Spássían - 2013, Síða 22

22
heitið Valhalla og var frumsýnd árið 1986. Fyrstu fimm
bækurnar voru gefnar út samtímis á íslensku og dönsku,
en eftir það var hætt að þýða þær á íslensku. Fyrstu þrjár
bækurnar hafa nýlega verið endurútgefnar á íslensku af
Forlaginu og vonandi verður allur bókaflokkurinn þýddur
í þetta sinn.
Goðheimabækurnar eru ekki einu verk höfundanna sem
tengjast goðfræðilegu efni. Madsen hefur til að mynda
fengist við Biblíuna og gefið út teiknimyndasögur um Jesú
Krist, Menneskesønnen (1995), og Job, Historien om Job
(1999), en vinnur nú ásamt konu sinni að barnabókum
sem heita Troldeliv. Kure hefur aftur á móti fikrað sig
lengra inn á svið norrænna fræða, haldið fyrirlestra á virtum
ráðstefnum og gefið út greinar um norræna goðafræði, sem
og bókina I begyndelsen var skriget: vikingetidens myter om
skabelsen (2010).
EFNIVIÐURINN
Bókaflokkurinn er rammaður inn af sögu mannabarnanna
Þjálfa og Röskvu og dvöl þeirra í Ásgarði. Fyrsta bókin hefst
á því að þau komast í þjónustu Þórs og er þar byggt á sögu
úr Snorra-Eddu. Þór og Loki koma að bæ einum í Miðgarði
og beiðast gistingar. Þór slátrar öðrum geithafri sínum þeim
til matar, en varar fólk við að brjóta beinin, því hann hyggst
safna þeim saman að áti loknu og lífga geithafurinn við
daginn eftir. Þjálfi stenst ekki freistinguna og brýtur lærlegg
til að ná í merginn, sem verður til þess að hafurinn verður
haltur. Í sárabætur fær Þór þau systkin sem þjónustufólk.
Síðasta bókin, sem fjallar um ragnarök, endar á því
að Þjálfi og Röskva komast aftur heim til foreldra sinna í
Miðgarði. Lesendur kynnast Ásgarði og guðunum þar í
gegnum systkinin og þau eru áberandi í mörgum bókanna.
Þau eru ekki alltaf í aðalhlutverki en gegna oftast mikilvægu
hlutverki fyrir gang sögunnar auk þess sem þau eru
tengiliður lesenda við framvinduna og spurningar þeirra
auðvelda oft höfundum að skýra atburðarásina og tengja
atburði saman.
Íbúar Ásgarðs eru breyskir og mannlegir og enginn
helgiblær yfir þeim. Guðirnir leika misstór hlutverk í
bókaflokknum. Loki, Þór og Óðinn eru í aðalhlutverkum
og Freyja og Heimdallur eru áberandi aukapersónur en
aðrir guðir fara með minni hlutverk. Persónusköpunin er
einföld, hver og ein persóna er dregin upp með nokkrum
heildardráttum, sumar eru litaðar af hlutverki sínu og eru
mjög einhliða, líkt og Týr sem hefur bara áhuga á hernaði
og að þjálfa einherjana, og Freyr sem er guð frjósemdar og
landbúnaðar og heltekinn af svínum.
Þjálfi og Röskva búa hjá Þór og Sif og börnum þeirra og
heimili þeirra minnir um margt á „hefðbundin“ heimili. Sif
er í bakgrunninum, móðurleg og sinnir barnauppeldi og
heimilisstörfum. Þór er ekki frábrugðinn þeirri mynd sem
dregin er upp af honum í heimildum okkar um goðafræði.
Hann er skapstór og snöggur að grípa til ofbeldis, hvort
sem er hnefanna eða hamarsins. Hann er ekki sá snjallasti,
en óttast ekkert og tekur hlutverk sitt sem verndari guða og
manna alvarlega.
Loki er sjálfselskur og slóttugur en lendir auðveldlega í
vandræðum og er oft á röngum stað á röngum tíma. Í því
felst ákveðin túlkun á eðli hans í goðsögunum þar sem hann
kemur ásum jafnan í vandræði og leysir úr þeim aftur. Hins
vegar er ekki unnið með þá þróun sem verður á honum í
goðsögum, þar sem hann fer frá því að vera talinn meðal
ása yfir í að vera fjötraður af þeim og berjast loks gegn þeim
í ragnarökum. Teiknimyndasögurnar þar sem hann kemur
fyrir eru gamansamari en hinar og oft er gamanið á hans
kostnað.
Óðinn er oftast sýndur sem alvörugefinn alfaðir, fullur
visku og konungur ása, sem situr iðulega og teflir við höfuð
Mímis. Hann á sér líka aðrar hliðar, til dæmis ef fallegar
konur verða á vegi hans. Hrafnarnir Huginn og Muninn
eru tenglar hans við umheiminn, og eins konar fréttaveitur,
en þeir fljúga um allan heim að leita frétta fyrir Óðin eða
flytja skilaboð.
Gyðjurnar eru í bókaflokknum, líkt og í goðsögunum
sjálfum, vannýtt auðlind. Lítið sem ekkert er fjallað um þær
og að Freyju og Skaða frátöldum fá þær lítið pláss og engin
sérstök persónuauðkenni. Heimur bókanna snýst að mestu
um karlguðina.
Gyðjurnar eru í
bókaflokknum, líkt og
í goðsögunum sjálfum,
vannýtt auðlind. Lítið sem
ekkert er fjallað um þær
og að Freyju og Skaða
frátöldum fá þær lítið
pláss og engin sérstök
persónuauðkenni. Heimur
bókanna snýst að mestu
um karlguðina.
„