Bændablaðið - 12.04.2018, Qupperneq 4

4 Bændablaðið | Fimmtudagur 12. apríl 2018
Setning aðalfundar Landssamtaka sauðfjárbænda:
Stjórnvöld í viðræður við ESB um
viðbótartryggingar vegna salmonellu
Formaður Landssamtaka sláturleyfishafa vill fækka afurðastöðvum og heimild til samvinnu
Aðalfundur Landssamtaka
sauðfjárbænda (LS) 2018 var
haldinn á Hótel Sögu dagana 6. og
7. apríl síðastliðinn. Kristján Þór
Júlíusson landbúnaðarráðherra
upplýsti við setningu fundarins
að stjórnvöld hefðu hafið
undirbúning að viðræðum við
Evrópusambandið þar sem óskað
yrði eftir viðbótartryggingum
fyrir salmonellu í kjölfar EFTA-
dómsins frá í nóvember vegna
hráakjötsmálsins svokallaða.
Ágúst Torfi Hauksson, formaður
Landssamtaka sláturleyfishafa,
talaði í sínu erindi fyrir fækkun
sláturleyfishafa og mögulegu
samstarfi þeirra í framtíðinni.
Oddný Steina Valsdóttir,
formaður LS, setti fundinn og flutti
setningarræðu. Síðan tóku við
ávörp gesta, þeirra Kristjáns Þórs,
Sindra Sigurgeirssonar, formanns
Bændasamtaka Íslands, og Ágústar
Torfa Haukssonar.
Markaðsjöfnunarsjóður
sauðfjárbænda
Oddný ræddi vanda sauðfjárbænda í
sinni ræðu. Hún sagði að í löndunum
í kringum okkur væri skilningur
á því að því fylgi efnahagslegt og
samfélagslegt tap þegar miklar
og skyndilegar sveiflur verða á
afurðaverði til bænda. Samfélagið
tapi vegna fjölda gjaldþrota bænda
í niðursveiflu og það væri fólginn
kostnaður í uppbyggingu þegar betur
áraði. Engin hagræðing væri fólgin í
slíku fyrirkomulagi. Í nágrannalöndum
okkar væri almennur skilningur á
því að hagkvæmara sé að grípa til
sveiflujöfnunar til skemmri tíma en
að láta hrunið verða stjórnlaust.
Oddný sagði að Kristján Þór
hefði á nýliðnu Búnaðarþingi 2018
kallað eftir tillögum sauðfjárbænda
sjálfra um lausnir á þeirra vanda og
sagði hún að ekki hafi staðið á þeim.
Sauðfjárbændur hafi nýlega kynnt
tillögur um markaðsjöfnunarsjóð
sem byggður væri upp á fjármunum
sem kæmi úr greininni sjálfri. Slíkir
sjóðir væru þekktir víða um heim.
Markaðsjöfnunarsjóður gæti tekið
á stöðunni núna og gegnt hlutverki
til sveiflujöfnunar til lengri tíma.
Óskir um undanþágur vegna
salmonellu
Kristján Þór sagði að hann væri
tilbúinn til að taka hugmyndirnar um
markaðsjöfnunarsjóðinn til ítarlegrar
skoðunar, en forsendan fyrir því að
þær geti orðið að veruleika væri
að sátt myndi nást um þær meðal
sauðfjárbænda. Hann sagði líka að
hugmyndin um þennan sjóð yrði illa
fær nema einhver trygging fengist hjá
sláturleyfishöfum um að þeir gæti
mætt hugmyndum þeirra um hærra
afurðaverð í framtíðinni.
Kristján Þór vék síðan talinu
að öðrum brýnum úrlausnarefnum
sem ríkisstjórnin stæði frammi
fyrir gagnvart landbúnaðinum.
Hann sagði að unnið væri að
aðgerðaráætlun um hertara og
skilvirkara eftirlit vegna áðurnefnds
EFTA-dóms sem heimilar innflutning
á ófrystu kjöti, ferskum eggjum og
ógerilsneyddri mjólk til Íslands.
Einnig væri unnið að umsóknum
um viðbótartryggingar fyrir
innfluttar búvörur vegna smithættu
á salmonellu og að aðgerðum vegna
þeirra kampýlóbaktersýkinga sem
geta borist til landsins með auknum
innflutningi.
Viðbrögð ríkisins vegna EFTA-
dómsins verða, að sögn Kristjáns
Þórs, kynnt á næstunni.
Kristján Þór sagði að hann hefði
beint þeim tilmælum til forystu
samráðshóps um endurskoðun
búvörusamninga að hraða vinnu
við endurskoðun á samningnum
um starfsskilyrði sauðfjárræktar.
Hefur hann óskað eftir því að
tillögur hópsins verði tilbúnar, fyrir
stjórnvöld og Bændasamtök Íslands
að kynna sér, innan nokkurra vikna.
Hvatti Kristján Þór aðalfund LS til
að leggja afrakstur fundarins inn
í samráðshópinn til umfjöllunar.
Þá nefndi hann að von væri á
skýrslu KPMG, vegna úttektar á
sláturleyfishöfum, í síðasta lagi 1.
maí næstkomandi. Markmið þeirrar
úttektar hefði verið að leita leiða
til að lækka sláturkostnað og auka
hagræðingu í greininni; bændum
og neytendum til hagsbóta. Á hún
einnig að taka á og meta framlegð
af útflutningi kindakjöts.
Fækka þarf sláturhúsum verulega
Ágúst Torfi Hauksson,
framkvæmdastjóri Norðlenska, tók
við formennsku í Landssamtökum
sláturleyfishafa þann 1. febrúar af
Ágústi Andréssyni, forstöðumanni
Kjötafurðastöðvar KS. Hann sagði í
sínu ávarpi að vandi sláturleyfishafa
hefði verið mikill á undanförnum
árum, sérstaklega þeirra sem hafa
einbeitt sér að sauðfjárslátrun.
Þau sláturhús hafi verið rekin
með tapi um árabil, áður en þau
fóru í þær sársaukafullu aðgerðir
síðastliðið haust að lækka verulega
afurðaverð til bænda. Hann
sagði að við vandann myndi svo
bætast áhrif tollasamningsins við
Evrópusambandið, sem mun taka
gildi 1. maí næstkomandi og hefði í
för með sér verðlækkun á kjöti – í það
minnsta – og líklega magnaukningu.
Það muni óhjákvæmilega hafa áhrif
á innlendar kjötvörur, sauðfjárafurðir
og aðrar.
Hann sagði að viðbrögð
sláturleyfishafa væru að halda áfram
að þróa vörur og vinna í gæðamálum
innan sinna raða – til að bregðast
við samkeppninni. Afurðastöðvarnar
gætu gert betur og lært af öðrum
kjöttegundum og fæðutegundum.
Síðan sé það hagræðingin.
Mikið hafi verið hagrætt á árum
áður en lítið hafi verið gert róttækt
á undanförnum árum. Nú sé tími
til kominn að taka annan snúning
á slíkri hagræðingu. Ágúst sagði
að það væri hans mat að það
væri ekki þörf á fleiri en þremur
sumarsláturhúsum á Íslandi. Þau séu
allt of mörg – allt of mikið fé bænda
sé bundið í húsunum. Bændur þyrftu
að hafa frumkvæðið að þeirri þróun.
Til að hagræðingin gæti svo
fyllilega náðst, þá þyrfti að
verða einhvers konar hliðrun
á samkeppnislögum gagnvart
sláturleyfishöfum. Það þyrfti að leyfa
þeim að hafa með sér einhvers konar
verkaskiptingu.
Loks sagði Ágúst Torfi að hluti
vandans væri einnig sá að verið sé
að framleiða of mikið af lambakjöti;
of mikið til að hægt sé að selja það á
ásættanlegu verði. /smh
FRÉTTIR
Oddný Steina Valsdóttir, formaður Landssamtaka sauðfjárbænda, talaði meðal annars um hugmyndir um markaðsjöfnunarsjóð. Mynd / smh
Kristján Þór Júlíusson sagði að viðbrögð ríkisins vegna EFTA-dómsins
verði kynnt á næstunni. Mynd / TBáhrif tollasamningsins sem tekur gildi 1. maí næstkomandi. Mynd / smh
Fundargestir við setningu aðalfundar LS. Mynd / smh