Bændablaðið - 12.04.2018, Qupperneq 54

Bændablaðið - 12.04.2018, Qupperneq 54
54 Bændablaðið | Fimmtudagur 12. apríl 2018 Hið árlega fagþing nautgripa- ræktarinnar í Danmörku var haldið um þarsíðustu mánaðamót, eins og sagt var frá í síðasta Bændablaði. Þar var farið yfir helstu atriði sem fram komu á aðalfundi nautgriparæktarhluta dönsku Bændasamtakanna. Venju samkvæmt var svo haldin ráðstefna í kjölfar aðalfundarins og stóð sú ráðstefna yfir í tvo daga. Alls voru haldnar 11 málstofur á þessari ráðstefnu og verður hér gefinn sérstakur gaumur að málstofunum: „Heilbrigði“, „Hagfræði“ og „Mjólkurgæði“. 1. Dýraheilbrigði Í þessari málstofu voru haldin sjö mismunandi erindi sem öll sneru með einum eða öðrum hætti að þema málstofunnar, þ.e. heilbrigði dýranna. Afar mörg áhugaverð erindi voru í þessari málstofu og eitt af þeim var erindi sérgreinadýralæknisins Lars Pedersen ásamt fleirum en hann fjallaði um smitvarnir á kúabúum. Í dag er gerð krafa um smitvarnir á kúabúum og ber dýralæknum að heimsækja hvert kúabú landsins a.m.k. einu sinni á ári með það að leiðarljósi að ræða um smitvarnir búsins. Þetta eru nýjar opinberar kröfur í Danmörku og er auðvitað tilgangurinn að draga úr líkum á smiti á milli búa og minnka smitlíkur innan búanna einnig. Til þess að auðvelda bæði bændum og dýralæknum að ná tökum á smitvörnunum hefur ráðgjafarfyrirtækið SEGES, ásamt fleiri aðilum, þróað sérstakt greiningarforrit þar sem bændur geta slegið inn upplýsingum og sett inn svör við spurningum um hvernig þeir standa að margs konar verkþáttum á búum sínum. Forritið skilar svo frá sér niðurstöðum sem gefa gott yfirlit yfir ástand smitvarna búsins sem og ábendingar um það sem betur má fara. Bóndinn og dýralæknir hans geta svo farið yfir niðurstöðurnar og sett upp skipulag til þess að bæta úr því sem þörf er á. Þá voru einnig flutt önnur erindi á svipuðum nótum en sem snéru beint að því hvernig sé best að koma í veg fyrir skitu hjá smákálfum. Þá voru nokkur erindi sem sneru að endingu kúa, en afar skiptar skoðanir eru á mikilvægi mikillar endingar enda tapast erfðaframfarir ef hjörðin er of gömul. Þegar tekið er tillit til uppeldiskostnaðar, tapaðra framfara vegna erfða og aukinna meðalafurða með hækkandi aldri kúnna er þó margt sem bendir til þess að með því að láta kýrnar endast heldur lengur en flestir gera í dag, með því að setja á og nýta allar fæddar kvígur, megi ná bættri afkomu við rekstur búanna. Að hve mikilli endingu eigi svo að stefna þarf að skoða á hverju búi fyrir sig enda aðstæður og forsendur ólíkar. Sumir ná mestum hagnaði pr. kú í upphafi þriðja mjaltaskeiðs en aðrir síðar, fáir fyrr. Afar áhugavert efni sem óhætt er að mæla með lestri á en öll erindin eru aðgengileg á heimasíðu ráðstefnunnar. Eitt erindanna, sem flutt var af dýralækninum Espen Jakobsen og kúabóndanum Per Østergaard, fjallaði um nýtt gæðaeftirlitskerfi hjá afurðafélaginu Arla en það kallast „Arlagaarden-plus“ og er þetta eins konar bónuskerfi ofan á hefðbundið gæðakerfi sem kallast „Arlagaarden“ en íslenska kerfið „Fyrirmyndarbú“ svipar svolítið til „Arlagaarden“ þó svo að hin íslenska eftirmynd gangi ekki jafn langt í kröfum sínum og „Arlagaarden“. Í dag þurfa öll kúabú sem leggja inn hjá Arla að uppfylla þær lágmarkskröfur sem eru í gæðakerfinu „Arlagaarden“ og ef búin uppfylla ekki þær kröfur þá tekur Arla ekki við mjólkinni. Arla er í harðri samkeppni á heimsmarkaði með mjólkurvörur sínar og hefur markaðsfólk þess undanfarið fundið að með aukinni sérstöðu næst sterkari staða og því hefur nú verið þróuð viðbót við fyrirmyndarbúið „Arlagaarden“ og það er „Arlagaarden-plus“. Þetta kerfi gefur afurðstöðinni færi á að halda utan um og upplýsa kaupendur betur en áður um dýravelferð og ýmislegt annað sem tengist frumframleiðslunni. „Arlagaarden-plus“ er hins vegar hrein viðbót við „Arlagaarden“ og er bændum frjálst að velja að vera með í „Arlagaarden-plus“ eða ekki. Þetta nýja kerfi er sérstaklega hannað til þess að afurðastöðin geti fylgst með dýravelferð á þeim kúabúum sem leggja inn hjá Arla og eru með í kerfinu og ef bændurnir velja að vera með í „Arlagaarden- plus“ fá þeir bónusgreiðslu fyrir hvert innvegið kíló mjólkur sem þóknun fyrir veittar upplýsingar. Með þátttöku sinni gefa bændurnir Arla heimild til þess að fá skýrsluhaldsgögn búsins frá viðkomandi vistunaraðila þeirra gagna auk þess sem upplýsingar um slátrun eru veittar. Þá fær afurðastöðin aðgengi að sjúkdómaskráningu og lyfjanotkun búsins. Bændurnir sjá svo sjálfir um að skrá ástand hjarðar sinnar inn í þar til gerðan gagnagrunn og er það gert ársfjórðungslega. Í þennan grunn skrá bændurnir hreyfigetu kúa (meta í raun ástand fóta), holdastig gripina, skrá hreinleika og skrá nuddsár eða önnur sár á gripum (t.d. hárlausa bletti). Sumir hafa gagnrýnt það að bændur skuli sjálfir sjá um að skrá þessa þætti niður en tilfellið er að fáir aðrir eru betur til þess fallnir að meta ástand gripanna en einmitt bændurnir sjálfir og hefur Esben Jakobsen þróað afar handhægt kerfi til þess að meta þessa þætti og má skoða kerfið nánar í glærunum sem erindið byggir á. 2. Hagfræði Í þessari málstofu voru haldin sex ólík erindi og fjölluðu þau um allt frá fjármögnun framkvæmda og að rekstraruppgjöri kúabúa. Mörg erindanna lúta beint að dönsku fjármálaumhverfi og þarlendum fjárfestingarmöguleikum og verður ekki farið nánar inn á það efni hér. Eitt erindið á þó jafn vel við hér og í Danmörku og var það flutt af þeim félögum Jannik Toft Andersen sem er rekstrarráðgjafi hjá SEGES og Íslandsvininum og fjósahönnuðinum Robert Pedersen. Þeir fjölluðu um hvernig kúabændur geta metið endurgreiðslugetu ef bændur fara í breytingar á fjósum eða nýfjárfestingar. Það sem í raun vakti fyrir þeim var að hinn útlagði kostnaður eigi að skila sér með bættri afkomu og ef bændur fari út í fjárfestingar eigi þeir að hafa það að leiðarljósi að það skili sér t.d. með aukinni endingu, meiri afurðum eða öðru slíku, sem í raun stendur þá undir fjárfestingakostnaðinum. Afar áhugaverð nálgun sem hver og einn bóndi getur tekið til sín. 3. Mjólkurgæði Í þessari málstofu voru haldin fjögur erindi og fjölluðu þrjú þeirra um leiðir til bættra mjólkurgæða með einum eða öðrum hætti en eitt þeirra var um sérstakar aðgerðir til þess að fá aukagreiðslu fyrir það eitt að bæta aðgengi og aðstöðu fyrir mjólkurbíla Arla, en hjá Arla fá bændur greitt álag fyrir mjólkina í hlutfalli við það í hve stuttan tíma mjólkurbíllinn stoppar í hvert skipti. Eitt áhugaverðasta erindið í þessari málstofu fluttu mjólkurgæðaráðgjafinn Benny Kirkeby og kúabóndinn Hans Lieuwes en þeir fóru yfir helstu breytingarnar sem hafa orðið á mjöltum og mjólkurgæðunum á kúabúi Hans í kjölfarið á breyttum áherslum á búinu. Hans þessi er með 600 árskýr og er meðalnyt búsins um 13 tonn. Kýrnar eru mjólkaðar þrisvar á dag í mjaltahringekju og vildi Hans auka afköstin við mjaltirnar og jafnframt ná tökum á frumutöluvanda búsins, en meðalfrumutala búsins var hærri en 200.000 frumur/ml. Benny ráðlagði margskonar breytingar á vinnubrögðunum á búinu m.a. bætt vinnubrögð við undirbúning kúnna þar sem sérstök áhersla var lögð á örvun á spenaendum og samhliða aukna áherslu á þrif þeirra. Þá voru settar upp lokaðar hliðar við innganginn í hringekjuna svo kýrnar myndu eiga auðveldara með að ganga inn í hringekjuna og þá var flæðið við sjálfvirka aftöku af kúnum hækkað úr 600 ml/mínútu í 1.200 ml/mínútu. Ennfremur var sogskiptahlutfallinu breytt úr 65:35 í 70:30, þ.e. mjaltatími mjaltatækjanna við hvert slag sogskiptisins var aukinn. Auk þess fékk einn starfsmaður það hlutverk að sjá um að setja spenadýfu á alla spena, eitthvað sem var ekki gert fram að þessu. Þessar breytingar, sem e.t.v. virka ekki stórkostlegar, hafa skilað afar góðum árangri. Meðalmjaltaflæðið fyrstu 30 sekúndurnar hefur aukist úr 2,8 kg/mínútu í 3,4 kg/mínútu sem með öðrum orðum þýðir að kýrnar selja mun betur eftir breytinguna og aukna örvun spenaendanna. Þá hefur meðalmjaltatíminn styttst og var eftir breytinguna 4 mínútur og 16 sekúndur á hverja kú og styttist heildartíminn við mjaltir um 20 mínútur í það heila. Einnig hefur frumutala búsins lækkað og er nú komin undir 200.000 frumur/ml og jafnframt hefur mjólkurmagnið sem áður var mjólkað frá í kálfa farið úr 400 lítrum á dag í 100 lítra á dag. Með öðrum orðum hafa breytingarnar skilað bæði bættum meðalmjólkurgæðum og auknu magni af söluhæfri mjólk og velta búsins aukist um 12.350 krónur á dag. Hinar auknu tekjur gera mun meira en að standa undir aukamanni við að setja spenadýfu á kýrnar og borga fyrir ráðgjafarvinnuna svo Hans var afar sáttur við hið breytta ástand á búinu. Í næsta Bændablaði verður farið með áþekkum hætti og hér hefur verið gert yfir fleiri málstofur fagþingsins. Þeir sem geta ekki beðið þeirrar umfjöllunar má benda sérstaklega á að bæði útdrættir og flest erindi, þ.e. afrit af glærum fyrirlesara, má hlaða niður af heimasíðunni www.kvaegkongres. dk. Þá er hluti af þessum fyrirlestrum einnig aðgengilegur sem veffræðsluerindi auk þess sem með mörgum þeirra fylgja faglegar greinar, sem bæta enn frekar við fróðleiksgildi efnisins. Rétt er að geta þess að mest allt efni er á dönsku, en þónokkur erindi og efni eru á ensku. Á FAGLEGUM NÓTUM Snorri Sigurðsson snsig@arlafoods.com Fagþing nautgriparæktarinnar í Danmörku 2018 – annar hluti: Bætt afkoma standi undir fjárfestingakostnaði Íslandsvinurinn og fjósahönnuðurinn Robert Pedersen var einn af mörgum fyrirlesurum á Kvægkongres í ár og fjallaði erindi hans um það hvernig kúabændur geta metið endurgreiðslugetu af framkvæmdum við fjós sín. Mynd / SEGES Afar mörg áhugaverð erindi voru í þessari málstofu og eitt af þeim var erindi sérgreinadýralæknisins Lars Pedersen
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Bændablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Bændablaðið
https://timarit.is/publication/906

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.