Náttúruvernd - 01.06.1932, Blaðsíða 3

3
í burtu, tóku illvættir bústað í hugum manna, og af
þeim stafaði býsn og böl fyrir þjóðina. Á niðurlægingar-
tímabili þjóðarinnar réðu þær lögum og lofum. Kornrækt-
in var t. d. lögð niður, og menn urðu að neyðast til að
lifa eingöngu á ránsfeng, sem þeir gátu klófest í náttúru-
ríki landsins, en hjátrú og hindurvitni óx og dafnaði hjá
fólkinu. Hollar vættir voru ekki nefndar á nafn eða neitt
í sambandi við þær. En þegar kemur fram á 19. öld
hjaðnar hjátrú og hindurvitni fyrir ljósi þekkingarinnar.
Þá er farið að viðurkenna þann sannleika, að þjóðinni
beri að framfleyta sér á ræktuðum afurðum, en ekki ein-
göngu á ránsfeng úr skauti lands og lagar. Þessi skiln-
ingur á atvinnulífi þjóðarinnar hefir í för með sér að
trúin á hollvættirnar glæðist aftur, en meinvætta-trúin
dofnar. Á 1000 ára afmæli fslands byggðar 1874 er
komið svo langt, að táknmyndir eru gerðar í fyrsta sinn,
— og gefnar út, — af hollvættum íslands. Og þegar Al-
þingishúsið var reist 1881, voru þær greiptar í framhlið
þess. Síðar voru hollvættirnar teknar í skjaldarmerki ís-
lands, og að lokum prýddir með þeim ýmsir hátíðamunir
1980. Trúin, á hinar góðu vættir landsins, hefir því ætíð
lifað sem falinn neisti hjá þjóðinni, þrátt fyrir völd ill-
vættanna, á niðurlægingartímabili sögunnar.
Verndarvættir íslands, sem einnig eru nefndar góð-
vættir og hollvættir, má skoða sem ímynd hins óspilta
náttúrugróðurs. Þær eru hinn frjóvgandi kraftur jarðar-
innar, er glæðir hjá mönnum gróðurhug og ræktarsemi
til landsins, og allra hlunninda þess. Því betra sem landið
er, því meiri velmegun landsmanna og þess betur standa
þeir að vígi að varðveita manndóm sinn og frelsi. Holl-
1*