Læknablaðið - jún. 2019, Blaðsíða 13

LÆKNAblaðið 2019/105 269
R A N N S Ó K N
greiningu. Hvert fætt barn var talið sem ein fæðing, það er ef kona
fæddi tvisvar, eða tvíbura, var hún talin tvisvar þegar breytur um
sjúkdóma voru skoðaðar.
Til viðmiðunar við konurnar úr ICEBIO var fenginn við­
miðunarhópur frá Fæðingaskrá. Fyrir hverja fæðingu konu með
alvarlegan liðbólgusjúkdóm voru fundnar, með slembivali, fjórar
fæðingar heilbrigðra kvenna sem paraðar voru eftir aldri móður
við fæðingu (± 5 ár) og hvort móðirin var frumbyrja eða fjölbyrja.
Heilbrigðar konur voru skilgreindar sem konur sem ekki höfðu
skráða langvinna sjúkdóma í Fæðingarskrá (tafla I). Viðmiðunar­
fæðingarnar áttu sér stað á svipuðum árstíma og fæðing konunnar
með alvarlegan liðbólgusjúkdóm.
Við úrvinnslu gagna var notað tölfræðiforritið „R“. Notuð var
lógistísk aðhvarfsgreining til að reikna gagnlíkindahlutföll fyrir
hættu á fyrirburafæðingu, keisaraskurði, lágri Apgar­einkunn
eftir 5 mínútur og lágri fæðingarþyngd. Fyrirburafæðing var
skilgreind sem fæðing fyrir 37 vikna meðgöngulengd. Notuð var
meðgöngulengd reiknuð út frá ómskoðun, en í þeim tilvikum þar
sem þær upplýsingar lágu ekki fyrir var notuð meðgöngulengd
reiknuð út frá síðustu tíðablæðingum. Til keisaraskurða voru tald­
ir bæði valkeisaraskurðir (O82.0) og bráðakeisaraskurðir (O82.1).
Lág Apgar­einkunn var skilgreind sem undir 7 við 5 mínútur, en
Apgar­einkunn er gefin af ljósmóður eða lækni á fæðingarstofunni
og er reiknuð út frá 5 klínískum þáttum sem hver um sig gefur
0­2 stig. Þessir 5 þættir eru hjartsláttur, öndun, vöðvaspenna, svar
við ertingu og litarháttur. Lág fæðingarþyngd var skilgreind sem
þyngd undir 2500 g við fæðingu. Ávallt var reiknað líkindahlutfall
fyrir allar fæðingar rannsóknarhópsins í heild samanborið við
Tafla II. Bakgrunnsbreytur fyrir þýði og viðmið skipt upp eftir sjúkdómum. Fjöldi (%).
Iktsýki
(n=361)
Viðmið iktsýki
(n=1446)
Sóragigt
(n=250)
Viðmið
sóragigtar
(n=1004)
Hryggikt
(n=132)
Viðmið
hryggiktar
(n=532)
Óskilgreind
liðbólga
(n=58)
Viðmið
óskilgr.
liðbólgu
(n=232)
Öll viðmið
(n=3214)
Aldur móður
16-20 ára 19 (5,3) 83 (5,7) 20 (8,0) 87 (8,7) 7 (5,3) 30 (5,6) 4 (6,9) 16 (6,9) 216 (6,7)
21-25 ára 72 (19,9) 305 (21,1) 75 (30,0) 286 (28,5) 37 (28,0) 118 (22,2) 18 (31,0) 62 (26,7) 771 (24,0)
26-30 ára 114 (31,6) 513 (35,5) 81 (32,4) 333 (33,2) 39 (29,5) 182 (34,2) 21 (36,2) 81 (34,9) 1109 (34,5)
31-35 ára 107 (29,6) 376 (26,0) 47 (18,8) 228 (22,7) 28 (21,2) 139 (26,1) 8 (13,8) 48 (20,7) 791 (24,6)
36-40 ára 39 (10,8) 150 (10,4) 24 (9,6) 67 (6,7) 17 (12,9) 58 (10,9) 5 (8,6) 21 (9,1) 296 (9,2)
41-47 ára 10 (2,8) 19 (1,3) 3 (1,2) 3 (0,3) 4 (3,0) 5 (0,9) 2 (3,4) 4 (1,7) 31 (1,0)
Starf móður
Í vinnu/námi 346 (95,8) 1410 (97,5) 233 (93,2) 968 (96,4) 125 (94,7) 500 (94,0) 54 (93,1) 223 (96,1) 3101 (96,5)
Frumbyrja/fjölbyrja
Frumbyrja 119 (33,0) 478 (33,1) 92 (36,8) 368 (36,7) 49 (37,1) 200 (37,6) 21 (36,2) 84 (36,2) 1130 (35,2)
Fjölbyrja 242 (67,0) 968 (66,9) 158 (63,2) 636 (63,3) 83 (62,9) 332 (62,4) 37 (63,8) 148 (63,8) 2084 (64,8)
Meðgöngulengd
>40 vikur 118 (32,7) 490 (33,9) 71 (28,4) 303 (30,2) 38 (28,8) 180 (33,8) 11 (19,0) 67 (28,9) 1040 (32,4)
37-40 vikur 220 (60,9) 889 (61,5) 172 (68,8) 649 (64,6) 87 (65,9) 330 (62,0) 44 (75,9) 154 (66,4) 2022 (62,9)
Fyrirburar (<37 vikur) 23 (6,4) 67 (4,6) 7 (2,8) 52 (5,2) 7 (5,3) 22 (4,1) 3 (5,2) 11 (4,7) 152 (4,7)
Fæðingarmáti
Sjálfkrafa leggangafæðing 219 (60,7) 904 (62,5) 135 (54,0) 678 (67,5) 80 (60,6) 359 (67,5) 39 (67,2) 164 (70,7) 2105 (65,5)
Áhaldafæðing 25 (6,9) 100 (6,9) 17 (6,8) 65 (6,5) 6 (4,5) 47 (8,8) 3 (5,2) 17 (7,3) 229 (7,1)
Keisaraskurður 66 (18,3) 212 (14,7) 59 (23,6) 133 (13,2) 31 (23,5) 78 (14,7) 13 (22,4) 37 (15,9) 460 (14,3)
Valkeisari* 31 (47,0) 100 (47,2) 23 (39,0) 60 (45,1) 15 (48,4) 28 (35,9) 9 (69,2) 16 (43,2) 204 (44,3)
Bráðakeisari* 35 (53,0) 112 (52,8) 36 (61,1) 73 (54,9) 16 (51,6) 49 (62,8) 4 (40,8) 21(56,8) 255 (55,4)
Ekki skráð 51 (14,1) 230 (15,9) 39 (15,6) 128 (12,8) 15 (11,4) 48 (9,0) 3 (5,2) 14 (6,0) 420(13,1)
Framköllun fæðingar 42 (11,6) 137 (9,5) 39 (15,6) 109 (10,9) 19 (14,4) 62 (11,7) 9 (15,5) 31 (13,4) 339 (10,5)
Lág Apgar-einkunn
Apgar 5 mín <7 8 (2,2) 32 (2,2) 5 (2,0) 25 (2,5) 4 (3,0) 15 (2,8) 2 (3,4) 5 (2,2) 77 (2,4)
Fæðingarþyngd
Lág (<2500g) 16 (4,4) 57 (3,9) 3 (1,2) 45 (4,5) 9 (6,8) 26 (4,9) 2 (3,4) 9 (3,9) 137 (4,3)
2500-4000g 276 (76,5) 1037 (71,7) 180 (72,0) 717 (71,4) 90 (68,2) 366 (68,8) 47 (81,0) 167 (72,0) 2287 (71,2)
Há (>4000g) 69 (19,1) 352 (24,3) 67 (26,8) 242 (24,1) 33 (25,0) 140 (26,3) 9 (15,6) 56 (24,1) 790 (24,6)
* Tölur í sviga vísa til hlutfalls af keisaraskurðum.