Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.03.1980, Síða 66

64 ÍSLENZKAR LANDBÚNAÐARRANNSÓKNIR
a) Áhrif umhverjisþátta
Til að meta áhrif umhverfisþátta á ein-
staka eiginleika var notuð aðferð minnstu
kvaðrata, eins og lýst er m. a. af Harvey
(1960). Notuð voru mismunandi líkön til
mats á áhrifum. Metnir voru stuðlar um
áhrif aldurs og burðartíma. Um burð-
artímaáhrif voru notaðir sex flokkar, og
var ávallt slegið saman tveimur sam-
liggjandi burðarmánuðum. Þetta er gert
m. a. til að fá nægan fjölda í undirflokka.
Við mat á aldursáhrifum var notuð
flokkun, sem sýnd er í 2. töflu.
Einnig voru kannaðar leiðréttingar fyrir
þessum áhrifum með aðhvarfsstuðlum af
fyrstu og annarri gráðu, og var þá notaður
aldur kvígnanna við burð í mánuðum fyrir
aldursáhrifin og númer burðarmánaðar
fyrir burðartímaáhrifin, þar sem janúar
hefur tölugildið 1 og desember 12. Til að
kanna áhrif tímalengdar milli burða á
afurðir voru notaðir aðhvarfsstuðlar, bæði
af fyrstu og annarri gráðu.
Til að meta áhrif búsins á afurðir voru í
módelinu notaðir aðhvarfsstuðlar affyrstu
og annarri gráðu að búsmeðaltali.
b) Arfgengisútreikningar
Arfgengisútreikningarnir voru gerðir eftir
fervikum, metnum með fervikagreiningu
milli og innan feðra út frá eftirfarandi
reiknilíkani:
Xij = M + S; + eij,
þar sem X;j = mæling á viðkomandi eiginleika,
M = meðaltal,
Si = áhrif ita-föður,
ejj = tilviljunarkennd áhrif fyrir
jtu-dóttur
ita-föður.
Skekkjan á arfgengi var metin með
hinni algengu formúlu Robertson
(1959):
'h". a/ 32Thl
þar sem T er heildarfjöldi mælinga.
c) Framlengingarstuðlar
Akveðið var að nota þessi gögn til að reyna
að kanna möguleika á að meta heildaraf-
urðir mjólkurskeiðsins út frá hluta þess
með notkun framlengingarstuðla. Við mat
á þeim var eingöngu mjólkurmagn tekið
til meðferðar. Þar var miðað við 43 vikna
afurðir (301 dag).
Kannaðar voru tvær ólíkar aðferðir til
framlengingar. Hin fyrri var notkun
margföldunarstuðla; þar eru heildaraf-
urðir fundnar sem:
T = k • P,
Þar sem k er framlengingarstuðullinn, T
reiknaðar heildarafurðir, og P það
afurðamagn, sem kýrin hefur mjólkað
þann hluta mjólkurskeiðsins, sem liðinn
er.
Hin aðferðin er í því fólgin að nota
síðustu tiltæka mælingu á mjólkur-
skeiðinu (M) til að meta það afurðamagn,
sem kýrin á eftir að mjólka á mjólkur-
skeiðinu og fæst heildarafurðamagnið þá á
eftirfarandi hátt:
T = P + k ■ M.
Rannsóknir erlendis hafa sýnt, að slíkir
stuðlar, metnir með báðum þessum að-
ferðum, eru háðir ýmsum umhverfis-
áhrifum (Auran, 1976b, Wiggans og Van
Vleck, 1979). Til að kanna þessi áhrif
voru notaðar fjölþættar aðhvarfslíkingar,
þar sem háða stærðin er framlengingar-
stuðullinn, en óháðu stærðirnar mælingar