Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.09.1996, Blaðsíða 24

VIÐHORF
Jón Þór Jóhannsson stjórnarform.
Vinnustaða ÖBÍ:
HUGLEIÐING UM
ATVINNUMÁL FATLAÐRA
Málefni fatlaðra eru æði oft
á dagskrá í þjóðmála-
umræðunni sem ekki er
óeðlilegt þar sem fatlað fólk er stór
hópur sem finnst á öllum stigum í
sérhverju samfélagi og fer þeim
fjölgandi frekar en hitt. Margt gagn-
legt hefur verið gert og mikið áunnist
í þessum málaflokki á undanförnum
árum, sem á að geta orðið til þess að
skipa málefnum fatlaðra á þann bekk
sem þeim ber, til þess að eftir þeim
verði tekið á hverjum tíma og þau
leggist hvergi til hliðar þegar teknar
eru ákvarðanir um þau meginmálefni
sem stefna að því að gera þjóðfélagið
okkar betra og manneskjulegra í fram-
tíðinni m.a. með því að tryggja að fatl-
að fólk hafi sömu réttindi og skyldur
og aðrir í samfélaginu.
Einn er sá þáttur í málefnum fatl-
aðra sem lengst af hefur átt fremur
erfitt uppdráttar hér á landi en það eru
atvinnumálin. Þar hefur ýmsu verið
kennt um og ekki síst því atvinnuleysi
og samdrætti sem hefur verið á vinnu-
markaðinum að undanförnu, en nú
þegar úr rætist og birtir til í atvinnu-
lífinu er mikið atriði að munað verði
eftir þeim sem fatlaðir eru og að þeir
fái tækifæri eins og aðrir til að notfæra
sér bætta tíma á þessu sviði.
s
Ilandinu eru starfræktir að jafnaði
um 15 vinnustaðir fyrir fatlað fólk
af ýmsum toga, sem flokkaðir eru sem
vemdaðir vinnustaðir. Þessum vinnu-
stöðum hefur verið komið á fót á
árabilinu frá 1941 til 1988, en flestir
þeirra, eða 10 talsins, hafa verið stofn-
settir síðan 1980. Til þessara vinnu-
staða hefur verið stofnað af ýmsum
aðilum, svo sem styrktarfélögum eða
fyrir beina milligöngu ríkisvaldsins,
með það að meginmarkmiði að reka
Jón Þór
Jóhannsson.
þjálfunar- og endurhæfingarstaði eða
langtímavinnustaði. Á þessum vinnu-
stöðum hafa unnið nálægt 300 manns
á undanförnum árum. Sammerkt með
öllum þessum stöðum er að þeir hafa
allir fengið styrk frá opinberum aðil-
um í einni eða annarri mynd, nema
Vinnuheimilið að Reykjalundi, en
þangað hafa aldrei verið greiddir nein-
ir opinberir styrkir.
Öryrkjabandalagið hefur ávallt lát-
ið atvinnumál fatlaðra mikið til sín
taka og í stefnumörkun þess er lögð
sérstök áhersla á þennan málaflokk
þar sem segir að: Öryrkjabandalagið
vinni ötullega að atvinnumálum fatl-
aðra í náinni samvinnu við stjómvöld
og aðila vinnumarkaðarins. Leitað sé
allra leiða til að tryggja fötluðum störf
með því að nýta alla möguleika í þjóð-
félaginu til atvinnusköpunar. Fatlaðir
njóti jafnréttis til atvinnu á við aðra
þjóðfélagsþegna.
á hefur Öryrkjabandalagið rekið
sérstakan áróður fyrir því að
meginreglum Sameinuðu þjóðanna
um jafna þátttöku fatlaðra í samfélag-
inu sé framfylgt, meðal annars með
því að kynna þær reglur í sérstökum
bæklingi og svo að taka 7. reglu þeirra
samþykkta sem fjallar um atvinnumál
fatlaðra til sérstakrar meðferðar í
ræðum og riti.
Þrátt fyrir góðan vilja og allmikla
þekkingu á atvinnumálum fatlaðra
hefur Öryrkjabandalaginu ekki tekist
nema að litlu leyti að ráða bót á þess-
um málum, því að málum er nú þann-
ig komið að yfirstjórn mála fatlaðra
er hjá ríkisvaldinu og ræður það
ferðinni í krafti þeirra laga sem í gildi
eru í landinu í gegnum þau ráðuneyti
sem þessi mál heyra undir og veltur
þar að sjálfsögðu mest á því hverja
athygli þessi mál fá hjá þeim sem þar
ráða ferðinni á hverjum tíma.
Á undanfömum árum hefur átt sér
stað mikil umræða um atvinnumál
fatlaðra á breiðum grundvelli og um
nokkurt árabil, eða frá árinu 1992
hefur verið starfandi sérstök nefnd á
vegum félagsmálaráðuneytisins sem
hefur tekið þessi mál til gaumgæfi-
legrar athugunar. Nefndin hefur sent
frá sér þrjár skýrslur um störf sín og
kom fyrri áfangaskýrslan út í septem-
ber 1993 og fjallaði hún um flesta þá
þætti sem tengjast atvinnumálum fatl-
aðra. Seinni áfangaskýrslan kom út í
maí 1994 og fjallaði hún um skilgrein-
ingar á sérúrræðum í atvinnumálum
fatlaðra. Lokaskýrslan um þessi mál
kom svo út í mars 1995 þar sem skil-
merkilega er gerð grein fyrir störfum
nefndarinnar og settarfram 15 tillögur
til uppstokkunar og úrlausnar til fram-
búðar á atvinnumálum fatlaðra ásamt
mjög svo skilmerkilegri greinargerð
með einstökum tillögum.
Mér virðist að þessar tillögur
nefndarinnar séu þess eðlis að
væri þeim hrint í framkvæmd þá
leystist stór hluti þeirra vandamála
sem við er að glíma á þessu sviði um
langa framtíð. En það þarf meira til
en góðar tillögur. Mjög brýnt er að
þessum málum verði nú fylgt eftir og
24