra í starfi auk þess sem það mælist
með minni streitu. Veikindadagar eru færri
hjá þeim sem upplifa starfið mikilvægt,
þeir sýna meiri áhuga, eru ánægðari og
endast lengur í starfi. Þeir hafa líka hærri
siðferðiskennd. Jákvæð forysta hefur því
mjög jákvæð áhrif á líðan starfsmanna.
Undirstaðan í kenningum Camerons er að
allar lifandi verur hafi náttúrulega tilhneigingu
til að snúa sér að jákvæðri orku (ljósi) og frá
neikvæðri orku (myrkri). Í náttúrunni er það
kallað ljósleitni þegar plöntur vaxa í átt að
ljósi og á vinnustöðum á sama fyrirbærið
einnig við. Við erum sem dæmi mun betri
í að vinna úr jákvæðum upplýsingum en
neikvæðum. Við verjum 20% meiri tíma
í að hugsa um jákvæðar fullyrðingar en
neikvæðar og 50% meiri tíma í að hugsa
um jákvæðar fullyrðingar en hlutlausar.
Við eigum einnig auðveldara með að muna
jákvæðar upplýsingar. Jákvæð orð hafa
hærri tíðni í öllum þeim tungumálum sem
hafa verið rannsökuð hingað til. Fjölmargar
rannsóknir hafa einnig sýnt fram á hvernig
jákvæðni lengir lífið. Fræg er rannsókn
David Snowden og félaga 6 sem skoðuðu
dagbækur 180 nunna við Systraskóla Notre
Dame og komust að því að þær nunnur sem
notuðu jákvæð orð til að lýsa líðan sinni á
þrítugsaldri lifðu yfirleitt 12 árum lengur en
þær sem lýstu leiða, vonleysi og svartsýni7.
Ofangreindar niðurstöður samræmast
„breikka og byggja“ (e. broaden and build)
kenningu Barbara Fredrickson8 en sam-
kvæmt henni þrengja neikvæðar tilfinningar
fókusinn á meðan jákvæðar tilfinningar víkka
sjóndeildarhringinn. Það að upplifa jákvæðar
tilfinningar eins og vellíðan gerir okkur
færari um að tengjast öðrum, stuðlar að
hugmyndaauðgi og sköpun auk þess sem við
erum úrræðabetri og þolum frekar mótlæti.
Positive
climate
Positive
communication
Positive
meaning
Positive
relationship
Góðir stjórnendur leggja áherslu á greið og opin
samskipti og hlusta með opnum huga á þarfir,
væntingar og hugmyndir starfsmanna.
Góðir stjórnendur tryggja gott aðgengi að sér
þannig að auðvelt sé fyrir starfsmenn að leita
til þeirra.
Góðir stjórnendur tryggja að starfsmenn viti til
hvers sé ætlast af þeim í starfi.
Góðir stjórnendur meta starfsmenn að
verðleikum og veita þeim viðurkenningu
fyrir vel unnin störf. Það er mikilvægt fyrir
starfsmenn að finna að þeir skipti máli.
Góðir stjórnendur veita uppbyggilega endurgjöf
á það sem betur má fara hjá starfsmönnum og
taka á krefjandi starfsmannamálum af festu
og ábyrgð.
Góðir stjórnendur gefa starfsmönnum svigrúm til að
prófa hluti og gera mistök án þess að þeim sé
refsað fyrir.
Góðir stjórnendur veita starfsmönnum sínum stuðning.
Góðir stjórnendur huga að velferð starfsmanna,
m.a. með því að tryggja að vinnuálagið sé sanngjarnt
og gera starfsmönnum kleift að samþætta starf- og
fjölskylduábyrgð.
Góðir stjórnendur treysta starfsmönnum sínum, veita
þeim umboð til athafna og styðja við sjálfræði þeirra.
Góðir stjórnendur leggja áherslu á stöðugan lærdóm og
hvetja starfsmenn til að þróast í starfi.
Góð stjórnun stuðlar að vellíðan
Fjórir þættir jákvæðrar forystu (Cameron, 2012).
56 virk.is