Læknablaðið - nóv. 2018, Blaðsíða 49

LÆKNAblaðið 2018/104 529
MARITA DEBESS MAGNUSSEN varði
doktorsritgerð sína í líf­ og læknavísindum
við læknadeild Háskóla Íslands 21. sept­
ember. Ritgerðin heitir: Sýklalyfjaónæmi
hjá Streptococcus pneumoniae, Streptococcus
pyogenes og Escherichia coli í Færeyjum, tengsl
við sýklalyfjanotkun og samanburður við Ís-
land og Danmörku.
Andmælendur voru Anders Koch, sér­
fræðilæknir í smitsjúkdómum og faralds­
fræði við Statens Serum Institut, Kaup­
mannahöfn og Valtýr Stefánsson Thors,
sérfræðilæknir í smitsjúkdómum barna,
Barnaspítala Hringsins.
Umsjónarkennari og leiðbeinandi var
Karl G. Kristinsson, prófessor. Auk þeirra
sátu í doktorsnefnd Helga Erlendsdóttir
lífeindafræðingur, Pál Magni Weihe, yfir­
læknir, Shahin Gaini, yfirlæknir og Þórólf­
ur Guðnason, sóttvarnalæknir.
Ágrip af rannsókn
Landfræðileg einangrun Færeyja gerir
eyjaklasann að ákjósanlegum stað fyrir
rannsóknir á beratíðni baktería, klónasam­
setningu þeirra og bólusetningarannsókn­
ir. Engu að síður hafa slíkar rannsóknir
ekki verið fyrir hendi og takmarkaður
aðgangur að nauðsynlegum gögnum hef­
ur hamlað slíkum rannsóknum. Þau nýju
gögn og greiningar sem birtast í þessari
ritgerð gefa mikilvægar upplýsingar um
sýklalyfjaónæmi hjá þremur meinvaldandi
bakteríum í mönnum í Færeyjum – strept­
ókokkum af flokki A (GAS), Escherichia coli
og pneumókokkum. Álykta má að tengslin
á milli sýklalyfjaónæmis hjá E. coli og
sýklalyfjanotkunar réttlæti endurmat á
stefnu við val á sýklalyfjum við þvag­
færasýkingum. Beratíðni pneumókokka
í börnum á leikskólum var lág og sýkla­
lyfjaónæmi sjaldgæft. Algengi pneumó­
kokka með minnkað næmi fyrir penisillíni
var lágt í samanburði við Ísland og Dan­
mörku. Bólusetningaráætlunin frá 2008
virðist hafa fækkað bóluefnishjúpgerðum
í ífarandi sýkingum og auk þess eru vís­
bendingar um breytingar á algengi tiltek­
inna hjúpgerða pneumókokka í berum.
Tölfræðilíkan um þróun sýklalyfja ónæmis
hjá E. coli auðveldar okkur að gera raun­
hæfar spár um þróun ónæmis samfara
aukinni sölu sýklalyfja og gæti gagnast
öðrum þjóðum í eftirliti þeirra með
sýklalyfjaónæmi. Með því að bera saman
niðurstöður tengdar færeysku þjóðinni við
niðurstöður nágrannalandanna Íslands og
Danmerkur, hefur nú i fyrsta sinn fengist
mat á stöðu Færeyja í samhengi við þá
alheimsógn sem steðjar af fjölónæmum
bakteríum.
Doktorsefnið
Marita Debess Magnussen (1975) fékk
meistaragráðu frá London School of
Hygiene and Tropical Medicine, Uni­
versity of London. Hún rekur og er fram­
kvæmdastjóri sjálfstæðrar rannsóknastofu
í Færeyjum og kennir örverufræði við
háskólann þar.
Guðmundur Hrafn Guðmundsson, doktorinn nýi: Amaranta Ú. Armesto Jiminez og Gisli Jenkins. Myndir Kristinn
Ingvarsson.
Valtýr Stefánsson Thors, nýdoktorinn Marita Debess Magnussen og Anders Koch.