Spássían - 2013, Blaðsíða 44

44
grynni matreiðslubóka,
íslenskra sem erlendra, koma
út fyrir þessi jól og það er
mjög við hæfi að allt úi og grúi af bókum
um góðan mat á þeim árstíma þegar
fólk gerir einmitt hvað best við sig í mat
og drykk. Í bókatíðindum ársins 2013
er að finna nýjan flokk bóka, Matur og
drykkur, og inniheldur hann hvorki meira
né minna en 26 bækur! Þar af eru heilar
þrjár bækur sem fjalla um lágkolvetnafæði
(LKL) og nokkuð ber á ráðleggingum um
hvað skal borða - eða ekki borða - til að
missa svo og svo mörg kíló. Heilsudrykkir
fá líka sitt rými sem og bækur um
matreiðslu án eggja, mjólkurvara, glútens,
hneta, hveitis o.s.frv. Matreiðslubækurnar
þetta árið eru eins ólíkar og þær eru
margar en hér er fjallað um þrjár, eina um
kjúklingarétti, aðra um fisk og þá þriðju
sem er á ítölskum nótum. Allar eiga þær
sameiginlegt að fjalla um að eta og njóta,
ekki sleppa og missa. Einkum er hugað
að notagildi bókanna og hversu líklegt
það er að Jón og Gunna geti apað eftir
kokkunum á venjulegu þriðjudagskvöldi.
BRESK GOURMET-GYÐJA Í
ELDHÚSINU
Breska gourmet-gyðjan og nautna-
seggurinn Nigella Lawson (mjórri en
nokkru sinni) stendur brosandi með
blásið hár framan á bókinni Nigella á
ítölskum nótum og heldur á skál fullri
af girnilegu pasta. Þetta er ansi vegleg
bók í nokkuð stóru broti, með þykkri
kápu og gerðarlegum síðum sem eflaust
má klína duglega út án þess að þær rifni.
Kápumyndin er þó nokkur vonbrigði;
hún er svo sótthreinsuð og hrein. Burt
er flogin hin bústna Nigella fyrri bóka,
diskurinn er furðulega hreinn og hún
virðist standa upp við ískaldan og
álklæddan amerískan ísskáp. Hefði ekki
verið hægt að finna huggulegri bakgrunn?
Kornóttar svart/hvítar myndir á fyrstu
og síðustu opnu sýna svo Nigellu í sama
eldhúsi: Nigella hellir ólífuolíu, felur sig á
bak við spagettí, stendur við ávaxtaskál og
brosir með eitthvað sem virðist vera næpa
í hönd.
Bókin sjálf skiptist í fjóra kafla, að
inngangi, athugasemdum, atriðisorðaskrá,
uppskriftalista og þökkum undanskildum.
Í ansi löngum inngangi, þar sem Nigella
rekur rómantískar rætur bókarinnar
til þess tíma er hún var 17 ára bláfátæk
herbergisþerna á Ítalíu, segir hún
uppskriftirnar í bókinni bæði vera ítalskar
og ekki:
Ég ætla því alls ekki að halda því
fram að þessar uppskriftir séu
ekta ítalskar en samt eru þær ekta.
Matur, eins og tungumál, á sér
lifandi tilvist: Það breytist með
tímanum hvernig við tölum og
hvað við eldum, bæði í sögulegum
skilningi og hjá einstaklingum
(VIII).
Hvernig svo sem við skiljum þetta
gerir Nigella nokkru síðar grein fyrir
kaflaskiptingu bókarinnar, þ.e. „Pasta“,
„Kjöt“, „Fiskur og fuglar“, „Grænmeti og
meðlæti“ og loks „Sætir réttir“:
Á heildina litið hef ég reynt
að raða uppskriftunum upp
þannig að þær gefi sem gleggsta
mynd af því hvernig ég matreiði
og borða réttina heima hjá
mér. Þetta er mín leið til að
útskýra hvers vegna allt pasta
og pastatengdar uppskriftir eru
ekki í pastakaflanum og finna
megi upptalningu á öðrum
pastauppskriftum eða tillögum
um pastarétti á bls. 48 í lok
pastakaflans (XI–XII).
Styrkur Nigellu liggur ekki í því að vera
skýr og skorinorð. Þetta sést einnig í
sjálfum uppskriftunum. Heil opna er
lögð undir hverja uppskrift, alla jafna er
uppskriftin á vinstri síðu og litmynd af
réttinum á hægri síðu. Á efri helmingi
uppskriftarsíðunnar er svo skemmtisaga,
matarminning eða almennar ráðleggingar
eldhús-gyðjunnar varðandi matreiðslu
réttarins. Taka má uppskrift að grænu
pasta með gráðosti sem dæmi en Nigella
byrjar útleggingu sína á því að segjast vel
vita að „þessi uppskrift [minni] á köttinn
með höttinn (nema rímið er ekki eins
liðugt) …“ (10). Ég hugsa að þessi smellna
athugasemd missi marks hjá mörgum
íslenskum lesendum en hún snýr sér þó
fljótt að því sem máli skiptir, matnum og
hráefninu, og huggar lesendur sem ekki
finna nákvæmlega það pasta sem gefið er
upp í hráefnalistanum:
En örvæntið ekki þótt þið finnið
ekki trottole eða þá radiatore sem
hefur svipaða bárulögun. Mér
finnst skemmtilegt hvernig lítil en
bragðsterk sósan leggst ójafnt yfir
pastað eftir lögun þess. Svoleiðis
áhrif fær maður líka af hrokknu
fussilli (10).
Texti bókarinnar virðist eiga að vera
persónulegur, tengja lesandann við
höfundinn eins og þeir séu vinir auk þess
sem ást og matarnautn Nigellu á að skína í
gegn. Þetta mistekst því miður hrapallega
og ekki bætir úr skák sterílt útlit
bókarinnar sem skapar ekki þá „kósý“
stemningu sem mig grunar að markmiðið
sé að ná.
draumur um mat
Eftir Helgu Birgisdóttur
yfirlesið
Ó
Eg
g
Mj
ólk
Gl
út
enHneta
Hv
eit
i
Matur
Kjúklingur
Fiskur
Kolvetni
ÓlífuolíaSp
ag
et
tí
Ávextir
Pasta
Gráðostur
Uppskrift
Eld
hú
s
Ofn
Sósa
Lax
Kóríander
Rasp
Veisla