Fjölrit RALA - 15.10.2000, Blaðsíða 11

og jáms í íslenskum mosum reyndist með því hæsta sem kom fram í
rannsókninni. Líklega má skýra niðurstöðumar með áfoki jarðvegs, en
nauðsynlegt er að þekkja og geta gert grein fyrir hvort og í hvaða mæli áhrifa
gætir á styrk þessara efna í íslenskum matvælum.
Hagnýting
Gögn um ólíífæn snefilefni í matvælum nýtast á ýmsum sviðum. Þau em
nauðsynleg fyrir markaðsstarf byggt á öryggi matvæla. Til að hægt sé að kynna
Island sem hreint land og afurðir landsins sem gæðavöm úr ómenguðu
umhverfi er nauðsynlegt að sýna ffam á að svo sé og fylgjast náið með því
hvort breytingar verði. Fullyrðingar verður að styðja með niðurstöðum
mælinga. Með því að gera gögn um efnasamsetningu matvæla öllum
aðgengileg má spara einstökum fyrirtækjum kaup á mælingum en það færist í
vöxt að útflytjendur fái fyrirspumir um ólífræn snefilefni.
Mikilvægt er að geta fylgst með hugsanlegum breytingum á styrk snefilefna í
matvælum þar sem hér á landi er stefnt að ffamleiðslu hollra og ómengaðra
matvæla en jafnframt má búast við að iðnaður fari vaxandi, ekki síst úrvinnsla
málma. Ef mengunarslys verða við landið eða á því em allar viðmiðanir mikils
virði.
Gögnin em nauðsynleg við næringarráðgjöf og útreikninga á neyslu efnanna.
Niðurstöður útreikninga á neyslu næringarefna með skilgreinda ráðlagða
dagskammta (selen, joð, jám og sink) gefa upplýsingar um það hversu vel
næringarþörfum fyrir þessi efni er fullnægt. Þær upplýsingar nýtast við ráðgjöf
um æskilegt fæðuval en matvælaiðnaðurinn fær einnig hagnýtar upplýsingar.
Rannsóknir í faraldsffæði nýta gögnin þegar reynt er að tengja saman mataræði
og sjúkdóma.
Verkefnið
Skortur á gögnum um ólífræn snefilefhi í íslenskum matvælum var kveikjan að
því verkefni sem hér er greint frá. Byggð var upp þekking á 10 ólífrænum
snefilefnum í matvælum. Um var að ræða selen, joð, flúor, jám, kopar, sink,
mangan, kadmín, kvikasilfur og blý. Ætlunin var að bera niðurstöðumar saman
við þekkt gildi ffá öðmm löndum og gera útreikninga á neyslu efnanna
mögulega. Verkefnið var Unnið í samstarfi Rannsóknastofnunar landbúnaðar-
ins (RALA), Rannsóknastofnunar fiskiðnaðarins (Rf) og Manneldisráðs
Islands. Verkefninu var skipt í fjóra hluta: (1) Mælingar á ólífrænum
snefilefnum í landbúnaðarafurðum. (2) Mælingar á ólíffænum snefilefnum í
fiskmeti. (3) Skráning niðurstaðna í Islenska gagnagmnninn um efnainnihald
matvæla (ISGEM). (4) Utreikningar á neyslu Islendinga á ólífrænum
snefilefhum, en þeir vom unnir hjá Manneldisráði. í þessari skýrslu er greint frá
niðurstöðum fyrsta hluta.
Hjá Rannsónastofnun fískiðnaðarins vom gerðar allar mælingar á fískmeti,
mælingar á joði og flúoríði í matvælum frá landbúnaði og einnig allar mælingar
9