Fréttablaðið - 14.11.2020, Blaðsíða 2

Gleðigjörningur í Réttó
COVID-19 Þrjár stórar breytingar
verða gerðar á sóttvarnareglum á
Íslandi í næstu viku, þann 18. nóv­
ember, þegar ný reglugerð tekur
gildi.
Heimilt verður að opna hár­
greiðslustofur, og öðrum einyrkjum,
svo sem nuddurum, rökurum og
snyrtifræðingum leyft að starfa. Þá
verða í öðru lagi íþróttir barna, með
og án snertingar, heimilar og í þriðja
lagi verða rýmkaðar samkomu­
takmarkanir í framhaldsskólum.
Enn verður í gildi tíu manna
samkomubann, tveggja metra regla
og grímuskylda.
Í gær lá 61 einstaklingur á sjúkra­
húsi með COVD­19, þar af voru tveir
á gjörgæslu. Sólarhringinn á undan
greindust átta með smit hér á landi.
Af þeim sem greindust voru tveir í
sóttkví. – la, bdj
Tilslakanir í
næstu viku
HEILBRIGÐISMÁL Frumvarp um
nikótínpúða er nú í bígerð í heil­
brigðisráðuneytinu. En hingað til
hefur skort lagaumgjörð utan um
þessa vöru, sem hefur náð mikilli
útbreiðslu á undraskömmum tíma.
Landlæknisembættið vill sjá skýrar
reglur um aldurstakmörk, inni­
haldslýsingar og umgjörð, utan um
bæði innflutning og sölu.
Í gær birti Fréttablaðið niðurstöð­
ur úr könnun embættisins á notkun
fullorðinna á nikótínpúðum. Kom
þar meðal annars fram að tæplega
20 prósent karlmanna á aldrinum
18 til 34 ára nota nikótínpúða. Ekki
liggja fyrir tölur úr yngri hópum en
Rannsóknir og greining, sem mælir
vímuefnaneyslu unglinga, setti
spurningar um púðana inn í næstu
framhaldsskólakönnun sem mun
líta dagsins ljós á komandi mán­
uðum.
„Mér þykir einsýnt að það þurfi
að takmarka bragðefni sem höfða
beinlínis til barna og ungmenna,“
segir Hafsteinn Viðar Jensson, verk­
efnisstjóri tóbaksvarna hjá Land­
lækni. En landlæknisembættin á
Norðurlöndunum munu funda í
næstu viku og einmitt ræða nikó­
tínpúðana og viðbrögð tóbaks­
varna við þeim. Telur hann einnig
mikilvægt að skilgreina eftirlitið
og tilgreina hámark nikótínmagns
í púðunum, en hægt er að kaupa
missterka púða.
Ráðherra hefur heimild til að
setja reglugerð til að takmarka
bragðefni sem höfða til barna og
ungmenna, þegar kemur að rafrett­
um. Starfshópur er nú að störfum
sem skila á tillögum til ráðherra.
Telur Hafsteinn Viðar að fara þurfi
svipaða leið með púðana.
„Það sem við hræðumst er að
hluti þessara notenda sé að koma
nýr inn í nikótínneyslu. Að púð­
arnir séu viðbót en ekki aðeins
breyting,“ segir hann. „Það er mjög
slæmt ef ungt fólk byrjar að nota
þessa púða og verður háð nikótíni
í kjölfarið.“
Þetta er einmitt spurningin sem
tóbaksvarnafólk spyr sig þessa dag­
ana. Hversu stór hluti er að koma úr
annars konar neyslu og hverjir hafa
aldrei notað nikótín áður?
„Við sáum það í grunnskólakönn­
un Rannsókna og greiningar í vor
að rafrettunotkun hefur minnkað
mjög mikið. Okkur grunar því að
margir séu að skipta úr rafrettum
yfir í nikótínpúða,“ segir Hafsteinn
Viðar.
Sömu álitaefni komu upp þegar
rafretturnar komu til sögunnar en
þá var grunur um að margir ungl­
ingar væru að hefja nikótínneyslu
með rafrettum. „Reykingar meðal
15 og 16 ára voru komnar niður í 2
prósent árið 2015, áður en rafrettur
urðu útbreiddar. Þetta er ekki ald­
urshópurinn sem er að nota raf­
rettur til þess að reyna að hætta að
reykja,“ segir hann.
Neftóbakssala hefur dregist
mikið saman eftir að púðarnir
komu á markað, um nærri 50 pró­
sent á árinu. Altalað er að margir
hafi skipt út af kostnaði, en púð­
arnir eru mun ódýrari en íslenska
neftóbakið. Ekkert tóbaksgjald
er á nikótínpúðum vegna þess að
þeir innihalda ekkert tóbak. Land­
læknisembættið hefur hingað til
ekki lagt til sérstaka skattlagningu
á rafrettur eða púða.
kristinnhaukur@frettabladid.is
Lagasetning varðandi
nikótínpúða í vinnslu
Verkefnisstjóri tóbaksvarna segir brýnt að setja reglur um aldurstakmörk,
innihaldslýsingar og fleira, varðandi nikótínpúða. Innan heilbrigðisráðu-
neytisins er vinna hafin við að smíða lagaramma utan um þessa nýjung.
Tóbaksvarnafólk spyr sig hversu stór hluti fólks sé að breyta yfir í nikó-
tínpúða og hversu stór neytendahópur komi nýr inn. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
SIMALAUS.IS
MENNTAMÁL Smáforritið Orðagull
verður uppfært á mánudaginn í til­
efni af Degi íslenskrar tungu. For­
ritið, sem kom fyrst út fyrir fjórum
árum, er hannað af Bjarteyju Sig­
urðardóttur og Ásthildi Bj. Snorra­
dóttur, en þær eru báðar talmeina­
fræðingar og sérkennarar. Forritið
er frítt til niðurhals fyrir snjalltæki.
„Fram til þessa hafa verið 24 borð
sem er farið í gegnum á þrjá mis­
munandi vegu. Nú við stækkunina
verða borðin 38 og því hægt að
leika á 114 mismunandi vegu. Svo
er hægt að fylgjast með framförum
barnanna,“ segir Bjartey. „Það hefur
verið mikil umræða um slaka stöðu
íslenskunnar og minnkandi lestrar­
færni. Orðagull er einmitt ætlað til
að efla bæði málþroska og læsi.“
Orðagull er hugsað fyrir elstu
börn leikskóla og yngstu börn
grunnskóla og hefur það verið
mikið notað á báðum skólastigum.
„Þetta er fín leið til að efla orðaforða
óháð aldri og hentar líka mjög vel
fyrir tvítyngd börn.“ – ab
Orðagull fær
nýja uppfærslu
Ásthildur og Bjartey hafa verið
verðlaunaðar fyrir framtakið.
Það sem við hræð-
umst er að hluti
þessara notenda sé að koma
nýr inn í nikótín-
neyslu.
Hafsteinn Viðar
Jensson,
verkefnisstjóri
tóbaksvarna hjá
Landlækni
Í gær fór fram gleðigjörningur í Réttarholtsskóla í Reykjavík þegar nemendur og starfsfólk, um 400 manns, dönsuðu taktfast við lagið Jerusalema. Gætt
var vel að sóttvörnum og átti hvert sótthólf ,,sitt“ svæði og settir voru upp hátalarar sem vörpuðu tónlist til allra. Markmiðið með gjörningnum var að
bregða ljósi á þau höft sem skólinn býr við en er á sama tíma leið til að skrá heimild um ástand sem kemur vonandi ekki aftur. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
SAKAMÁL Karlmaður sem dæmdur
var í tveggja og hálfs árs fangelsi í
Héraðsdómi Reykjaness fyrir kyn­
ferðisbrot gegn stjúpdóttur sinni á
barnsaldri, var sýknaður í Lands­
rétti í gær.
Dómstóllinn var ósammála
héraðsdómi um sönnunarmat, og
taldi vitnisburði bæði brotaþola og
annarra vitna, þar á meðal sonar
ákærða, ekki að öllu leyti trúverð­
uga. Þannig hafi framburður brota­
þola tekið breytingum milli tveggja
skýrslna sem teknar voru í Barna­
húsi með stuttu millibili.
Í forsendum dómsins var áhersla
lögð á að sönnunarbyrðin hvíli á
ákæruvaldinu en það sé dómsins að
meta hvort komin sé fram nægileg
sönnun um hvert það atriði sem
varðar sekt ákærða. Maðurinn,
sem er sálfræðimenntaður, neitaði
eindregið sök í málinu og var fram­
burður hans sagður hafa verið stöð­
ugur. Í ljósi alls þessa ákvað Lands­
réttur að sýkna hinn ákærða. – bþ
Sýknaður af
broti gegn
stjúpdóttur
1 4 . N Ó V E M B E R 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R2 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð