Morgunblaðið - 24.12.2020, Page 8

8 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. DESEMBER 2020
Löngum hafa verið áhöld umfjölda jólasveinanna. Elstu
heimildir geta ekkert um fjölda,
svo eru þekktar gamlar vísur,
segja þá „einn og átta“ eða vísa til
hins sama með því
nefna að „níu dög-
um fyrir jól“ þá
komi þeir til manna.
  
JólasveinavísurJóhannesar úr
Kötlum frá árinu 1932 hafa hins
vegar orðið til þess að við göngum
út frá því að þeir séu þrettán, enda
fá börnin í skóinn í þrettán daga
fyrir jól, sem er óræk sönnun þess.
  
Svo eru þeir til sem halda þvífram að jólasveinarnir séu 63
og er það ekki endilega gert af al-
góðum hug í garð þeirra sem talan
vísar til.
  
Hér áður fyrr voru jólasveinarprakkarar og jafnvel fól sem
tóku ófrjálsri hendi það sem þeir
komust yfir. Í seinni tíð hafa þeir
sem betur fer tekið sig á og færa
nú börnum gjafir en hrekkja þau
ekki.
  
Þessir 63 eru líka stundum gjaf-mildir og jafnvel umfram það
sem góðu hófi gegnir. Og þeir hafa
líka með tímanum þróast æ meira í
þá átt, þó að þeir hafi að vísu ekki
byrjað sem hrekkjalómar eins og
hinir sem koma úr fjöllunum.
  
Vandinn er þó sá að gjafmildiþessara 63 er aðeins önnur
hlið peningsins. Hin hliðin minnir
meira á jólasveinana áður en þeir
tóku framförum, því að ólíkt jóla-
sveinum nútímans þurfa þessir 63
að sækja gjafirnar óháð vilja
þeirra sem í raun gefa. Þess vegna
verða þeir, ólíkt alvörujólasvein-
unum, að gæta mjög hófs í gjaf-
mildinni.
Ólíkar gjafir
jólasveinanna
STAKSTEINAR
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnar-
greinum Morgunblaðsins á slóðinni
http://mbl.is/mogginn/leidarar/
Umferðin fer vaxandi á götum höfuðborgarsvæð-
isins þegar nær dregur jólum. Samkvæmt reglu-
legum mælingum á lykilmælisniðum Vegagerðar-
innar jókst umferðin nokkuð í seinustu viku frá
vikunni þar á undan eða um átta prósent á milli
vikna.
Umferðin á höfuðborgarsvæðinu er þó engu að
síður mun minni en hún var á sama tíma fyrir ári
og er samdrátturinn í seinustu viku samanborið
við sömu viku í fyrra rúmlega ellefu prósent. Bent
er þó á í umfjöllun Vegagerðarinnar að í þessari
sömu viku í fyrra jókst umferðin mikið. Veðurfar
hafi þó alla jafna nokkur áhrif á þessum árstíma
sem geri samanburð erfiðan.
Sjötta vikan í röð þar sem umferðin eykst
„Þegar aftur er horft til síðasta árs er þetta er
heldur meiri samdráttur en varð í síðustu viku, en
þegar horft er til umferðarinnar innan ársins er
tilhneigingin klárlega sú að umferð er að aukast
jafnt og þétt og er þetta sjötta vikan í röð þar sem
umferð eykst á milli vikna,“ segir þar ennfremur.
Umferðin að aukast jafnt og þétt
 Helstu umferðarmælar Vegagerðarinnar sýndu 8% aukningu í síðustu viku
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Á ferðinni Umferð á höfuðborgarsvæðinu jókst
nokkuð í síðustu viku, enda jólin að bresta á.
Hæstiréttur hefur dæmt að bændum
á upprekstrarsvæði Þverárréttar sé
heimilt að nýta þann hluta afréttar
sem telst nú eign bæjarins Króks í
Norðurárdal í Borgarfirði. Í dómn-
um felst einnig að bændum er heim-
ilt að safna fé af afréttinum og reka
til réttar um land Króks. Sneri
Hæstiréttur við dómi Landsréttar.
Ágreiningur hefur staðið um málið
í allmörg ár. Upprekstrarfélag Þver-
árréttar keypti land framan afrétt-
argirðingar árið 1924 af þáverandi
eiganda Króks en samningum var
ekki þinglýst og hefur Hæstiréttur í
fyrri dómi komist að þeirri niður-
stöðu að eignarhald félagsins hafi
fallið niður um miðja síðustu öld.
Núverandi eigandi jarðarinnar
stundar skógrækt á jörðinni og
vegna ágangs sauðfjár gerði hann
ágreining um ýmis mál við Borgar-
byggð sem tók við réttindum upp-
rekstrarfélagsins. Borgarbyggð fór í
mál og krafðist þess að réttur bænda
til beitarafnota af umþrættu landi
verði viðurkenndur. Jarðareigand-
inn höfðaði gagnsök í málinu og
krafðist þess að bændum væri
óheimilt að safna fé sem rennur af
fjalli að hausti á land Króks og reka
það til réttar um land jarðarinnar.
Héraðsdómur dæmdi Borgar-
byggð í vil en Landsréttur sneri
þeim dómi. Nú hefur Hæstiréttur
komist að svipaðri niðurstöðu og
héraðsdómur. Telur Hæstiréttur
sýnt fram á að fjárbændur hafi nýtt
landið til beitarafnota fyrir fjölda
fjár í að minnsta kosti tæpa öld í
góðri trú um heimild til þess. Hafi sú
nýting átt sér stað allt til dagsins í
dag og hefði hefðartíminn þannig
löngu verið fullnaðar þegar núver-
andi eigandi jarðarinnar hóf að ve-
fengja rétt Borgarbyggðar til ítaks-
ins. helgi@mbl.is
Halda beitarrétti
vegna hefðar
 Deilt um afrétt á Holtavörðuheiði
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Göngur Bændur mega áfram reka
fé til réttar um land Króks.