Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.09.1996, Blaðsíða 47

Tveir baráttumenn í brennidepli. Halldór afhendir Helga lyklana.
Sjá bls. 4.
10 þús. kr. á mánuði og ekki tekur
betra við þegar hugað er að réttinda-
málum. 65% öryrkinn, örorkustyrk-
þeginn getur fengið benzínstyrk sé
viðkomandi hreyfihamlaður og hann
erundanþeginn bifreiðagjaldi ef hann
á bifreið.
Hér á bæ hefur því verið haldið
fram og að ég hygg með býsna hald-
bærum rökum að hin ofurrýru kjör
sem 65% öryrkjum eru ætluð valdi
afar þungri ásókn í 75% mat, enda
ekki svo mikill munur þar á í pró-
sentum talið, sem svo aftur veldur
aukningu útgjalda langt umfram það
sem væri, ef kjaragrunnur 65%
öryrkja væri annar en hann nú er.
Eitt brýnna mála endurskoðunar
snýr einmitt að því að rétta sem bezt
hlut 65% öryrkjans sem er í engu
öfundsverður, hefur misst svo mikið
af vinnufærni sem prósentan segir til
um, en býr við bætur sem eru ósæmi-
lega lágar.
**
lltaf öðru hvoru lesum við eða
heyrum um aukinn vanda lífeyr-
issjóðanna vegna síaukinna útgjalda
þeirra af völdum örorkulífeyris-
greiðslna. Er þá gjarnan tíundað
hversu öryrkjum hefur fjölgað á um-
liðnum árum, þeir eðlilega leitað til
sinna lífeyrissjóða og skilja má að
fyrir þær sakir séu útgjöld öll meira
og minna farin úr böndunum.
Það er vissulega ærið áhyggjuefni
okkar sem annarra hversu tölur allar
sýna síaukinn fjölda öryrkja í landinu
og ekki ljóst með öllu um orsakir. A
vegum Háskóla íslands fer nú fram
rannsókn á því hvemig á þessu standi,
en rannsóknin er kostuð af Trygg-
ingastofnun ríkisins og er afar eðlilegt
að sú ágæta stofnun leggi fram fé í
þessu skyni, svo miklu sem þetta
skiptir þá stofnun og öll útgjöld
hennar. Veigamikill orsakaþáttur
hlýtur að vera atvinnuástand undan-
genginna ára með sínu viðvarandi
atvinnuleysi, þar sem enginn vafi er á
að mörgum með skerta starfsorku
reynist erfiðara en áður um alla
vinnuöflun.
Engu að síður spyr maður sig að
því hvað annað komi inn í myndina
því atvinnuleysið er engan veginn
einhlít skýring. Vonandi leiðir rann-
sóknin eitthvað það í ljós sem er þess
eðlis að úr megi bæta með réttum ráð-
stöfunum.
Hér á bæ Öryrkjabandalags
íslands hefur fólk áhyggjur af
þessari þróun, enda meginmál að sem
allra flestir öryrkjar megi finna starf
við hæfi, bæði sér til tekjuöflunar sem
sáluhjálpar ekki síður. Því færri
öryrkjar því betra, því fleiri þeirra sem
starfa því betra einnig. Hins vegar
hefur fólk þar einnig áhyggjur af
þessum röddum frá lífeyrissjóðunum
og ýmsum hræringum þar sem greini-
lega eru ákveðin varnarviðbrögð
lífeyrissjóðanna við aukinni ásókn í
örorkulífeyri. Þaðan og raunar víðar
heyrast nú þær raddir að almanna-
tryggingakerfið eigi alfarið að sjá um
öryrkjana, lífeyrissjóðirnir geti þá á
móti gert betur við aldraða og um leið
létt á almannatryggingakerfinu hvað
ellilífeyrisþega áhrærir. Okkur virðast
líka augljós vera viðbrögð sumra líf-
eyrissjóðanna nú þegar í þrengingarátt
fyrir öryrkjana sem þar eiga sinn rétt.
Ég sagði rétt því aðalsmerki lífeyris-
sjóðanna hefur einmitt verið, er og á
að vera hinn dýrmæti samtrygging-
arþáttur þ.e. að veita þeim sjóðfélög-
um vöm og skjól sem vegna sjúkdóma
eða slysa heltast úr atvinnulestinni og
eiga ekki um annað að velja en bætur
almannatrygginga og lífeyrissjóða.
Eg trúi að í raun sé hér um lífs-
grundvöll lífeyrissjóðanna að
ræða því annars mætti allt eins segja
að bezt væri að gefa allt frjálst, mark-
aðsvæða lífeyrissjóðakerfið og af-
nema um leið lögbundin réttindi líf-
eyrissjóðanna til innheimtu iðgjalda
o.s.frv.
Öryrkjabandalagið verður að láta
þessi mál til sín taka, verja þegar feng-
in réttindi síns fólks og bregðast hart
við öllum áformum lífeyrissjóðanna
um að þrengja réttinn til örorkulíf-
eyris. Það eru vissulega blikur á lofti
en von okkar sú að menn haldi sig
áfram á þeirri samtryggingarlínu sem
hefur gert lífeyrissjóðina í vax-andi
mæli svo þýðingarmikla og dýrmæta
í lífsbaráttu öryrkja á landi hér. Þar
má í engu slaka á.
**
ins og lesendur vita vantaði vem-
lega á það að kauphækkanir síð-
ustu kjarasamninga næðu að skila sér
yfir í bætur lífeyrisþega. Hinir róm-
uðu láglaunasamningar skiluðu sér
sem sé ekki yfir til þessa láglauna-
hóps sem skyldi. Ef rétt hefði verið
reiknað (og þar er beint farið eftir
útreikningum BSRB fyrir þess lág-
launafólk) þá hefðu lífeyrisþegar átt
að fá 7,2 - 7,4% hækkun á bætur
almannatrygginga frá og með 1. mars
1995 og um 5% í ársbyrjun nú. en
rauntölur voru allt aðrar. Þannig var
bótahækkunin 4,8% í mars’95 og svo
3,5% í ársbyijun ’96 svo hér vantaði
umtalsvert upp á, enda mikil undra-
kúnst að baki þessari talnaleikfimi
allri til þess eins að koma prósentunni
sem lengst niður.
Öryrkjabandalagið hafði leitað
Ieiðréttinga hér á, en farið bónleitt til
búðar, m.a. hafði málið að þess frum-
kvæði verið tekið upp á Alþingi, en
þvert nei eitt verið andsvarið.
Það var því gripið til þess ráðs að
snúa sér til embættis Umboðsmanns
Alþingis og leggja fram formlega
kvörtun eða stjórnsýslukæru og var
svo gert mjög árla þessa árs. Enn er
beðið úrslita þessa máls. Ráðuneytið
hefur í engu svarað Umboðsmanni.
H.S.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
47