Læknablaðið - nov. 2018, Síða 12

492 LÆKNAblaðið 2018/104
ast sem STEMI. Sjúklingar með trópónínhækkun án ST­hækkunar
á hjartariti voru flokkaðir sem NSTEMI þegar aðrar skýringar á
trópónínhækkun höfðu verið útilokaðar.13 Þeir sem bjuggu er­
lendis voru útilokaðir. Í þeim tilvikum sem sami sjúklingur var
greindur með kransæðastíflu oftar en einu sinni árið 2006 réð sú
greining sem kom fyrst hópaskiptingunni. Þeir sem létust á fyrstu
24 klukkustundunum eftir komu á Landspítala voru útilokaðir
í rannsókninni þar sem skráning var ekki stöðluð á því hverjir
þeirra flokkuðust sem dauðsföll utan sjúkrahúss.
Endapunktur rannsóknarinnar var andlát af hvaða orsök sem
er. Sjúklingum var fylgt eftir fram til 1. janúar 2015 og upplýs­
ingar um dánardag voru fengnar frá dánarmeinaskrá Hagstofu,
síðar Embættis landlæknis. Samsettur endapunktur samanstóð af
andláti af hvaða orsök sem er ásamt endurinnlögn vegna hjarta­
dreps. Upplýsingar um endurinnlagnir vegna hjartadreps (ICD:
I21.0, I21.1, I21.9, I21.4) voru fengnar úr sjúkraskrárkerfi Landspít­
ala. Vegna hárrar dánartíðni NSTEMI­ og STEMI­sjúklinga fyrsta
mánuðinn eftir innlögn voru þeir sem létust fyrstu 28 dagana í
báðum hópum teknir út fyrir aldursleiðréttingu. Þessi afklipping
samsvarar því að eftirfylgni hefði náð til þeirra sem lifðu af hjarta­
áfallið. Alls voru 34 NSTEMI­sjúklingar og 19 STEMI­sjúklingar
teknir út við samanburð vegna þessarra skilmerkja.
Áhættuþættirnir háþrýstingur, reykingasaga, fjölskyldusaga,
blóðfituröskun og sykursýki voru skráðir til að meta áhrif þeirra
á langtímalifun. Áhættuþættir voru skráðir samkvæmt skráning­
um í Sögukerfi Landspítala. Einstaklingar með háþrýsting voru
þeir sem voru á blóðþrýstingslækkandi lyfjum við fyrstu inn­
lögn, höfðu sögu um háan blóðþrýsting eða voru greindir með
háþrýsting í legu. Reykingasögu var skipt upp í tvo flokka, annars
vegar þeir einstaklingar sem reyktu við innlögn og hins vegar þeir
sem höfðu aldrei reykt eða höfðu hætt að reykja meira en 30 dögum
fyrir innlögn. Blóðfituröskun var skilgreind sem heildarkólesteról
í blóði yfir 7,0 mmól/l eða einstaklingar á blóðfitulækkandi lyfjum.
Sykursýki var skráð með sömu skilmerkjum og háþrýstingur.
Tölfræðileg úrvinnsla var unnin í RStudio (Version 0.98.1091).
Nýgengisútreikningar byggðust á fjölda landsmanna 31. desem­
ber 2005. Lifunargreiningar voru framkvæmdar til að kanna lang­
tímalifun einstaklinga og Kaplan­Meier gröf teiknuð fyrir bæði
NSTEMI og STEMI. Munur milli lifunar NSTEMI og STEMI var
metinn með log­rank prófi. Cox­aðhvarfsgreining var notuð til að
leiðrétta fyrir aldri, kyni og áhættuþáttum. Einþátta­ og fjölþátta
aðhvarfsgreining voru bæði notuð til að meta áhrif hverrar breytu
fyrir sig. T­próf voru notuð til að kanna mun á meðalaldri milli
hópa. Kí­kvaðrat próf var notað til að bera saman flokkabreytur.
P<0,05 var notað sem mælikvarði á tölfræðilega marktækan mun
milli hópa.
Við upphaf rannsóknar lá fyrir leyfi frá vísindasiðanefnd (VSN­
14­179) og yfirlækni hjartadeildar.
Niðurstöður
Árið 2006 var 469 sjúklingum gefin sjúkdómsgreiningin bráð
kransæðastífla á Landspítala. Í 288 tilvikum var greind NSTEMI
og 181 sinni STEMI. Þar af voru 7 með NSTEMI og 9 með STEMI
útilokaðir vegna búsetu erlendis. Sex einstaklingar greindust bæði
með NSTEMI og STEMI árið 2006. Fyrsta greining var NSTEMI
hjá 280 einstaklingum og STEMI hjá 167 einstaklingum. Í þessari
rannsókn voru því 447 sjúklingar með bráða kransæðastíflu rann­
sakaðir. Við samanburð á lifun milli NSTEMI og STEMI voru 246
NSTEMI­sjúklingar sem lifðu af fyrstu 28 dagana og 148 STEMI­
sjúklingar.
Af rannsóknarhópnum greindust 293 karlar og 154 konur með
bráða kransæðastíflu. Lýðfræðilegar upplýsingar og fjöldi áhættu­
þátta rannsóknarþýðisins má sjá í töflu II. Þar sem skráning var
afturskyggn er um að ræða nokkra vanskráningu áhættuþátta.
Enginn marktækur munur reyndist á kynjahlutfalli NSTEMI­ og
STEMI­sjúklinga.
R A N N S Ó K N
Tafla I. Erlendar lifunarrannsóknir, %.
Land NSTEMI
4 ára lifun
NSTEMI
5 ára lifun
STEMI
4 ára lifun
STEMI
5 ára lifun
PRAIS UK
Registry10
Bretland 77,4
Fabio Vagnarelli
et al11
Ítalía 58 63,6
Vogel et al27 Austurríki 57,9
Terkelsen et al9 Danmörk 50 70
Þessi rannsókn Ísland 55 51 78 77
Tafla II. Lýðfræðilegar upplýsingar rannsóknarþýðis, (%).
NSTEMI n=280 STEMI n=167 p-gildi
Kyn
Karlar
Konur
Meðalaldur (ár)
Alls
Karlar
Konur
176 (62,9)
104 (37,1)
73,0
69,9
78,3
117 (70,1)
50 (29,9)
65,3
63,1
70,4
n.s.
<0,01
<0,01
<0,01
Háþrýstingur
Með háþrýsting
Án
Óþekkt
195 (69,6)
63 (22,5)
22 (7,9)
88 (52,7)
61 (36,5)
18 (10,8)
<0,01
Reykingasaga
Reykir
Aldrei reykt/hættir*
Óþekkt
64 (22,9)
190 (67,9)
26 (9,3)
68 (40,7)
85 (50,9)
14 (8,4)
<0,01
<0,01
Fjölskyldusaga
Með sögu
Án sögu
Óþekkt
112 (40)
82 (29,3)
86 (30,7)
73 (43,7)
55 (32,9)
39 (23,4)
1
Blóðfituröskun
Með röskun
Án sögu
Óþekkt
122 (43,6)
86 (30,7)
72 (25,7)
48 (28,7)
88 (52,7)
31 (18,7)
<0,01
Sykursýki
Með
Án
Óþekkt
60 (21,4)
162 (57,9)
58 (20,7)
18 (10,8)
132 (79,0)
17 (10,2)
<0,01
n.s.: ekki tölfræðilega marktækur munur milli hópa.
*Þeir sem hættu að reykja >30 dögum fyrir innlögn töldust vera hættir að reykja.