Morgunblaðið - 01.08.2020, Blaðsíða 18

18 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. ÁGÚST 2020
veðurmælireits á nýja lóð vestan
megin við húsnæði Veðurstofunnar á
Bústaðavegi 7, oft nefnda „Litlu
Öskjuhlíð“ . Reykjavíkurborg kostar
uppbyggingu veðurstöðvakerfis í
borginni. Annars vegar byggingu
fimm nýrra stöðva og hins vegar
nauðsynlegar lagfæringar þeirra
fimm stöðva sem þegar eru í rekstri.
Tillaga var lögð fram um staðsetn-
ingu veðurstöðvanna. Nýjar veður-
stöðvar verða: Fossvogsdalur,
Elliðaárdalur eða Víðidalur, Laugar-
dalur eða Geirsnef, Miðbær/
Hljómskálagarður og Nesvöllur, Sel-
tjarnarnesi. Endurnýjun eða flutn-
ingur núverandi veðurstöðva:
Veðurstofureitur, núverandi mæli-
reitur verði fluttur í „Litlu-
Öskjuhlíð“, Hólmsheiði, Korpúlfs-
staðavöllur, mælir fluttur frá
Keldnaholti, Geldinganes og Reykja-
víkurflugvöllur.
Mæling á öllum þáttum
Gert er ráð fyrir mælingum á öll-
um núverandi þáttum veðurs í nýjum
Veðurstofureit og öllum grunn-
þáttum veðurs, vindhraða, vindátt,
lofthita og loftraka á öðrum mæli-
stöðvum. Auk þessara grunnþátta
verður úrkoma mæld á flestum
stöðvum. Einnig er fyrirhugað að á
einhverjum stöðvum verði skyggni
og skýjafar mælt og gerðar verði til-
raunir með mælingar á mengun.
Í samkomulaginu er tiltekið að nýr
mælireitur skuli vera af svipaðri
stærð og núverandi mælireitur eða
um 1.000 fermetrar með nær-
verndarsvæði af svipaðri stærð og
fyrir núverandi mælireit, þ.e. 10.000
fermetrar. Reiturinn skal vera grasi
gróinn, afgirtur sléttur flötur þar
sem leitast skal við að fjarlægð til
hindrana í landslagi, gróðurs eða
mannvirkja sé meira en tíföld hæð
þeirra.
Veðurmælar fara á nýjan reit
 Veðurmælar færast á reit vestar í Öskjuhlíð  Kostnaður 100 milljónir  Allt að 150 íbúðir munu
rísa þar sem mælareiturinn er núna  200 ár í dag síðan fyrsta varðveitta veðurmælingin var tekin
Ljósmynd/Reykjavíkurborg
Veðurstofureiturinn Núverandi mælireitur er brúnn, hægri megin á mynd. Nýi reiturinn verður vestar og ofar.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Veðurstofan Á lóð stofnunarinnar
er umfangsmikið net mælitækja.
BAKSVIÐ
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Borgarráð hefur heimilað umhverfis-
og skipulagssviði að bjóða út fram-
kvæmdir vegna færslu á veður-
mælireit á Veðurstofuhæð við Bú-
staðaveg. Kostnaður við verkið er
áætlaður 100 milljónir króna. Er það
nokkru hærri upphæð en upphaflega
var áætluð, 65 milljónir.
Svo skemmtilega vill til að fyrsta
varðveitta veðurmæling Reykjavíkur
var tekin fyrir nákvæmlega 200 ár-
um, hinn 1. ágúst 1820.
Framkvæmdirnar felast m.a. í
gerð aðkomuvegar að nýjum mæli-
reit, jarðvegsskiptum innan reits,
undirstöðum fyrir mælitæki og möst-
ur, girðingum og umhverfisfrágangi.
Færsla mælireits Veðurstofunnar
er forsenda þess að taka megi svæðið
sem markast af Bústaðavegi og
Kringlumýrarbraut, austan við nú-
verandi húsnæði Veðurstofu Íslands,
nefnt Veðurstofuhæðin, til deili-
skipulags og uppbyggingar íbúðar-
húsnæðis.
Íbúðabyggð á Veðurstofureit
Áætlað er að á reitnum geti risið
allt að 150 íbúðir. Áformað er að
þarna rísi íbúðabyggð sem henta á
námsmönnum, tekjulágum og ungu
fólki til fyrstu kaupa.
Borgarstjóri og fjármála- og efna-
hagsráðherra undirrituðu 2. júní
2017 viljayfirlýsingu um að vinna
sameiginlega að þróun og skipulagn-
ingu á lóðum í Reykjavík sem eru
ýmist í eigu eða umráðum ríkisins.
Þar á meðal var tiltekin Veður-
stofuhæðin.
Þegar þessi áform voru kynnt
lýstu forsvarsmenn Veðurstofunnar
andstöðu sinni og vitnuðu m.a. til
mikilvægis samfelldra veðurmælinga
á sama stað. Fjölmargir veður-
fræðingar lýstu yfir áhyggjum sínum
í grein sem þeir rituðu í Morg-
unblaðið sumarið 2017.
Hins vegar náðist samkomulag
milli Veðurstofunnar og Reykja-
víkurborgar í apríl 2018, sem nú er
verið að uppfylla. Fól samningurinn,
auk færslu mælireitsins, einnig í sér
uppbyggingu veðurstöðvakerfis, tíu
stöðva í borginni og nærumhverfi
hennar. Stefnt var að flutningi
Um þessar mundir eru liðin 200 ár
síðan Jón Þorsteinsson landlæknir
hóf veðurathuganir í Reykjavík.
„Við vitum ekki nákvæmlega
hvaða dag hann byrjaði að athuga -
sennilega einhvern síðustu daga
júlímánaðar 1820, athuganir hafa
varðveist frá og með 1. ágúst,“
segir Trausti Jónsson veðurfræð-
ingur á bloggi sínum Hung-
urdiskum á Moggablogginu.
Ekki er vitað hvar Jón bjó fyrsta árið í bænum en í júlí
1821 flutti hann í Nesstofu á Seltjarnarnesi og bjó þar og
gerði athuganir þar til 18. október 1833 er hann flutti
aftur til Reykjavíkur. Gerði hann athuganir þar allt til
febrúarloka 1854.
Í fyrstu var loftvog eina tækið sem Jón gat notað til
mælinga, en hitamælir er á öllum kvikasilfursloftvogum.
Loftvogin var hengd upp við glugga í óupphituðu norður-
herbergi. Hitamælir loftvogarinnar fylgir hitabreytingum
utandyra og má nota hann til að giska gróflega á mán-
aðarmeðalhita staðarins, segir Trausti.
Þennan fyrsta dag ágústmánaðar fyrir 200 árum var
veður í Reykjavík sem hér segir. Loftþrýstingur 27
franskar tommur og 6,4 línur (12 línur voru í tommunni
sem er 27,07 mm) - eða 993,7 hPa.
„Hitinn á loftvoginni er 13°R [16,3°C] og lýsing á veðri:
Suðaustan stormur, þykkviðri. - Jú, eitthvað getum við
kannast við það. Betra veður var næstu daga,“ segir
Trausti.
Jón Þorsteinsson var fæddur á Kúgastöðum í Svart-
árdal og ólst upp í Holti á Ásum í Húnavatnssýslu, 7. júní
1794 (1795 segja sumir) var fæðingardagurinn. Hann var
stúdent úr Bessastaðaskóla 1815 og lauk prófi í læknis-
fræði við háskólann í Kaupmannahöfn í júlí 1819. Stund-
aði spítalastörf í Kaupmannahöfn til vors en hafði orðið
landlæknir 7. desember 1819 og hélt því starfi til ævi-
loka, 15. febrúar 1855. Jón var alþingismaður um tíma.
Hann var jarðsettur í Hólavallagarði og þar má sjá leiði
hans.
Það var suðaustan stormur og þykkviðri
FYRSTA VARÐVEITTA MÆLINGIN Í REYKJAVÍK ER FRÁ 1. ÁGÚST 1820
Jón Þorsteinsson
benni.is
Reykjavík
Krókhálsi 9
590 2000
Reykjanesbæ
Njarðarbraut 9
420 3330
Opið virka daga frá 9 til 18
Laugardaga frá 12 til 16
Verið velkomin í reynsluakstur
OPEL GOES ELECTRIC
„Förum alla leið“
Birtm
eð
fyrirvara
um
m
ynd-og
textabrengl
Verið velkomin að skoða 100% rafmagnaða Corsa-e
Opel Corsa-e Verð frá 3.990.000 kr.
Drægni .............................................. 337 km
Rafhlaða ............................................ 50 kWh
Hleðsla á 30 mín. ............................... 80%
Hröðun 0-50 km. ................................ 2.8 sek
1975 | Sérfræðingar í bílum | 2020
2020
BESTU
BÍLAKAUPIN
Í EVRÓPU
autobest.org
Ný Opel Corsa-e